Canlıların Ortak Özellikleri, Canlıların Özellikleri Nelerdir

Canlıların ortak özellikleri nelerdir
Canlıların müşterek özellikleri hakkında data

Canlıları cansızlardan ayıran özelliklerdir
1 – Şekil
Her canlının genetik ve çevre etkisiyle oluşan muhakkak bir şekli var
dır Amip ve cıvık mantarların şekli değişkendir Canlıda (kalıtım x çevre) etkisiyle oluşan özelliklere modifikasyon denir Bir Takım özellikler (kan grubu, cinsiyet, rahatsızlık etkenlerine karşı oluşturulan antikor tepkimeleri vb) sadece genlerle belirlenir
Modifikasyon : Çevre etkisiyle genlerin işleyişinde meydana gelen kalıtsal olmayan değişmelerdir Modifikasyonlar çoğunlukla iki yönlüdür Irsi değildir

ÖRNEKLER :
— Çuha çiçeği yüksekte kırmızı, alçakta beyaz çiçek açar
— Döllenmiş yumurtadan meydana çıkan arı ve karıncalar farklı gıda şekillerine tarafından kraliçe yada işçi bireyleri oluşturur
— Kaslarını pozitif kullanan insanın kasları gelişir
— Himalaya tipi tavşanda, beyaz kürk yolunarak yerine buz sarılırsa siyah kürk çıkar
— Deniz kenarındaki ağaçlar yel alma yönünün tersine büyür
— Kıvrık kanatlı sirke sinekleri 16 ºC de yetiştirilirse düz, 25 ºC de yetiştirilirse kıvrık kanatlı olur
— Çekirgeler 16 ºC de yetiştirilirse beneksiz, 25 ºC de yetiştirilirse alacalı olur
— Akarsu yatağındaki istiridyeler suyun akıntı şekline tarafından ayrı kabuk şekillerinde olurlar
— Eşeysiz üreyen canlılarda benzer hücreden gelişen yavruların aralarındaki bütün farklılıklar modifikasyondur
— Tek yumurta (gerçek) ikizlerin arasında gözlenebilen tüm farklılıklar modifikasyondur

Dönüşüm : Genlerin kimyasal yapısında meydana gelen de değişmelerdir Mutasyonlar üreme hücrelerinde olursa kalıtsaldır Ceset hücrelerindeki mutasyonlar ırsi olmayıp sadece modifikasyona niçin olurlar

MISAL :
Kıvrık kanatlı sirke sineği, 16 º de yetiştirilince düz kanatlı,
25 ºC de yetiştirilince kıvrık kanatlı olur Bu modifikasyondur
— Kıvrık kanatlı bir sirke sineği 35 ºC de yetiştirilince kıvrık kanatlı yavruları oluyor Bu kıvrık kanatlı yavrular 16 ºC de yetiştirilince yine kıvrık kanatlı, 25 ºC de yetiştirilince tekrar kıvrık kanatlı oluyor
Bu bahşedilen örnek mutasyondur Çünkü 35 ºC de genlerin yapısı değişmiştir Bundan Böyle hangi ortam olursa olsun her zaman aynı nitelik görülmektedir
Varyasyon : Aynı türün bireylerinde görülen ırsi farklılıklardır Varyasyonun nedeni mutasyonlar ve eşeyli üremedir Varyasyonlar doğal seleksiyonlara neden olduğu için evrimsel açıdan önemlidir
ÖRNEK :
— Aynı anne babadan doğan çocukların birbirlerine ve anne babalarına bütünüyle benzememesi varyasyondur

Intibak : Bir canlının bulunduğu ortamda yaşama ve üreme şansını artıran özelliklerinin bütününe uyma denir Adaptasyonların nedeni doğal seleksiyonlardır

ÖRNEK :
— Bukalemunun girdiği ortama uygun bir şekilde renk değiştirmesi
— Dış döllenme yapan canlıların gamet sayısının artı olması
— Çiçekli bitkilerin embriyoyu besleyecek tohum oluşturması
— Rüzgârla tozlaşan çiçekli bitkilerde polen sayısının fazla olması
— Kutuplarda yaşayan ayıların, sıcak bölgede yaşamış hemcinslerine tarafından daha kocaman vücutlu olması
— Verimsiz bölgede yaşayan bitkilerin yaprak ayasının kuytu, ceset ve yaprakların tüylü, stomaların minik ve derinde olması
— Ağaç dallarında yaşayan çekirgelerin görünüşlerinin ağaç dallarına benzemesi

2 – HÜCRELI
Canlının yapısını yaratıcı, en küçük canlı inşa ve tahsis birimlerine hücresel denir

Bakteriler ve Mavi – Yeşil algler(siyanobakteriler) prokaryot hücreye sahiptir

3 – BESLENME
Canlılar enerji olmak, yıpranan parçalarını tamir etmek – büyümek ve hayatsal olayları planlamak amacıyla beslenirler

BESİNLER

Enerji verici Onarıcı – yapıcı Düzenleyici

Karbonhidratlar Yağlar Proteinler Mineraller Su Vitaminler Nişastalı gıda Nebati Bitkisel Yeşil sebzeler ve tatlılar – Yağlı to – Baklagiller İnorganik ve meyveler
– Hamur işleri humlu Hayvansal Yağda eriyen
– Pilav ot gibi yaşama – Et A, D, E, K
– Patates Hayvansal – Yumurta Suda eriyen
– Tatlılar – İç yağı B, C
– Tereyağ
Organik Organik
Dengeli gıda : Bir insan bir öğünde, yaşına, işine, cinsisiyetine ve sağlık durumu durumuna uygun olarak, yukarıdaki gıda maddelerinin her birinden yeteri kadar olmak zorundadır Buna dengeli besin denir

Ototrof besin : İnorganik maddelerden organik maddeleri sentezleyerek beslenmedir
ÖRNEK :
– Fotosentez
– Kemosentez
Heterortof besin : Canlının dışardan hazırlanmış gıda alarak beslenmesidir

4 – ARTIŞ
Bir hücrelilerde sitoplazma hacminin artmasına artma denir Çok hücrelilerde hücresel sayısının artmasına artma denir Çok hücrelilerde çoğalma mitoz bölünme ile sağlanır Bitkilerde büyümeyi meristem (bölünür) doku sağlar Boyca büyümeyi primer meristem (I cil bölünür doku) sağlar Tüm bitkilerde bulunur

Enine büyümeyi sekonder meristem (II cil bölünür doku) sağlar Sekonder meristemin kambiyum ve mantar fellojeni olmak üzere iki çeşidi vardır Kambiyum ağaçlarda bulunur ve enine büyümeyi sağlar Böylece yıllık yaş halkaları oluşur Bitkilerde meristem doku bulunduğundan yükselme devamlıdır Hayvanlarda artiş sınırlıdır Belirlenmiş bir büyüklüğe dek devam eder

Bir hücreliler neden belirli bir büyüklüğe ulaşınca bölünür? Görüldüğü gibi hacim büyüdükçe oransal olarak yüzey küçülür Hücre zarından alınan maddeler hücreye yetmez ışık halkası kazanç Çekirdek bölün emri verir Hücreli bölününce hacim küçülür ve
oransal olarak yüzey büyütülmüş olur

5 – BOŞALTIM
Bütün canlılar hücrelerinde metabolizma sonucu oluşan, atık, zehirli, zararlı ya da gereğinden fazla yer alan(organik besin maddeleri hariç) maddeleri organizmalarından uzaklaştırırlar Bu olaya boşaltım denir

Bir hücrelilerde : direkt hücreli zarından difüzyonla, boşaltım kofullarıyla yada kontraktil(vurgan) kofullarla olur Kontraktil kofullar tatlı sularda yaşayan bir hücrelilerde bulunur ve suyu difüzyonun tersi yönde boşaltır
Sünger ve sölenterelerde : Boşaltım organı yoktur *