Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Cirit Nedir ?
Cirit, bir diğer deyimle Çavgan, Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir soy oyunudur Türkler, Orta Asyadan Anadoluya bu atlı oyunu da batmış dizgin beraberlerinde getirmişlerdir Türkler için at, mukaddes ve vazgeçilmez bir unsurdur Beygir sırtında doğar, at sırtında büyür, beygir sırtında savaşır, beygir sırtında ölürlerdi Beygir sütü kımız Türklerin yegâne içkisi idi Cirit Oyunu, Türklerin en büyük tören ve sportif oyunu idi sonra 16 yüzyılda Osmanlı Türkleri göre bir Savaş Oyunu olarak kabul edildi 19 yüzyılda tüm Osmanlı ülkesi ve saraylarının en büyük ziyafet sporu ve oyunu oldu Cirit, aynı süre tehlikeli bir oyun olduğundan 1826 yılında II Mahmut kadar yasaklanmış edildi Lakin daha sonra yeniden Osmanlı Ülkesinin ilk önce gelen meydan ve savaş oyunu olarak her tarafa yayıldıCirit Oyunu, daha 4050 yıl öncesine değin Anadoluda yaygın bir oyun olduğu halde son yıllarda yalnızca Balıkesir, Söğüt, Konya, Kars, Erzurum ve Bayburt yörelerinde yaşamaya devam etti 2025 yıldan beri Konya ve Balıkesirde tarihe karıştı Buna karşın halen Anadolunun anında her köşesinde düğünlerde ve bayramlarda köy delikanlıları ve kasaba halkı Cirit Oyununu oynamaktadır Büyük şehirlerimize karşı köy ve kasabalarımızda yaşamaktadır Sinop köylerinden Gaziantepe, Bursadan Antalyaya dek Doğu, Batı, Güney ve Kuzey Anadoluda köylerimizin güreşle beraber başlıca yiğitlik ve savaş oyununu teşkil etmektedir Halkın ilgisini çekmek için cirit meydanında davullar ve zurnalar çalınır Keza Yurtdışı İran, Afganistan ve Türkistan Türkleri ile Türklerle meskûn öteki Asya yörelerinde de hâlâ canlılığını ve geleneğini sürdürmektedir Her sene Ertuğrul Gazi Törenleri dolayısıyla eylül aylarının ikinci Pazar günleri Söğütte, farklı alanlara yönlendirilmiş şenlikler vesilesiyle de Erzurum, Kars ve Bayburt dolaylarında oynanmaktadır 1972 yılı eylül ayında Konya Turizm Derneğinin teşebbüsüyle Konyada bir Cirit Oyunları Şenliği düzenlenmiş, bu şenliğe Erzurum ve Bayburt Cirit Takımları katılmış ve büyük başarı sağlanmıştır Cirit Oyunu Konyada her yerde geleneksel olarak canlandırılmaya çalışılmaktadır Cirit Oyununda iki takım bulunur Bu takımlar 70 ilâ 120 metre genişliğindeki bir alanda karşılıklı olarak alanın en ardındaki 6şar, 8er veya 12şer kişi olarak dizilirler Ciritçiler yöresel giyimleriyle atlarına biner Sağ ellerine atacakları ilk ciriti, öteki ellerine de yerine geçen kimse ve yetecek miktarda cirit alırlar İki tarafın birinden bir atlı öne fırlar, karşı dizinin önüne 3040 metre dek yaklaşır Karşısında tarafın oyuncularından birisinin adını seslenerek meydana misafir etme eder Sağ elindeki ciriti ona içten savurur, sonradan geri döner, atını kendi dizisine içten mahmuzlar Karşısında tarafın misafir etme edilen oyuncusu hızla onu takip eder, elindeki ciriti geri dönüp kaçan muhalif elemanına fırlatır Bu defa birincil oyuncunun çıktığı basmakalıp diğer bir ciritçi onu karşılar İkinci diziden çıkan, sırasındaki yerini elde etmek için çabucak yerine dönmeye çalışır Bu kere rakibi onu kovalar ve ciritini atar Oyun bu nedenle sürer Cirit isabet ettiren ciritçi takımına bir rakam kazandırır Eğer ciritçi attığı çavganı rakibine yok de ata isabet ettirmişse bir sayı kaybeder Ciritçi rakip oyuncusundan kendisini sakınmak için farklı alanlara yönlendirilmiş hareketler yapar, atın sağına soluna, karnının altına, boynuna ağar Bir Takım ciritçiler rakibi kaçıp dizisine ulaşana değin üçdört cirit savurarak isabet ettirmek suretiyle rakam toplar bu vesileyle başına, gözüne, kulağına cirit isabet eden bir takım oyuncuların yaralandığı olur Bu türlü isabetler neticesinde ölenlerin olduğu bile vakidir Bu durumda ölen, er meydanında ölmüş sayılır, yakınları şikâyetçi ve dâvacı olmaz Babaları ölen çocuklarıyla öğünürler öte taraftan cirit oyununda ölüm olmaması için, daha evvelleri hurma ve meşe ağacından 70100 santim uzunluğunda, 23 cm kutrunda yapılan ciritler, daha sonraları kavak ağacından yapılmaya başlanmıştır Sopaların uçları silindir biçiminde kesilerek yuvarlatılır Kabukları yontulur Bu isabet halinde bir bere açılmasını ve vefat tehlikesini imha etmek için alınan bir tedbirdir Seyredenler ciritçileri ve atları özendirme için farklı alanlara yönlendirilmiş şekilde bağırır, onları heyecana getirirler Ciritçiler aralarında birbirine hasım olanlar varsa, bunların karşı tarafta yer almamasına dikkat edilir, benzer dizi içine dahil edilirler Gençler büyüklerinin bu görüşüne boyun eğer Büyükler de bu töreye uyarlar Eski ciritçilerden bir kurul, oyunun sonucunu ilân eder Cirit sona erince, cirit oyununu düzenleyenler başarılı olanlara ödüller, ziyafetler verir Cirit Oyunu Alpaslanla beraber Anadoluya girmiş daha sonra Avrupaya ve Arabistan ülkelerine sıçramıştır 17 yüzyılda Fransada, Almanyada ve öteki ülkelerde de Cirit Oyunu yayılmıştır Konya Turizm Derneğinin 1972 eylülünde düzenlediği Cirit Oyunları Şenliği dikkatleri tekrar bu ulusal sportif savaş oyunumuzun üstüne çekmiş bulunmaktadır Bütün Yurtda alaka görmesi ve canlanması bu cins oyunlarımız için bir kazanç olacaktır CİRİT OYUNUNDA KULLANILAN TERİMLER Değnek; Diğnek, Deynek: Farklı Alanlara Yönlendirilmiş yörelerde cirit oyununa bahşedilen ad Cirit Havası: Cirit oynanırken davul ve zurna ile özel ritmlerde çalınan ezgilerin hepsi veya bir adam başına At Oyunu: Ciritin Tunceli ve Muş yöresindeki adı Beygir Oynatma Havası: Tunceli ve Muş yörelerinde ciritten önce at oynatma için özel ritmlerde çalınan ezgi ve ritmlere bahşedilen ad Rahvan: Atın iki ayakla koşar gibi aynı yanda yer alan ayaklarını benzer anda atarak yaptığı, biniciyi sarsmayan bir yürüyüş şeklidir Rahvan At: Biniciyi sarsmadan yürüyen at Tırısa Kalkmak: Atın çaprazlama but atarak çabuk ve sarsıntılı yürüyüşüne denir Dörtnal: Atın en seri koşuşu Hücum Dörtnal: Atın en seri koşuşunun daha ilerisinde bir hızla hedefe at sürme Az Daha: Atın düz yürüyüşü Aheste: Atın ağır ağır, arkadaki kalçalara yüklenerek yürüyüşü At Başı: İki atın bir hizada oluşu At Cambazı: Ciritte at üstünde beceri ve beceri belirten binici Beygir Oynatmak: Ciritte hüner uygulamak Sipahi, Sipah, İspahi: Bir Zamanlar Yeniçeriler zamanında bir derslik atlı askere denirdi Lakin iyi beygir binen kişilere de at oyunlarında becerisi olan oyunculara da dağıtılmış yörelerde bu adlar kullanılmaktadır Seymen Almak: Ulusal giysilerin yöreye ait olanlarının düğün nedeni ile Ankara dolaylarında giyilmesine denir Osmanlı: Atlı, suvari, anlamında kullanılmaktadır Menzil: Ciritte at üzerinde sıra biçiminde duranlara bahşedilen isim Alan: Cirit meydanına verilen ad Cirit oynanan yer Şehit: Ciritte isabet alıp ölenlere bahşedilen ad Acemi: Savurduğu ciriti cet değen oyuncuya denir *
Cirit, bir diğer deyimle Çavgan, Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir soy oyunudur Türkler, Orta Asyadan Anadoluya bu atlı oyunu da batmış dizgin beraberlerinde getirmişlerdir Türkler için at, mukaddes ve vazgeçilmez bir unsurdur Beygir sırtında doğar, at sırtında büyür, beygir sırtında savaşır, beygir sırtında ölürlerdi Beygir sütü kımız Türklerin yegâne içkisi idi Cirit Oyunu, Türklerin en büyük tören ve sportif oyunu idi sonra 16 yüzyılda Osmanlı Türkleri göre bir Savaş Oyunu olarak kabul edildi 19 yüzyılda tüm Osmanlı ülkesi ve saraylarının en büyük ziyafet sporu ve oyunu oldu Cirit, aynı süre tehlikeli bir oyun olduğundan 1826 yılında II Mahmut kadar yasaklanmış edildi Lakin daha sonra yeniden Osmanlı Ülkesinin ilk önce gelen meydan ve savaş oyunu olarak her tarafa yayıldıCirit Oyunu, daha 4050 yıl öncesine değin Anadoluda yaygın bir oyun olduğu halde son yıllarda yalnızca Balıkesir, Söğüt, Konya, Kars, Erzurum ve Bayburt yörelerinde yaşamaya devam etti 2025 yıldan beri Konya ve Balıkesirde tarihe karıştı Buna karşın halen Anadolunun anında her köşesinde düğünlerde ve bayramlarda köy delikanlıları ve kasaba halkı Cirit Oyununu oynamaktadır Büyük şehirlerimize karşı köy ve kasabalarımızda yaşamaktadır Sinop köylerinden Gaziantepe, Bursadan Antalyaya dek Doğu, Batı, Güney ve Kuzey Anadoluda köylerimizin güreşle beraber başlıca yiğitlik ve savaş oyununu teşkil etmektedir Halkın ilgisini çekmek için cirit meydanında davullar ve zurnalar çalınır Keza Yurtdışı İran, Afganistan ve Türkistan Türkleri ile Türklerle meskûn öteki Asya yörelerinde de hâlâ canlılığını ve geleneğini sürdürmektedir Her sene Ertuğrul Gazi Törenleri dolayısıyla eylül aylarının ikinci Pazar günleri Söğütte, farklı alanlara yönlendirilmiş şenlikler vesilesiyle de Erzurum, Kars ve Bayburt dolaylarında oynanmaktadır 1972 yılı eylül ayında Konya Turizm Derneğinin teşebbüsüyle Konyada bir Cirit Oyunları Şenliği düzenlenmiş, bu şenliğe Erzurum ve Bayburt Cirit Takımları katılmış ve büyük başarı sağlanmıştır Cirit Oyunu Konyada her yerde geleneksel olarak canlandırılmaya çalışılmaktadır Cirit Oyununda iki takım bulunur Bu takımlar 70 ilâ 120 metre genişliğindeki bir alanda karşılıklı olarak alanın en ardındaki 6şar, 8er veya 12şer kişi olarak dizilirler Ciritçiler yöresel giyimleriyle atlarına biner Sağ ellerine atacakları ilk ciriti, öteki ellerine de yerine geçen kimse ve yetecek miktarda cirit alırlar İki tarafın birinden bir atlı öne fırlar, karşı dizinin önüne 3040 metre dek yaklaşır Karşısında tarafın oyuncularından birisinin adını seslenerek meydana misafir etme eder Sağ elindeki ciriti ona içten savurur, sonradan geri döner, atını kendi dizisine içten mahmuzlar Karşısında tarafın misafir etme edilen oyuncusu hızla onu takip eder, elindeki ciriti geri dönüp kaçan muhalif elemanına fırlatır Bu defa birincil oyuncunun çıktığı basmakalıp diğer bir ciritçi onu karşılar İkinci diziden çıkan, sırasındaki yerini elde etmek için çabucak yerine dönmeye çalışır Bu kere rakibi onu kovalar ve ciritini atar Oyun bu nedenle sürer Cirit isabet ettiren ciritçi takımına bir rakam kazandırır Eğer ciritçi attığı çavganı rakibine yok de ata isabet ettirmişse bir sayı kaybeder Ciritçi rakip oyuncusundan kendisini sakınmak için farklı alanlara yönlendirilmiş hareketler yapar, atın sağına soluna, karnının altına, boynuna ağar Bir Takım ciritçiler rakibi kaçıp dizisine ulaşana değin üçdört cirit savurarak isabet ettirmek suretiyle rakam toplar bu vesileyle başına, gözüne, kulağına cirit isabet eden bir takım oyuncuların yaralandığı olur Bu türlü isabetler neticesinde ölenlerin olduğu bile vakidir Bu durumda ölen, er meydanında ölmüş sayılır, yakınları şikâyetçi ve dâvacı olmaz Babaları ölen çocuklarıyla öğünürler öte taraftan cirit oyununda ölüm olmaması için, daha evvelleri hurma ve meşe ağacından 70100 santim uzunluğunda, 23 cm kutrunda yapılan ciritler, daha sonraları kavak ağacından yapılmaya başlanmıştır Sopaların uçları silindir biçiminde kesilerek yuvarlatılır Kabukları yontulur Bu isabet halinde bir bere açılmasını ve vefat tehlikesini imha etmek için alınan bir tedbirdir Seyredenler ciritçileri ve atları özendirme için farklı alanlara yönlendirilmiş şekilde bağırır, onları heyecana getirirler Ciritçiler aralarında birbirine hasım olanlar varsa, bunların karşı tarafta yer almamasına dikkat edilir, benzer dizi içine dahil edilirler Gençler büyüklerinin bu görüşüne boyun eğer Büyükler de bu töreye uyarlar Eski ciritçilerden bir kurul, oyunun sonucunu ilân eder Cirit sona erince, cirit oyununu düzenleyenler başarılı olanlara ödüller, ziyafetler verir Cirit Oyunu Alpaslanla beraber Anadoluya girmiş daha sonra Avrupaya ve Arabistan ülkelerine sıçramıştır 17 yüzyılda Fransada, Almanyada ve öteki ülkelerde de Cirit Oyunu yayılmıştır Konya Turizm Derneğinin 1972 eylülünde düzenlediği Cirit Oyunları Şenliği dikkatleri tekrar bu ulusal sportif savaş oyunumuzun üstüne çekmiş bulunmaktadır Bütün Yurtda alaka görmesi ve canlanması bu cins oyunlarımız için bir kazanç olacaktır CİRİT OYUNUNDA KULLANILAN TERİMLER Değnek; Diğnek, Deynek: Farklı Alanlara Yönlendirilmiş yörelerde cirit oyununa bahşedilen ad Cirit Havası: Cirit oynanırken davul ve zurna ile özel ritmlerde çalınan ezgilerin hepsi veya bir adam başına At Oyunu: Ciritin Tunceli ve Muş yöresindeki adı Beygir Oynatma Havası: Tunceli ve Muş yörelerinde ciritten önce at oynatma için özel ritmlerde çalınan ezgi ve ritmlere bahşedilen ad Rahvan: Atın iki ayakla koşar gibi aynı yanda yer alan ayaklarını benzer anda atarak yaptığı, biniciyi sarsmayan bir yürüyüş şeklidir Rahvan At: Biniciyi sarsmadan yürüyen at Tırısa Kalkmak: Atın çaprazlama but atarak çabuk ve sarsıntılı yürüyüşüne denir Dörtnal: Atın en seri koşuşu Hücum Dörtnal: Atın en seri koşuşunun daha ilerisinde bir hızla hedefe at sürme Az Daha: Atın düz yürüyüşü Aheste: Atın ağır ağır, arkadaki kalçalara yüklenerek yürüyüşü At Başı: İki atın bir hizada oluşu At Cambazı: Ciritte at üstünde beceri ve beceri belirten binici Beygir Oynatmak: Ciritte hüner uygulamak Sipahi, Sipah, İspahi: Bir Zamanlar Yeniçeriler zamanında bir derslik atlı askere denirdi Lakin iyi beygir binen kişilere de at oyunlarında becerisi olan oyunculara da dağıtılmış yörelerde bu adlar kullanılmaktadır Seymen Almak: Ulusal giysilerin yöreye ait olanlarının düğün nedeni ile Ankara dolaylarında giyilmesine denir Osmanlı: Atlı, suvari, anlamında kullanılmaktadır Menzil: Ciritte at üzerinde sıra biçiminde duranlara bahşedilen isim Alan: Cirit meydanına verilen ad Cirit oynanan yer Şehit: Ciritte isabet alıp ölenlere bahşedilen ad Acemi: Savurduğu ciriti cet değen oyuncuya denir *
