Çocuklarda Allerjik Astım

ALERJİYE KARŞI ENFEKSİYON

Alerjik astımla ilgili olarak gerçekleştirilen incelemeler yepyeni bir gerçeği ortaya çıkardı ; anne karnında alerjiye yatkın bir ortamda büyüyen bütün bebekler, doğduktan sonradan alerjik olup olmamaya karar veriyor Bazı bebeklerin bağışıklık sistemi enfeksiyonlarla uğraşırken, bir takım bebekler alerjiyi seçim ediyor
Neşe, keyif ve misafir etme mevsiminin arkasından hüzünle gelen sonbaharda, bir takım hastalıklar her tarafta sahne alıyor Özellikle deniz mevsimini dinç geçiren çocuklar, güz aylarıyla birlikte alerjik hastalıklarını bitmiş anımsamak zorunda kalıyor Bu aylarda maksimum rastlanan alerjik astım ise unutulmuş öksürükleri, hırıltılı nefesi ile hem çocukların keza de ailelerin yeniden kabusu haline geliyor Ancak çocuk alerji ile az önce doğmadan, annesinin karnındayken tanışıyor ve doğduktan daha sonra yalnızca bir karar veriyor “Alerjik mi olacağım yoksa enfeksiyon mu geçireceğim?

Meslek her ne kadar bu değin kolay değilse de, bilimsel araştırmalar, çocuğun annesinin karnındaki ortamın alerjiye yakın bir etraf olduğunu ve dünyaya geldikten sonradan, kalıtımsal ve çevresel faktörlerin etkisiyle alerjik olup olmamaya karar verdiğini gösteriyor Çünkü bağışıklık sistemi mutlaka amaçlamak istiyor ve bazı enfeksiyonları geçiren çocuklar alerjiden uzaklaşırken, enfeksiyon geçirmeyen çocuklar genetik faktörlerin de etkisiyle alerjik oluyor Bilimsel açıdan son derece yeni bir bilgi olan bu koşul halen araştırmalarla teyid edilmeye çalışılıyor

BİR ÇOCUK NASIL ALERJİK YAPIDA OLABİLİYOR?

Yapılan araştırmalar bebeğin anne karnındayken yer aldığı amnios kesesinin alerjik yapıda olması gerektiğini gösteriyor Çünkü annenin bebeğini taşıyabilmesi ve 9 aylık sürecin tamamlanabilmesi için, bu kesenin içindeki çevrenin çocuğun alerjiye yatkınlığını sağlayan bir çevre olması gerekiyor Eğer bu ortam sağlanamazsa çocuk düşüğe gidiyor

ÖYLEYSE HER BEBEK NEDEN ALERJİK OLMUYOR?

Doğumdan sonraki çevresel ve genetik faktörler,bebeğin alerjik olup olmayacağını belirliyor Doğumdan sonraki; enfeksiyonlar, aşılar ve besinler gibi uyaranlar, bebeğin hangi yola gideceğine karar vermesinde belirleyici faktörler Eğer bebeğin anne ve babasının ikisi de alerjik ise bebeğin alerjik olma şansı %70; aileden bir her birine alerjik ise, bebeğin alerjik olma şansı % 3040 civarında oluyor bununla beraber çevresel faktörlerde son derece önemli Mesela anne sütü , alerjik belirtileri geciktiriyor Annenin sigara içmesi, erkenden ilave besinlere geçmesi alerjiyi tırmandırırken, bazı enfeksiyonlar da çocuğu alerjilerden koruyabiliyor Üst solunum yolu enfeksiyonları, ishaller, midebağırsak sistemini etkileyen parazitler ve verem çocuğun alerjik olmasını engelleyebiliyor Çünkü bağışıklık sistemi hücreleri, enfeksiyonlarla savaşıyorsa, alerjiden uzaklaşıyor Etken olduğu yere kadar çocuk, ya enfeksiyon geçiriyor, yada alerjik yapıda oluyor Mesela ülkemizde tüberkülozun azalması alerjinin artmasına neden oldu

ÇEVRE FAKTÖRLERİ NELER?

Çocuğun annesi sigara içiyorsa, konut duvardan duvara halı ile döşenmişse, evin etrafı çimen, ağaç dolgun ise, evde rutubet varsa, çocuğun sarılıp yattığı oyuncakların peluş olması gibi şartlar, kalıtımsal alt yapısı olan çocukta alerjik belirtilerin çıkmasına neden oluyor

AMNİOS KESESİ ALERJİK BİR ETRAF HAZIRLIYORSA,ÇOCUKLARIN HEPSİNDE ALERJİ BELİRTİLERİNİN GÖRÜLMESİ GEREKMİYOR MU?

Doğrusu bütün çocuklarda bir şekilde alerjik belirtiler görülüyor Örneğin çocukların yanaklarında, kollarındaki kırmızılık egzama, yani bir cilt alerjisi Çünkü çocuğun dünyaya gelmesinden sonradan ağzına giren herşey alerjen Çocuğun bu alerjenlere tepki vermesi de gayet sıradan Oysa bahşedilen tepkiler yalnızca o belli başlı dair, ardındaki çocuğun bünyesinin alerjik olup olmamaya karar vermesi gerekiyor


ALERJİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Bebeğin doğumuyla birlikte karşılaştığı ilk alerjen, yiyecekler Dolayısıyla tüketilen yiyeceklere alt olarak ; kollarda, dirsek ve diz civarda, yüzde, göbek civarda ve kulak gerisinde egzama türünde döküntüler oluşuyor Bunlar özellikle anne sütünden ek besinlere geçiş döneminde görülüyor ve bebek bu yiyeceklere alıştıkça problem azalıyor ve çoğu çocukta 23 yaş civarında ortadan kalkıyor bununla birlikte yiyeceklerin etkisiyle bir takım çocuklarda ishaller, bulantıkusma da görülebiliyor Hatta ağır formları çoğalma gelişme yetersizliklerine kadar varabiliyor Sonra ağır ağır çocuğun öksürük problemleri, yani alerjik astım başlayabiliyor

ALERJİK ASTIMIN TOPLUMDAKİ GÖRÜLME SIKLIĞI NE KADARDIR?

Çocukların takriben % 20 ’si alrjik olabiliyorAstım ise bizim ülkemizde, gelişmiş ülkelere göre daha düşük olup, %710 civarındadır

GELİŞMİŞ ÜLKELERDE NIÇIN DAHA FAZLA?

HAYAT ŞARTLARI ve medeniyetin getirdiği birtakım koşullarla birlikte,bu ülkelerde enfeksiyonların azalması, alerjinin artmasına yol açıyor Bu ülkelerde asalak,enfeksiyon gibi sorunları fazla azalmış, hijyen oldukça ilerlemiş, kanalizasyon sistemleri işlenmiş aynı zamanda duvardan duvara halılar, yalıtımı ilerlemiş yapılar, bilgisayarın ve televizyonun önünde bir hayat biçiminin sonucunda, bu ülkelerde alerjik hastalıklar fazla daha fazla görülüyor Ama bizim gibi,alt yapı sorunları tamamlanmamış, hijyeni yeterince gelişmemiş toplumlarda çocuklar daha sık enfeksiyon geçirdiği için alerjiden korunuyor

YANİ VÜCUDUN MUTLAKA BİRŞEYLERLE SAVAŞMASI GEREKİYOR!

Vücudun mutlaka savaşacağı bir şeye ihtiyacı var Bu açıdan annelerin çocuklarını fazla özenle korumaya çalışmaları amaçsız Çocuğun bu hastalıkları yaşamın içindeyken geçirmesi gerekiyor Mesela erken yaşta yuvaya dışarı giden çocuklarda alerji fazla daha az görülüyor Çünkü orada daha fazla enfeksiyonla karşılaşıyor Yani en doğrusu doğallığı yaşamak!

ASTIMIN MEKANİZMASI NASIL ÇALIŞIR?

Astım mekanizması burnumuzdan başlıyor, ağaç sistemi gibi dallanarak ciğerlere gidiyor Bu ağaç sistemini saran sarmal şeklinde kaslar bulunuyor Başta ev tozu, kedi, köpek, çiçek tozu, kirli hava, sigara dumanı, parfüm gibi ağır kokular, alıştırma yerine getirmek veya bir anda soğuk havaya çıkmak alerjiyi başlatabiliyor Bu faktörlerin biri ya da birkaçı, ilk olarak kasların kasılmasına neden oluyor Yani kaslar, dıştan gelen uyarıya, kasılarak tepki veriyor Kasların kasılmasıyla bronşlar daralıyor Ardındaki bronşların içindeki zar şişiyor ve zarın içindeki hücreler sümüksü bir salgı salgılıyor Buraya iltihabi hücreler gelmeye başlıyor Mikrop olmamasına karşın, mikrobik olmayan bir irin olayı gerçekleşiyor ve buna enflamasyon adı veriliyor Yani kasların kasılması, zarın şişmesi ve bazı maddelerin salınması sonucunda bronşlar doluyor ve hava içeri girmesine karşın, dışarı çıkamıyor bu nedenle astımlı hastalar hırıltılı ses çıkartıyor


NEFES DARLIĞI NEDEN KAYNAKLANIYOR?

Çocuk tatmin edici oksijeni alabilmek için solunum sayısını arttırıyor Normalde dakikada 20 kezsoluyorsa, bu durumda 40 defa solumak zorunda kalıyor Bu da doğal olarak kalbi yorduğu için, çare edilmeyen erişkinlerde yürek yetmezliğine dek varabiliyor Ama çocukta alerjik astımdan dolayı yürek yetmezliğine dönüşmesi pek rastlanmıyor Çünkü yerinde hap verildiğinde çocuk hemencecik normal ayla dönebiliyor


ALERJİK ASTIM TANISI NASIL KONULUYOR?

Ilk Olarak kendisini bronşit bronşit olarak belirten astım, çocukluk çağında genelde alerjik kaynaklı oluyor Fakat hekime gelen çocuğa alerjik astım tanısını koyabilmek için; çocuğun izlenmesi, hikayesinin dinlenmesi ve bazı testlerle desteklenmesi gerekiyor Çünkü alerjiyi, %60 genetik, %40 çevresel faktörler belirliyor

Alerjik astımda önce hafif alev ve burun akıntısıyla birlikte öksürük görülüyor Bu öksürükler genellikle geceleri ve kuru öksürük tarzında başlayıp, balgamlı ve yumuşak bir ülkü geçebiliyor Bu dönemde çocuk artık yürümeye başladığı için hareket ettikçe terliyor, terledikçe de öksürük artıyor Aslında zaten var olan rahatsızlık, koşunca terleyince ortaya çıkıyor Hatta başka zamanlarda hiç belirti olmazken, yalnızca çocuğun terlemesiyle ortaya çıkıyor Gece gelen ve egzersizle artan bir öksürük, huysuz kanıtlanmadığı sürece alerjik olarak değerlendiriliyor Çoğunlukla 1 yaşından daha sonra ortaya meydana çıkan bu öksürüğe alerjik astım teşhisinin konulması için 3 kez tekrarıve özellikle mevsim dönümlerinde ortaya çıkması bekleniyor Alerjik astımdaki alev, inatçı olmayıp, en fazla 385C ’a değin çıkıyor ve alev düşürücü ilaçlarla derhal düşüyorBu bulgularla birlikte çevresel koşulların varlığında, çocuğun yaşına göre testler yapılıyor

ASTIMI ÇAKMAK İÇİN NE GİBİ TESTLER YAPILIYOR?

Testler, cilt ve kan testi olarak ikiye ayrılıyor Cilt testi hemencecik o anda yapılıp, 15 dakika sonra sonuç verdiği için daha fazla seçim ediliyor Fakat çocuğun egzamasının olması, fazla korkması ve bir takım ilaçları kullanıyor olması durumunda kan testi tercih ediliyor Testlerin sonucunda çocuğun alerjik olup olmadığı anlaşılıyor Burada en önemli konu, bu testlerin bir bilirkişi kadar yapılması

*