ALERJİYE KARŞI ENFEKSİYON
Alerjik astımla ilgili olarak gercekleştirilen araştırmalar yepyeni bir gerceği ortaya cıkardı ; anne karnında alerjiye yatkın bir ortamda gelişen butun bebekler, doğduktan sonra alerjik olup olmamaya karar veriyor Bazı bebeklerin bağışıklık sistemi enfeksiyonlarla uğraşırken, bazı bebekler alerjiyi tercih ediyor
Neşe, keyif ve eğlence mevsiminin ardından huzunle gelen sonbaharda, bazı hastalıklar yeniden sahne alıyor Ozellikle deniz mevsimini sağlıklı geciren cocuklar, sonbahar aylarıyla birlikte alerjik hastalıklarını yeniden hatırlamak zorunda kalıyor Bu aylarda en fazla rastlanan alerjik astım ise unutulmuş oksurukleri, hırıltılı nefesi ile hem cocukların hem de ailelerin yeniden kabusu haline geliyor Oysa cocuk alerji ile henuz doğmadan, annesinin karnındayken tanışıyor ve doğduktan sonra sadece bir karar veriyor “Alerjik mi olacağım yoksa enfeksiyon mu gecireceğim?
İş her ne kadar bu kadar basit değilse de, bilimsel araştırmalar, cocuğun annesinin karnındaki ortamın alerjiye yakın bir ortam olduğunu ve dunyaya geldikten sonra, genetik ve cevresel faktorlerin etkisiyle alerjik olup olmamaya karar verdiğini gosteriyor Cunku bağışıklık sistemi mutlaka calışmak istiyor ve bazı enfeksiyonları geciren cocuklar alerjiden uzaklaşırken, enfeksiyon gecirmeyen cocuklar genetik faktorlerin de etkisiyle alerjik oluyor Bilimsel acıdan son derece yeni bir bilgi olan bu durum halen araştırmalarla teyid edilmeye calışılıyor
BİR COCUK NASIL ALERJİK YAPIDA OLABİLİYOR?
Yapılan araştırmalar bebeğin anne karnındayken yer aldığı amnios kesesinin alerjik yapıda olması gerektiğini gosteriyor Cunku annenin bebeğini taşıyabilmesi ve 9 aylık surecin tamamlanabilmesi icin, bu kesenin icindeki cevrenin cocuğun alerjiye yatkınlığını sağlayan bir cevre olması gerekiyor Eğer bu ortam sağlanamazsa cocuk duşuğe gidiyor
OYLEYSE HER BEBEK NEDEN ALERJİK OLMUYOR?
Doğumdan sonraki cevresel ve genetik faktorler,bebeğin alerjik olup olmayacağını belirliyor Doğumdan sonraki; enfeksiyonlar, aşılar ve besinler gibi uyaranlar, bebeğin hangi yola gideceğine karar vermesinde belirleyici faktorler Eğer bebeğin anne ve babasının ikisi de alerjik ise bebeğin alerjik olma şansı %70; aileden bir tanesi alerjik ise, bebeğin alerjik olma şansı % 3040 civarında oluyor Bununla birlikte cevresel faktorlerde son derece onemli Orneğin anne sutu , alerjik belirtileri geciktiriyor Annenin sigara icmesi, erkenden ek besinlere gecmesi alerjiyi tırmandırırken, bazı enfeksiyonlar da cocuğu alerjilerden koruyabiliyor Ust solunum yolu enfeksiyonları, ishaller, midebağırsak sistemini etkileyen parazitler ve tuberkuloz cocuğun alerjik olmasını engelleyebiliyor Cunku bağışıklık sistemi hucreleri, enfeksiyonlarla savaşıyorsa, alerjiden uzaklaşıyor Baskın olduğu yere gore cocuk, ya enfeksiyon geciriyor, yada alerjik yapıda oluyor Orneğin ulkemizde tuberkulozun azalması alerjinin artmasına neden oldu
CEVRE FAKTORLERİ NELER?
Cocuğun annesi sigara iciyorsa, ev duvardan duvara halı ile doşenmişse, evin etrafı cimen, ağac kaplı ise, evde rutubet varsa, cocuğun sarılıp yattığı oyuncakların peluş olması gibi koşullar, genetik alt yapısı olan cocukta alerjik belirtilerin cıkmasına neden oluyor
AMNİOS KESESİ ALERJİK BİR ORTAM HAZIRLIYORSA,COCUKLARIN HEPSİNDE ALERJİ BELİRTİLERİNİN GORULMESİ GEREKMİYOR MU?
Aslında butun cocuklarda bir şekilde alerjik belirtiler goruluyor Orneğin cocukların yanaklarında, kollarındaki kırmızılık egzama, yani bir cilt alerjisi Cunku cocuğun dunyaya gelmesinden sonra ağzına giren herşey alerjen Cocuğun bu alerjenlere tepki vermesi de gayet normal Ancak verilen tepkiler sadece o ana dair, ardından cocuğun bunyesinin alerjik olup olmamaya karar vermesi gerekiyor
ALERJİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bebeğin doğumuyla birlikte karşılaştığı ilk alerjen, yiyecekler Dolayısıyla tuketilen yiyeceklere bağlı olarak ; kollarda, dirsek ve diz etrafında, yuzde, gobek etrafında ve kulak arkasında egzama turunde dokuntuler oluşuyor Bunlar ozellikle anne sutunden ek besinlere geciş doneminde goruluyor ve bebek bu yiyeceklere alıştıkca problem azalıyor ve coğu cocukta 23 yaş civarında ortadan kalkıyor Bununla birlikte yiyeceklerin etkisiyle bazı cocuklarda ishaller, bulantıkusma da gorulebiliyor Hatta ağır formları buyume gelişme yetersizliklerine kadar varabiliyor Sonra yavaş yavaş cocuğun oksuruk problemleri, yani alerjik astım başlayabiliyor
ALERJİK ASTIMIN TOPLUMDAKİ GORULME SIKLIĞI NE KADARDIR?
Cocukların yaklaşık % 20’si alrjik olabiliyorAstım ise bizim ulkemizde, gelişmiş ulkelere gore daha duşuk olup, %710 civarındadır
GELİŞMİŞ ULKELERDE NEDEN DAHA COK?
Yaşam koşulları ve medeniyetin getirdiği birtakım koşullarla birlikte,bu ulkelerde enfeksiyonların azalması, alerjinin artmasına yol acıyor Bu ulkelerde parazit,enfeksiyon gibi sorunları cok azalmış, hijyen oldukca ilerlemiş, kanalizasyon sistemleri tamamlanmış Bununla birlikte duvardan duvara halılar, yalıtımı ilerlemiş yapılar, bilgisayarın ve televizyonun onunde bir yaşam biciminin sonucunda, bu ulkelerde alerjik hastalıklar cok daha fazla goruluyor Ama bizim gibi,alt yapı sorunları tamamlanmamış, hijyeni yeterince gelişmemiş toplumlarda cocuklar daha sık enfeksiyon gecirdiği icin alerjiden korunuyor
YANİ VUCUDUN MUTLAKA BİRŞEYLERLE SAVAŞMASI GEREKİYOR!
Vucudun mutlaka savaşacağı bir şeye ihtiyacı var Bu acıdan annelerin cocuklarını aşırı titizlikle korumaya calışmaları anlamsız Cocuğun bu hastalıkları yaşamın icindeyken gecirmesi gerekiyor Orneğin erken yaşta yuvaya giden cocuklarda alerji cok daha az goruluyor Cunku orada daha cok enfeksiyonla karşılaşıyor Yani en doğrusu doğallığı yaşamak!
ASTIMIN MEKANİZMASI NASIL CALIŞIR?
Astım mekanizması burnumuzdan başlıyor, ağac sistemi gibi dallanarak ciğerlere gidiyor Bu ağac sistemini saran sarmal şeklinde kaslar bulunuyor Başta ev tozu, kedi, kopek, polen, kirli hava, sigara dumanı, parfum gibi ağır kokular, egzersiz yapmak veya aniden soğuk havaya cıkmak alerjiyi başlatabiliyor Bu faktorlerin biri veya birkacı, ilk once kasların kasılmasına neden oluyor Yani kaslar, dışarıdan gelen uyarıya, kasılarak tepki veriyor Kasların kasılmasıyla bronşlar daralıyor Ardından bronşların icindeki zar şişiyor ve zarın icindeki hucreler sumuksu bir salgı salgılıyor Buraya iltihabi hucreler gelmeye başlıyor Mikrop olmamasına karşın, mikrobik olmayan bir iltihap olayı gercekleşiyor ve buna enflamasyon adı veriliyor Yani kasların kasılması, zarın şişmesi ve bazı maddelerin salınması sonucunda bronşlar doluyor ve hava iceri girmesine karşın, dışarı cıkamıyor Bu nedenle astımlı hastalar hırıltılı ses cıkartıyor
NEFES DARLIĞI NEDEN KAYNAKLANIYOR?
Cocuk yeterli oksijeni alabilmek icin solunum sayısını arttırıyor Normalde dakikada 20 kezsoluyorsa, bu durumda 40 kez solumak zorunda kalıyor Bu da doğal olarak kalbi yorduğu icin, tedavi edilmeyen erişkinlerde kalp yetmezliğine kadar varabiliyor Ama cocukta alerjik astımdan dolayı kalp yetmezliğine donuşmesi pek rastlanmıyor Cunku uygun ilac verildiğinde cocuk hemen normal hale donebiliyor
ALERJİK ASTIM TANISI NASIL KONULUYOR?
Başlangıcta kendisini bronşit bronşit olarak gosteren astım, cocukluk cağında coğunlukla alerjik kaynaklı oluyor Ancak hekime gelen cocuğa alerjik astım tanısını koyabilmek icin; cocuğun izlenmesi, hikayesinin dinlenmesi ve bazı testlerle desteklenmesi gerekiyor Cunku alerjiyi, %60 genetik, %40 cevresel faktorler belirliyor
Alerjik astımda once hafif ateş ve burun akıntısıyla birlikte oksuruk goruluyor Bu oksurukler genellikle geceleri ve kuru oksuruk tarzında başlayıp, balgamlı ve yumuşak bir hale gecebiliyor Bu donemde cocuk artık yurumeye başladığı icin hareket ettikce terliyor, terledikce de oksuruk artıyor Aslında zaten var olan hastalık, koşunca terleyince ortaya cıkıyor Hatta başka zamanlarda hic bulgu olmazken, sadece cocuğun terlemesiyle ortaya cıkıyor Gece gelen ve egzersizle artan bir oksuruk, aksi kanıtlanmadığı surece alerjik olarak değerlendiriliyor Genellikle 1 yaşından sonra ortaya cıkan bu oksuruğe alerjik astım teşhisinin konulması icin 3 kez tekrarıve ozellikle mevsim donumlerinde ortaya cıkması bekleniyor Alerjik astımdaki ateş, inatcı olmayıp, en fazla 385C’a kadar cıkıyor ve ateş duşurucu ilaclarla hemen duşuyorBu bulgularla birlikte cevresel koşulların varlığında, cocuğun yaşına gore testler yapılıyor
ASTIMI ANLAMAK İCİN NE GİBİ TESTLER YAPILIYOR?
Testler, cilt ve kan testi olarak ikiye ayrılıyor Cilt testi hemen o anda yapılıp, 15 dakika sonra sonuc verdiği icin daha cok tercih ediliyor Ancak cocuğun egzamasının olması, cok korkması ve bazı ilacları kullanıyor olması durumunda kan testi tercih ediliyor Testlerin sonucunda cocuğun alerjik olup olmadığı anlaşılıyor Burada en onemli konu, bu testlerin bir uzman tarafından yapılması
Alerjik astımla ilgili olarak gercekleştirilen araştırmalar yepyeni bir gerceği ortaya cıkardı ; anne karnında alerjiye yatkın bir ortamda gelişen butun bebekler, doğduktan sonra alerjik olup olmamaya karar veriyor Bazı bebeklerin bağışıklık sistemi enfeksiyonlarla uğraşırken, bazı bebekler alerjiyi tercih ediyor
Neşe, keyif ve eğlence mevsiminin ardından huzunle gelen sonbaharda, bazı hastalıklar yeniden sahne alıyor Ozellikle deniz mevsimini sağlıklı geciren cocuklar, sonbahar aylarıyla birlikte alerjik hastalıklarını yeniden hatırlamak zorunda kalıyor Bu aylarda en fazla rastlanan alerjik astım ise unutulmuş oksurukleri, hırıltılı nefesi ile hem cocukların hem de ailelerin yeniden kabusu haline geliyor Oysa cocuk alerji ile henuz doğmadan, annesinin karnındayken tanışıyor ve doğduktan sonra sadece bir karar veriyor “Alerjik mi olacağım yoksa enfeksiyon mu gecireceğim?
İş her ne kadar bu kadar basit değilse de, bilimsel araştırmalar, cocuğun annesinin karnındaki ortamın alerjiye yakın bir ortam olduğunu ve dunyaya geldikten sonra, genetik ve cevresel faktorlerin etkisiyle alerjik olup olmamaya karar verdiğini gosteriyor Cunku bağışıklık sistemi mutlaka calışmak istiyor ve bazı enfeksiyonları geciren cocuklar alerjiden uzaklaşırken, enfeksiyon gecirmeyen cocuklar genetik faktorlerin de etkisiyle alerjik oluyor Bilimsel acıdan son derece yeni bir bilgi olan bu durum halen araştırmalarla teyid edilmeye calışılıyor
BİR COCUK NASIL ALERJİK YAPIDA OLABİLİYOR?
Yapılan araştırmalar bebeğin anne karnındayken yer aldığı amnios kesesinin alerjik yapıda olması gerektiğini gosteriyor Cunku annenin bebeğini taşıyabilmesi ve 9 aylık surecin tamamlanabilmesi icin, bu kesenin icindeki cevrenin cocuğun alerjiye yatkınlığını sağlayan bir cevre olması gerekiyor Eğer bu ortam sağlanamazsa cocuk duşuğe gidiyor
OYLEYSE HER BEBEK NEDEN ALERJİK OLMUYOR?
Doğumdan sonraki cevresel ve genetik faktorler,bebeğin alerjik olup olmayacağını belirliyor Doğumdan sonraki; enfeksiyonlar, aşılar ve besinler gibi uyaranlar, bebeğin hangi yola gideceğine karar vermesinde belirleyici faktorler Eğer bebeğin anne ve babasının ikisi de alerjik ise bebeğin alerjik olma şansı %70; aileden bir tanesi alerjik ise, bebeğin alerjik olma şansı % 3040 civarında oluyor Bununla birlikte cevresel faktorlerde son derece onemli Orneğin anne sutu , alerjik belirtileri geciktiriyor Annenin sigara icmesi, erkenden ek besinlere gecmesi alerjiyi tırmandırırken, bazı enfeksiyonlar da cocuğu alerjilerden koruyabiliyor Ust solunum yolu enfeksiyonları, ishaller, midebağırsak sistemini etkileyen parazitler ve tuberkuloz cocuğun alerjik olmasını engelleyebiliyor Cunku bağışıklık sistemi hucreleri, enfeksiyonlarla savaşıyorsa, alerjiden uzaklaşıyor Baskın olduğu yere gore cocuk, ya enfeksiyon geciriyor, yada alerjik yapıda oluyor Orneğin ulkemizde tuberkulozun azalması alerjinin artmasına neden oldu
CEVRE FAKTORLERİ NELER?
Cocuğun annesi sigara iciyorsa, ev duvardan duvara halı ile doşenmişse, evin etrafı cimen, ağac kaplı ise, evde rutubet varsa, cocuğun sarılıp yattığı oyuncakların peluş olması gibi koşullar, genetik alt yapısı olan cocukta alerjik belirtilerin cıkmasına neden oluyor
AMNİOS KESESİ ALERJİK BİR ORTAM HAZIRLIYORSA,COCUKLARIN HEPSİNDE ALERJİ BELİRTİLERİNİN GORULMESİ GEREKMİYOR MU?
Aslında butun cocuklarda bir şekilde alerjik belirtiler goruluyor Orneğin cocukların yanaklarında, kollarındaki kırmızılık egzama, yani bir cilt alerjisi Cunku cocuğun dunyaya gelmesinden sonra ağzına giren herşey alerjen Cocuğun bu alerjenlere tepki vermesi de gayet normal Ancak verilen tepkiler sadece o ana dair, ardından cocuğun bunyesinin alerjik olup olmamaya karar vermesi gerekiyor
ALERJİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bebeğin doğumuyla birlikte karşılaştığı ilk alerjen, yiyecekler Dolayısıyla tuketilen yiyeceklere bağlı olarak ; kollarda, dirsek ve diz etrafında, yuzde, gobek etrafında ve kulak arkasında egzama turunde dokuntuler oluşuyor Bunlar ozellikle anne sutunden ek besinlere geciş doneminde goruluyor ve bebek bu yiyeceklere alıştıkca problem azalıyor ve coğu cocukta 23 yaş civarında ortadan kalkıyor Bununla birlikte yiyeceklerin etkisiyle bazı cocuklarda ishaller, bulantıkusma da gorulebiliyor Hatta ağır formları buyume gelişme yetersizliklerine kadar varabiliyor Sonra yavaş yavaş cocuğun oksuruk problemleri, yani alerjik astım başlayabiliyor
ALERJİK ASTIMIN TOPLUMDAKİ GORULME SIKLIĞI NE KADARDIR?
Cocukların yaklaşık % 20’si alrjik olabiliyorAstım ise bizim ulkemizde, gelişmiş ulkelere gore daha duşuk olup, %710 civarındadır
GELİŞMİŞ ULKELERDE NEDEN DAHA COK?
Yaşam koşulları ve medeniyetin getirdiği birtakım koşullarla birlikte,bu ulkelerde enfeksiyonların azalması, alerjinin artmasına yol acıyor Bu ulkelerde parazit,enfeksiyon gibi sorunları cok azalmış, hijyen oldukca ilerlemiş, kanalizasyon sistemleri tamamlanmış Bununla birlikte duvardan duvara halılar, yalıtımı ilerlemiş yapılar, bilgisayarın ve televizyonun onunde bir yaşam biciminin sonucunda, bu ulkelerde alerjik hastalıklar cok daha fazla goruluyor Ama bizim gibi,alt yapı sorunları tamamlanmamış, hijyeni yeterince gelişmemiş toplumlarda cocuklar daha sık enfeksiyon gecirdiği icin alerjiden korunuyor
YANİ VUCUDUN MUTLAKA BİRŞEYLERLE SAVAŞMASI GEREKİYOR!
Vucudun mutlaka savaşacağı bir şeye ihtiyacı var Bu acıdan annelerin cocuklarını aşırı titizlikle korumaya calışmaları anlamsız Cocuğun bu hastalıkları yaşamın icindeyken gecirmesi gerekiyor Orneğin erken yaşta yuvaya giden cocuklarda alerji cok daha az goruluyor Cunku orada daha cok enfeksiyonla karşılaşıyor Yani en doğrusu doğallığı yaşamak!
ASTIMIN MEKANİZMASI NASIL CALIŞIR?
Astım mekanizması burnumuzdan başlıyor, ağac sistemi gibi dallanarak ciğerlere gidiyor Bu ağac sistemini saran sarmal şeklinde kaslar bulunuyor Başta ev tozu, kedi, kopek, polen, kirli hava, sigara dumanı, parfum gibi ağır kokular, egzersiz yapmak veya aniden soğuk havaya cıkmak alerjiyi başlatabiliyor Bu faktorlerin biri veya birkacı, ilk once kasların kasılmasına neden oluyor Yani kaslar, dışarıdan gelen uyarıya, kasılarak tepki veriyor Kasların kasılmasıyla bronşlar daralıyor Ardından bronşların icindeki zar şişiyor ve zarın icindeki hucreler sumuksu bir salgı salgılıyor Buraya iltihabi hucreler gelmeye başlıyor Mikrop olmamasına karşın, mikrobik olmayan bir iltihap olayı gercekleşiyor ve buna enflamasyon adı veriliyor Yani kasların kasılması, zarın şişmesi ve bazı maddelerin salınması sonucunda bronşlar doluyor ve hava iceri girmesine karşın, dışarı cıkamıyor Bu nedenle astımlı hastalar hırıltılı ses cıkartıyor
NEFES DARLIĞI NEDEN KAYNAKLANIYOR?
Cocuk yeterli oksijeni alabilmek icin solunum sayısını arttırıyor Normalde dakikada 20 kezsoluyorsa, bu durumda 40 kez solumak zorunda kalıyor Bu da doğal olarak kalbi yorduğu icin, tedavi edilmeyen erişkinlerde kalp yetmezliğine kadar varabiliyor Ama cocukta alerjik astımdan dolayı kalp yetmezliğine donuşmesi pek rastlanmıyor Cunku uygun ilac verildiğinde cocuk hemen normal hale donebiliyor
ALERJİK ASTIM TANISI NASIL KONULUYOR?
Başlangıcta kendisini bronşit bronşit olarak gosteren astım, cocukluk cağında coğunlukla alerjik kaynaklı oluyor Ancak hekime gelen cocuğa alerjik astım tanısını koyabilmek icin; cocuğun izlenmesi, hikayesinin dinlenmesi ve bazı testlerle desteklenmesi gerekiyor Cunku alerjiyi, %60 genetik, %40 cevresel faktorler belirliyor
Alerjik astımda once hafif ateş ve burun akıntısıyla birlikte oksuruk goruluyor Bu oksurukler genellikle geceleri ve kuru oksuruk tarzında başlayıp, balgamlı ve yumuşak bir hale gecebiliyor Bu donemde cocuk artık yurumeye başladığı icin hareket ettikce terliyor, terledikce de oksuruk artıyor Aslında zaten var olan hastalık, koşunca terleyince ortaya cıkıyor Hatta başka zamanlarda hic bulgu olmazken, sadece cocuğun terlemesiyle ortaya cıkıyor Gece gelen ve egzersizle artan bir oksuruk, aksi kanıtlanmadığı surece alerjik olarak değerlendiriliyor Genellikle 1 yaşından sonra ortaya cıkan bu oksuruğe alerjik astım teşhisinin konulması icin 3 kez tekrarıve ozellikle mevsim donumlerinde ortaya cıkması bekleniyor Alerjik astımdaki ateş, inatcı olmayıp, en fazla 385C’a kadar cıkıyor ve ateş duşurucu ilaclarla hemen duşuyorBu bulgularla birlikte cevresel koşulların varlığında, cocuğun yaşına gore testler yapılıyor
ASTIMI ANLAMAK İCİN NE GİBİ TESTLER YAPILIYOR?
Testler, cilt ve kan testi olarak ikiye ayrılıyor Cilt testi hemen o anda yapılıp, 15 dakika sonra sonuc verdiği icin daha cok tercih ediliyor Ancak cocuğun egzamasının olması, cok korkması ve bazı ilacları kullanıyor olması durumunda kan testi tercih ediliyor Testlerin sonucunda cocuğun alerjik olup olmadığı anlaşılıyor Burada en onemli konu, bu testlerin bir uzman tarafından yapılması