Çocuklarda Öğrenme Güçlüğü (Disleksi)

Öğrenme Güçlüğü (Disleksi) Nedir Tanımı
Çocuklarda Görülen Disleksi Tedavisi
Çocuklarda Öğrenme Güçlüğü (Disleksi) Eğitimi

Üç çeşiti vardır,diyebiliriz ( 3 türlü sorunlu öğrenci karşımıza çıkmaktadır)

1 Konuşmada Görülen Disleksi Durumu
2 Yazma da Görülen Disleksi Durumu
3 Okumayazmada Görülen Disleksi Durumu

Adından da anlaşılacağı gibi Öğrenme Güçlüğü kavramı: Okumada yada yazmada görülen zorluk şeklinde karşımıza çıkmaktadırBu öğrenme güçlüğünden biri ya da herhangi bir öğrencide bulunursa; bu durum o öğrenciye has, o öğrenciye özgül bir güçlük olarak ortaya çıkar Öteki değişle, maddi yada maddi veya zihinsel bir problemi olmayan lakin Öğrenme GüçlüğüDisleksi: “Dili anlamaya ve kullanmaya karşın bazı psikolojik süreçlerle ilgili problemlere sahip öğrencileri ve sorunlarını taşıyan kapsamlı bir tanımlamadır

Öğrencinin; öğrenme; sezgi, organize etme, depolama ve gerektiğinde bilgiyi göstermeyi yani zihnin şemalarının herhangi aşamalarını da içeren bilginin kazanılması işlevine değin oluşan süreçleri kapsar Bu tanıma tarafından veri beyine ulaşmalı (girdi), sonra organize edilmeli, anlaşılmalı (bütünleme), peşinde depolanmalı (kısa ve uzun süreli hafıza) ve gerektiğinde kullanılmalıdır (çıktı) Öğrenme sürecinde yaşanan bu aşamaların birinde veya bir kaçında bir sorun olduğunda özgül öğrenme güçlüğü ortaya çıkar

Özgül Öğrenme Güçlüğü Olan Çocukların Özellikleri

Öğrencinin zihinsel yeteneği olmasına karşın akademik yeteneğin zayıf olması özgül öğrenme güçlüğünün temel özelliğidir Bu durum yeterince bilgi becerinin depolanamaması sonucu, akademik yetenekte kısırlık oluşturur

Özgül öğrenme güçlüğü olan öğrenci, şekil ve pozisyona dayalı karıştırmalar yapar Harf veya kelimeleri birbirlerine karıştırır ve zıt görür Mesela b yerine p ya da d, koç yerine çok, ve yerine konut yazan ya da okur Harfleri hatalı yada zıt algılar bu nedenle harf,hece, kelime ya da satır atlar Mesafe, ebat, derinlik algılamada zorlanır Sesleri ayırt edemez ya da birine odaklanamaz Dokunarak bir nesneyi tanımlayamaz, şeklini, sayısını ayırt edemez Okuma, yazma, yön bulgu ve düzensiz bir çekmeceden aradığı objeyi bulmada, çok yakınında ama bir nesneyi ayırt edememede, polifonik bir ortamda gerçek söylenileni duyma ve anlamada, seri bir konuşmayı izleme ve iyice algılamada zorluk çekerler Öğretmenin anebabanın kullandığı tümce yada tümceleri yanlış algılarlar

Özel öğrenme güçlüğü olan çocuk, duyduğu veya okuduklarını içten sırada aktaramaz, böylece hatalı okur, amaçsız eklemeler yapmış gibi açıklama eder, eksik ve eksik okur Okunan bir yazının, metnin, okuma parçasının akışını doğru sırası ile peşine düşüp takip edemez, harflerin dizgisini karıştırır, mevsimleri, ayları, haftanın günlerini sırasıyla sayamaz, öncesini sonrasını karıştırabilir Kelimelerin kullanılış biçimlerine tarafından taşıdıkları anlamı ayırt edemez, yanlış kullanır Şakaları ve deyimleri, tembihleri,uyarı ve ikazları anlamakta zorlanır Hangisinin içten,hangisinin yanlış olduğunu anlamlandırıp,ayırt edemez Bir konunun neyi açıklamak istediğini yada özünü anlayamaz Yaşamını programlayamaz ve çevresini düzenleyemez Bu ve güya bir çok nedenden dolayı, paldır küldür okuma (kafadan atma) vardır Öğrenci kelimenin bir kısmını okur (örneğin birincil heceyi) diğerlerini tahmin ederek ekleme yapar, bu nedenle çoğunlukla yanlış okur Hatalı anladığı için hatalı açıklama eder yada yazımla yanlış yazan Bu şart, resimlerle yapılan öğretimde daha bariz olarak ortaya çıkar Mesela “eşek ve “at“ resimleri gösterdiğinizde, çocuk belirgin özelliklere uyarı etmeden ata eşek, eşeğe de at diyebilir

Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklarda aşamalandırma güçlüğü vardır Özellikle bu durum hecelerin bağlanarak kelime üretiminde göze çarpmaktadır Üç heceli bir kelimede, öğrenci üçüncü heceye ulaştığında birinci heceyi hatırlamaz Bu durum kelimelerin yanlış okunmasına, yanlış okunan kelimelerinde cümlenin anlamının çökmesine neden olmaktadır Bu durum zincirleme olarak (paragraf ve metin üstünde) devam etmekte ve bütünün anlamını bozmaktadır

Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar fazla kısa süreli hafızaya sahiptirler Bundan nedeniyle da kelime ve harfleri zihinde özellikleriyle ve anlamlarıyla beraber gerektiği dek fazla tutamazlar Uzun süreli fikir oluşmadığı için öğrendiklerini çabuk unuturlar Konulara dikkatlerini yoğunlaştıramazlar Örneğin fazla kısa bir paragrafı okuduktan sonradan o paragrafın başlıca fikrini yazamaz Dikkatlerini yoğunlaştıramazlar Fazla tez sıkılırlar ve su yüzden okunanı dinlemedikleri gibi kendi okuduklarını da anlamaya çalışmazlar Şekli doğru anlatır lakin çizemezler

Yani Özgül Öğrenme GüçlüğüDisleksiden kaynaklanan bir uyarı dağınıklığı ve uyarı eksikliği bizi bu çocuk DEHB tanısı koyacak şekilde yanıltabilir Ama Özgül Öğrenme Bozukluğunun yukarda açıklanan nedenden kaynaklanan bir uyarı dağınıklığı ve dikkat eksikliği, kaynaklı ilgisizlik ortaya çıkarması doğaldır Hem bu çocuk da güven ve özgüven eksikliği de ortaya çıkması doğal olan bir sonuçtur Akşam ezberlenen şiiri ve anıyı sabah unutarak, okuyamayabilir Sınıftan çıkarken aklında tuttuğu ödevini ve eve gelince unutabilir Ekmeye gönderilen çocuk fırına varınca kaç ekmek alacağını unutabilir Bu ve yarı örnekleri istediğimizce arttırabiliriz

aynı zamanda üzerinde fazla etki bırakan, tekrarlanan yada çok sayıda duyu organına hitap edik erek öğrenilen bir takım bilgilerin bir yıl önce öğrenilmiş bilgiler yada veya yaşanmış olaylar olsa da; bu bilgileri yada olayı, herhangi bir yolla uzun süreli belleğe kaydederek sorduğumuzda anımsaması bizleri yanıltmamalıdır Çünkü uzun süreli belleğimizde yerleşen bilgiler basit kolay unutulmazlarve böylece birkaç sene geçmiş dahi olsa bu bilgiler hatırlanır Çünkü özel öğrenme güçlüğü olan çocuk olan çocuklarda bilgileri kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe aktarma sorunu olmasına karşın bazı bilgiler aktarılabilir ( iz bırakan,sık sık tekrarlanan,olumlu pekiştireçlerle desteklenen, çok sayıda duyuya hitap eden,yaparak yaşayarak öğrenilenler vb) Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuk, yaşıtlarının eksik tekrarla öğrenebildiklerini (uzun süreli belleğe geçirebildikleri) bilgileri öğrenebilmek içen çok daha pozitif tekrar etmesi gerekmektedir

5) Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuğun kazanılmış bilgileri kullanmada sorunu varsa; kendiliğinden konuştuğunda, akan ve düzgün konuşurken, sorulara cevap vermede benzer beceriyi gösteremez ve tutuklaşır Konuşma hemencecik sorulan bir soruya uygun yanıtı bulup vermede zorlanır Geçiştirmeye çalışır Bu çevresindeki herkes için şaşırtıcıdır Yürürken, koşarken bir şeylere takılır, yalpalar Yazmaya ilişkin güçlükler yaşayabilir Ivedi yorulur, yanlış ve ağır yazan

6) Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklarda; bezginlik, kendini güvensiz, önemsiz ve fena algılama, yeterince zeki olmadığını düşünme, kavgacılık ve tez darılma gibi şehvetli problemler gözlenmektedir Bunun yanında baş ağrısı, bulantı, karın ağrısı fiziksel yakınmalar ya da okula gitmede isteksizlik görülebilir Bazen de sınıf içinde çeşitli komiklik ya da yaramazlıklar yaparak dikkate çekmeye çalışırlar

Özgül Öğrenme Güçlüğü olan öğrenciye nasıl destek edilebilir?

' Öğrencinin yetersiz olduğu işlem saptama edilmeli ve düzeltilmelidir Mesela, çocuğun okuma problemlerinin görsel algılama sürecindeki yetersizlikler sonucu olduğu düşünülürse, çocukla okuma öğretimine başlamadan önce görsel sezgi öğretimi yapılarak bu işlem geliştirilmelidir

'Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar tahlil (bütünden parçaya dürüst) yöntemi ile okumayazmayı öğrenmede zorluk çekerler veya öğrenemezler Bu çocuklara okumayazma öğretiminde bireşim (parçadan bütüne içten) yöntemi kullanılmalıdır başta harfler öğretilmeli sonradan harflerin birleştirilmesinden hece ve kelimeler ortaya çıkartılarak öğretim yapılmalıdır

' Başarılı öğrenciler deha başarılarından nedeniyle ödüllendirilmezlerse hissi olarak rahatsızlık hissederler böylece, özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklara minik işler, başarabileceği işler yaptırılıp anında ödüllendirilmelidir

*Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuğun zinde yönleri kuvvetlendirilmeli, kuvvetsiz olduğu alanların üstesinden gelmesine yardım sağlanmalıdır

*Bilgiyi kazanmada en önemli faktör motivasyon, yani öğrenmeye hevesli olmaktır Öyleyse, öğrencinin derslik içinde dinç yönleri vurgulanmalı, başarabileceği ödevlerden başlanmalı, öğrenciye yükümlülük verilerek onun sınıf içinde kendine güveni artırılmalı ve öğrenmeye istekli ışık halkası getirilmelidir

*Öğrenciye başarabileceği ölçüde ödevler verilmeli, bu nedenle zorlamanın etkisini azaltılmalı, peyderpey kolaydan zora geçiş sağlanmalıdır

*Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuk ön sıralara oturtulmalıdır Bu dersi takip açısından çocuğa rahatlık sağlayacak, daha etkin olarak derse katılmasına yardımcı olacaktır

*Bilgiyi kazanıp kazanmadığını sınamanın en iyi yolu daha iyi öğrendiği yöntemden faydalanmaktır Özgül Öğrenme Güçlüğü olan çocukların bazıları görerek, bazıları işiterek daha basit öğrenmektedir Örneğin bazıları ağır yazıyor ve yetişemiyorsa, sözlü imtihan yapılarak bilgisi ölçülebilir Bütün tersi, motor becerileri iyi,ancak açıklama edici dil becerisi iyi olmayan öğrencinin bilgisi tahtaya yazması istenilerek ve konuşmaya cesaretlendirilerek sınanabilir

*Özgül öğrenme güçlüğü olan öğrencinin zayıf yönlerine odaklanarak onu düş kırıklığına uğratmaktansa, zinde taraflarını ön plana çıkarılmalıdır

*Özgül Öğrenme Güçlüğü olan çocuklarla özel olarak ilgilenmek hayli şiddet ve özveri isteyen bir çalışmadır Bunu başarabilen pek çok öğretmen, bu çocukların farklılığını kavrayarak, onları olduğu gibi kabul ederek ve güçlüklerinin üstesinden gelmeye yüreklendirerek, çocukların ilerideki akademik başarısını ve özgüvenini olumlu yönde etkilemektedir

Okumada ama Disleksi hakkında uzun uzun açıklamalar yaptım ve örnekler verdim Okumadaki bu koşul başka bir öğrencimizde Yazmada Disleksi şeklinde sorun olarak ortaya çıkabileceği gibi ayrıca yazmada keza de okumada ortaya çıkabilir

Kısacası, bu alanda uzman özel eğitim öğretmeni yada özel eğitim derslik öğretmeninden bireysel eğitim ve Psikolog yada Psikolojik Danışman Rehber Öğretmenden takviye almasında yarar vardır 15102006Gönenç Özel Eğitim

alıntı *