Cocuklardaki ses problemlerini 4 kategoride toplayabiliriz: 1 organik, 2 sesi kotu kullanmaya bağlı organik değişiklikler, 3 fonksiyonel ve 4 ses problemlerine katkıda bulunan faktorler
Coğumuz ne kendimizde, ne de cocuğumuzdaki ses kısılmalarını fazla ciddiye almayız ve genelde bunları gecirdiğimiz veya gecirmekte olduğumuz bir hastalığa bağlarız Halbuki tekrarlayan ve uzun sure devam eden ses kısıklıklarının mutlaka once bir kulakburunboğaz uzmanı sonra da gerekiyorsa vokal rehabilitasyon icin bir konuşma ve lisan patoloğu tarafından gorulmesi onemlidir
Cocuklardaki ses problemlerini 4 kategoride toplayabiliriz: 1 organik, 2 sesi kotu kullanmaya bağlı organik değişiklikler, 3 fonksiyonel ve 4 ses problemlerine katkıda bulunan faktorler
Ses hastalıklarını, devamlılık gosteren bir cizgi olarak duşunursek bu hattın bir ucunda organik problemler diğer ucunda da fonksiyonel problemler vardır diyebiliriz Konjenital veya sonradan edinilmiş larengela, farengeal, oral veya nazal deviasyonlar işin organik ucundayken, cevresel veya psikolojik faktorlere bağlı ses bozuklukları fonksiyonel uctadır Bu bahsettiğimiz yol aynı zamanda cift yonlu bir yoldur Yani fonksiyonel bozukluk bir patolojiden kaynaklanacağı gibi bir patoloji de fonksiyonel bir bozukluğa yol acabilir Bu yolun orta noktasında ise sesi kotu veya hatalı kullanıma bağlı ortaya cıkan yapısal veya patolojik değişiklikler bulunur
Dorduncu kategorimiz olan katkıda bulunan faktorler ise; allerjiler ve ust solunum yolu hastalıkları gibi faktorlerdir Bu dort kategori de başlı başına bir ses hastalığına sebep olabilir Ancak coğunlukla bunlar o kadar ic ice girmiş olur ki olayda tek bir spesifik sebep soyleyebilmek mumkun olmaz
Cocuğunuzda karşılaşabileceğiniz ses hastalıkları sesin kalitesiyle, rezonansıyla, volumuyle veya perdesiyle ilgili olabilir Sesin kalitesiyle ilgili problemlerde ses kulağa kısık gelebilir Bu donem donem herkesin yaşadığı bir sorundur Yine sesin kalitesiyle ilgili başka bir sorun sesin cok sert ve gırtlağı zorlayarak kullanılmasıdır Hatta bazen bu sert kullanımı, cocuğunuzun suratında ve boynundaki kaslarda da gorursunuz Bunun haricinde cocuklar konuşurken sanki hava turbulansı varmış gibi hava kacırabilir Bu kimileri tarafından ses tellerini calıştıran kasların fazla rahat olmaları ve yeterince sıkı kapanmamaları olarak tarif edilmektedir
Rezonansla ilgili sorunlar altında hipernazalite ve hiponazaliteyi sayabiliriz Turkce’de m ve n sesleri nazal seslerdir Yani konuşurken bu seslerde burunda hava cıkar Ancak aynı hava diğer seslerde ve sesli harflerde cıktığı zaman konuşma bozulur Buna hipernazalite diyoruz Aynı şekilde hava cıkması gerektiğinde de cıkmıyorsa, yani cocuğunuz hep burnu tıkalıymış gibi konuşuyorsa buna da hiponazalite diyoruz
Sebepleri her zaman ses tellerinden kaynaklanmasa da rezonans sesin bir parcası olduğu icin bununla ilgili problemler de genel ses hastalıkları olarak tanımlanır ve tedaviye yaklaşım da o şekilde yapılır
Bazen cocuklar o kadar yuksek sesle konuşur ki butun apartman evde neler olup bittiğini bilir Okulda oğretmeni ona devamlı kucuk sesini kullanmasını soyler ve sınıfta şarkı soylerken herkesin sesini bastırır
Buna karşın kimi cocuk da o kadar alcak sesle konuşur ki kimse onun ne soylediğini duyamaz Herkes ona daha yuksek sesle konuşmasını soyler veya soylediği şeyi konuşmaktan bıkana kadar tekrarlatır Sınıf ici okumalarda cok alcak sesle okuduğu icin oğretmen onun bir okuma problemi olduğunu, okumada zorlandığını duşunebilir Coğu zaman bu cocukların aşırı derecede utangac olduğu duşunulur ancak tek sorun yeterince yuksek sesle konuşmamaları da olabilir Seslerinin volumunu ayarlamakta sorun yaşayan cocukların işitmelerini de mutlaka kontrol ettirmek gerekir
Sesin perdesiyle ilgili olan problemler de sesin cocuğun yaşına, cussesine ve cinsiyetine gore cok tiz veya cok kalın olmasını, yeterli perde aralığı olmamasını veya konuşurken sesin sık sık gitmesini veya kaymasını icerir
Dunyada pek cok konuşma ve lisan patoloğu cocuklardaki ses hastalıklarının son zamanlarda arttığını ortak goruş olarak belirtmektedir Modern hayatın getirdiği baskılar ve okul başarısında yukselen standartlar genel olarak gerginliğin artmasına ve vokal hiperaktivite ve kotu ses kullanımına yol acan faktorler olarak gosteriliyor
Peki bu gibi durumlarda konuşma ve lisan patoloğunun rolu ne oluyor? Medikal, cerrahi veya psikiyatrik tedavi gerektiren durumların haricinde konuşma ve lisan patoloğu sesi analiz eden, ses kullanımını değiştirmeyi ve sesi doğru şekilde kullanmayı oğreten kişidir Ses terapisi bazı durumlarda medikal tedaviyle birlikte yurutulur veya cerrahi tedaviye yonelmeden once invazif olmayan bir yontem olarak denenebilir
Herhangi bir vokal patoloji nedeniyle yapılan cerrahi mudahale sonrasında ise sesi yeniden kullanmaya başlarken onemli bir rol oynar Cocuğunuzda fark ettiğiniz ses değişikliklerini erken donemde bir uzmana danışıp onlemini almak sizi daha uzun vadeli doktor ziyaretlerinden ve ses terapilerinden kurtarabilir
EBurcu Ardaman
Uzman Konuşma ve Lisan Patoloğu
Coğumuz ne kendimizde, ne de cocuğumuzdaki ses kısılmalarını fazla ciddiye almayız ve genelde bunları gecirdiğimiz veya gecirmekte olduğumuz bir hastalığa bağlarız Halbuki tekrarlayan ve uzun sure devam eden ses kısıklıklarının mutlaka once bir kulakburunboğaz uzmanı sonra da gerekiyorsa vokal rehabilitasyon icin bir konuşma ve lisan patoloğu tarafından gorulmesi onemlidir
Cocuklardaki ses problemlerini 4 kategoride toplayabiliriz: 1 organik, 2 sesi kotu kullanmaya bağlı organik değişiklikler, 3 fonksiyonel ve 4 ses problemlerine katkıda bulunan faktorler
Ses hastalıklarını, devamlılık gosteren bir cizgi olarak duşunursek bu hattın bir ucunda organik problemler diğer ucunda da fonksiyonel problemler vardır diyebiliriz Konjenital veya sonradan edinilmiş larengela, farengeal, oral veya nazal deviasyonlar işin organik ucundayken, cevresel veya psikolojik faktorlere bağlı ses bozuklukları fonksiyonel uctadır Bu bahsettiğimiz yol aynı zamanda cift yonlu bir yoldur Yani fonksiyonel bozukluk bir patolojiden kaynaklanacağı gibi bir patoloji de fonksiyonel bir bozukluğa yol acabilir Bu yolun orta noktasında ise sesi kotu veya hatalı kullanıma bağlı ortaya cıkan yapısal veya patolojik değişiklikler bulunur
Dorduncu kategorimiz olan katkıda bulunan faktorler ise; allerjiler ve ust solunum yolu hastalıkları gibi faktorlerdir Bu dort kategori de başlı başına bir ses hastalığına sebep olabilir Ancak coğunlukla bunlar o kadar ic ice girmiş olur ki olayda tek bir spesifik sebep soyleyebilmek mumkun olmaz
Cocuğunuzda karşılaşabileceğiniz ses hastalıkları sesin kalitesiyle, rezonansıyla, volumuyle veya perdesiyle ilgili olabilir Sesin kalitesiyle ilgili problemlerde ses kulağa kısık gelebilir Bu donem donem herkesin yaşadığı bir sorundur Yine sesin kalitesiyle ilgili başka bir sorun sesin cok sert ve gırtlağı zorlayarak kullanılmasıdır Hatta bazen bu sert kullanımı, cocuğunuzun suratında ve boynundaki kaslarda da gorursunuz Bunun haricinde cocuklar konuşurken sanki hava turbulansı varmış gibi hava kacırabilir Bu kimileri tarafından ses tellerini calıştıran kasların fazla rahat olmaları ve yeterince sıkı kapanmamaları olarak tarif edilmektedir
Rezonansla ilgili sorunlar altında hipernazalite ve hiponazaliteyi sayabiliriz Turkce’de m ve n sesleri nazal seslerdir Yani konuşurken bu seslerde burunda hava cıkar Ancak aynı hava diğer seslerde ve sesli harflerde cıktığı zaman konuşma bozulur Buna hipernazalite diyoruz Aynı şekilde hava cıkması gerektiğinde de cıkmıyorsa, yani cocuğunuz hep burnu tıkalıymış gibi konuşuyorsa buna da hiponazalite diyoruz
Sebepleri her zaman ses tellerinden kaynaklanmasa da rezonans sesin bir parcası olduğu icin bununla ilgili problemler de genel ses hastalıkları olarak tanımlanır ve tedaviye yaklaşım da o şekilde yapılır
Bazen cocuklar o kadar yuksek sesle konuşur ki butun apartman evde neler olup bittiğini bilir Okulda oğretmeni ona devamlı kucuk sesini kullanmasını soyler ve sınıfta şarkı soylerken herkesin sesini bastırır
Buna karşın kimi cocuk da o kadar alcak sesle konuşur ki kimse onun ne soylediğini duyamaz Herkes ona daha yuksek sesle konuşmasını soyler veya soylediği şeyi konuşmaktan bıkana kadar tekrarlatır Sınıf ici okumalarda cok alcak sesle okuduğu icin oğretmen onun bir okuma problemi olduğunu, okumada zorlandığını duşunebilir Coğu zaman bu cocukların aşırı derecede utangac olduğu duşunulur ancak tek sorun yeterince yuksek sesle konuşmamaları da olabilir Seslerinin volumunu ayarlamakta sorun yaşayan cocukların işitmelerini de mutlaka kontrol ettirmek gerekir
Sesin perdesiyle ilgili olan problemler de sesin cocuğun yaşına, cussesine ve cinsiyetine gore cok tiz veya cok kalın olmasını, yeterli perde aralığı olmamasını veya konuşurken sesin sık sık gitmesini veya kaymasını icerir
Dunyada pek cok konuşma ve lisan patoloğu cocuklardaki ses hastalıklarının son zamanlarda arttığını ortak goruş olarak belirtmektedir Modern hayatın getirdiği baskılar ve okul başarısında yukselen standartlar genel olarak gerginliğin artmasına ve vokal hiperaktivite ve kotu ses kullanımına yol acan faktorler olarak gosteriliyor
Peki bu gibi durumlarda konuşma ve lisan patoloğunun rolu ne oluyor? Medikal, cerrahi veya psikiyatrik tedavi gerektiren durumların haricinde konuşma ve lisan patoloğu sesi analiz eden, ses kullanımını değiştirmeyi ve sesi doğru şekilde kullanmayı oğreten kişidir Ses terapisi bazı durumlarda medikal tedaviyle birlikte yurutulur veya cerrahi tedaviye yonelmeden once invazif olmayan bir yontem olarak denenebilir
Herhangi bir vokal patoloji nedeniyle yapılan cerrahi mudahale sonrasında ise sesi yeniden kullanmaya başlarken onemli bir rol oynar Cocuğunuzda fark ettiğiniz ses değişikliklerini erken donemde bir uzmana danışıp onlemini almak sizi daha uzun vadeli doktor ziyaretlerinden ve ses terapilerinden kurtarabilir
EBurcu Ardaman
Uzman Konuşma ve Lisan Patoloğu