Cocukluk cağı, insanların bulaşıcı hastalıklara en sık tutuldukları donemdir ve son yıllarda, gerek bu alanda kullanılan ilaclar, gerekse alınan genel onlemler sayesinde bulaşıcı hastalık sıklığı, ozellikle gelişmiş ulkelerde belirgin derecede azalmıştır İcme ve kullanma sularının temizliği ile tifo ve kolera gibi oldurucu hastalıkların kontrol altına alınması, yaygın aşılama ile cicek hastalığının tumuyle ortadan kaldırılması sağlanmış, cocuk felci hastalığı ise yok edilme aşamasına gelmiştir Bu arada, ulkemizin, Dunya sağlık Orgutu kaynaklarına gore 1999 yılında dunyada cocuk felcinin hala gorulduğu birkac yerden biri olduğunu belirtmek, hala gerek genel olarak devletin, gerekse anne babaların dikkatli davranması gerektiğini gostermektedir
Cocuklarımızı Bulaşıcı Hastalıklardan Nasıl Koruyalım ?
Evde alınan basit onlemlerle, ozellikle mide barsakları etkileyen enfeksiyonlara karşı başarı kazanmak mumkun olsa da, solunum yollarını etkileyen bulaşıcı hastalıklara karşı alınan onlemlerin başarı şansı daha azdır
Burun, ağız ve goz salgıları, solunum yolu enfeksiyonlarının bulaşmasına yol acan temel kaynaktır Ellerin ağıza ve buruna goturulmesi ve opuşmek, hızla yayılmaya neden olur Bebekler ve kucuk cocuklar genelde herşeye elleriyle dokunur ve ellerini ağızlarına gotururler Bir de buna ulkemizde cocukları opme ve opuşmenin geleneksel olarak yaygınlığını eklerseniz, varılan sonuc daha kotu olacaktır
Oksuruk ve hapşırık sonrası havaya yayılan damlacıklar, bir sure havada asılı kalarak, yayılıma neden olurlar
İshal ve sarılık gibi hastalıklar, kakayla bulaşmış ellerin ağıza goturulmesi yoluyla bulaşır İdrarın aksine, kakada cok sayıda bakteri bulunur
Ulkemizde, pişmeden yenen sebzeler (marul, taze soğan, maydanoz vb) pis sularla sulanabilmekte ve bu tur gıdaların normal musluk suyuyla yıkanması, yeterli temizliği sağlamamaktadır
Dokuntulu hastalıklardan kimileri (orneğin suciceği) ici suyla dolu kabarcıklarda bulunan mikroorganizmalarla bulaşır Ancak her dokuntulu hastalık cilt temasıyla bulaşmaz
Pişmemiş et, oldukca yuksek oranda (%2050) bakteri bulundurur, ciğ yumurtanın hastalık bulaştırma riski %1 den azdır
İyi yıkanmamış biberon vb malzemeler, solunum ve mide barsak hastalıklarının yayılımın da onemli yer tutar
Tarak, fırca, şapka gibi eşyalar da, bulaşıcı cilt hastalıkları acısından onemlidir
Evde Alınabilecek Onlemler:
El yıkama:
Onceleri, el yıkamanın sadece mide barsak hastalıklarını onlemede etkin bir yontem olduğu duşunulurdu, oysa artık, solunum yolu enfeksiyonlarının da yayılımının bu yolla belirgin derecede azaldığını biliyoruz Sabun kullanılmasa bile, ellerimizi sadece suyla yıkayarak bir olcude yarar goruruz
Tuvalet sonrası,
Bebeklerin altlarını değiştirdikten sonra,
Nezle, grip vb durumlarda burun silinmesinin ardından,
Akvaryum suyuna dokunulduktan sonra, eller mutlaka yıkanmalıdır
Ozellikle tuvalet sonrası cocukların el yıkaması mutlaka denetlenmeli, kreş ve gunduz bakım evlerinde bu konu uzerinde cok daha hassasiyetle durulmalıdır
Gerekli yerlerin dezenfektan maddelerle temizlenmesi:
Dezenfektan maddeler, bakterilerin coğunu oldurur Ozellikle, bebeklerin alt değiştirme yerlerinin, oyuncaklarının, biberon, tabak, bardak vb malzemelerin dezenfekte edilmesi, barsak hastalıklarının yayılımını buyuk olcude sınırlandırır Ust solunum yolu enfeksiyonu gecirenlerin burun salgılarının bulaştığı yerlerde, viruslar 6 saate kadar canlı kalabilirler
Cocukların kendi ağız ve burunlarına dokunmalarının engellenmesi:
Bu onlem solunum yolu enfeksiyonlarının yayılımını sınırlandırır, ancak bebeklerde bunu sağlamak pratikte olanaksızdır Burundan sonra goze goturulen eller, gozde enfeksiyon gelişmesine ortam hazırlarlar
Cocukların yanında sigara icilmemesi:
Sigara dumanı, soğuk algınlığı, oksuruk, kulak iltihapları ve astım gibi solunum yolu hastalıklarının şiddetini artırır
Cocukların hayvanları opmelerinin onlenmesi:
Hayvanlarla cok yakın temas, paraziter hastalıkların yayılımına neden olur Hayvan sevmeyi elle sevmek ve ardından el yıkamayla butunlersek, yeterli onlem almış oluruz
İcme suyunun temizliğine ozen gosterilmesi:
İcme suları konusunda titiz olmalıyız Kapalı ambalaj icinde satılan her su yeterince denetlenmemiş olabilir 10 litre icme suyu icine 25 damla camaşır suyu damlatarak, kolera dahil su yoluyla bulaşan her hastalığa karşı onleminizi almış olursunuz
Etlerin iyi pişirilerek yenmesi:
İyi pişmemiş etler, ishale yol acan bakterileri barındırırlar Ciğ etler, pişmeye hazırlandıktan sonra, eller ve ciğ etin temas ettiği, kesme, tahtası, bıcak, tabak gibi malzemeler cok iyi yıkanmalıdır İcleri iyi pişmemiş kırmızı gorunumlu et cocuklara yedirilmemelidir Etler pişirildikten sonra, ciğ iken icinde tutuldukları tabak icinde kesinlikle servis yapılmamalıdır
Et ve et urunlerini uzerinde kesmek icin, tahta değil plastik maddeler kullanın:
Mikroorganizmalar, tahta yuzeylerden yeterince temizlenemezler Temizlik acısından plastik maddeler daha guvenlidir
Ciğ yumurta yemekten sakının:
Yumurta sarısı katı pişmiş olmalıdır Aksi takdirde, yumurta icinde varolan olası bakteriler olmeyecektir Şunu da ekleyelim ki, yumurta yoluyla mikrop alma riski %1 den azdır
Pişirilmeden yenen gıdaların yıkanmasına ozen gosterin:
Marul, taze soğan, domates vb ciğ yenen gıda maddeleri, ozellikle yaz doneminde 1 litre su icine 30 damla camaşır suyu damlatarak klorlanmış su icinde 30 dakika bekletilmelidir
Olabildiğince kucuk cocuk bakımevikreşleri tercih edin:
Kendi evlerinde bakıcılar tarafından bakılan cocuklar, enfeksiyon acısından an duşuk risk altındadırlar Kreşdeki cocuk sayısı arttıkca, risk artar Soğuk algınlığının ozellikle 1 yaşına kadar onemli komplikasyonlara yol actığı gerceğinden yola cıkarak, mumkunse 01 yaş grubu bebekleriniz icin kendi evinizde bakıcıyı, kreşlere tercih edin
Menenjitli ya da hepatitli hastalarla temas sonrası mutlaka hekime başvurun:
Ozellikle 4 yaş altı cocuklarda antibiyotik kullanarak, kimi tur menenjitlerin gelişimi onlenebilir Benzer şekilde, hepatemas sonrasında da, kullanılabilecek ilaclar vardır, bunu mutlaka bir cocuk hekimiyle goruşun
Cocuklarınızın gerekli aşılarının yapılmış olduğundan emin olun:
Ciddi enfeksiyonlara karşı aşılı olmak son derece onemlidir Ne var ki, ulkemizde bu konuda ciddi ve standard bir uygulama yoktur Her cocuk hekimi, kendine gore bir aşılama şeması uygulamakta, dunyanın bir cok ulkesinde zorunlu olan aşılar, Turkiye'de zorunlu değildir Bu durum ozellikle HIB aşısı icin gecerlidir; HIB aşısı, 04 yaş arası cocuklarda, onemli bir menenjit turunu %90 oranında onleyebilmektedir Her hekim ziyaretinde aşı kartınızı hekime gosterip, eksik aşısı olup olmadığını sorun Bir diğer nokta da, bu yolla, aşılama protokolunde olabilecek değişikliklerden zamanınızda haberiniz olacaktır
Cocuğunuzu tumuyle izole etmeye calışmayın:
Aile ici tecrit konusu tartışmalıdır Cocukta hastalık belirtileri ortaya cıktığında, artık etken mikroorganizma, diğer aile bireylerine de coktan bulaşmıştır Zaten bir cocuğu aynı ev icinde tumuyle izole etmek de pratikte olanaksızdır
Cocuklarımızı Bulaşıcı Hastalıklardan Nasıl Koruyalım ?
Evde alınan basit onlemlerle, ozellikle mide barsakları etkileyen enfeksiyonlara karşı başarı kazanmak mumkun olsa da, solunum yollarını etkileyen bulaşıcı hastalıklara karşı alınan onlemlerin başarı şansı daha azdır
Burun, ağız ve goz salgıları, solunum yolu enfeksiyonlarının bulaşmasına yol acan temel kaynaktır Ellerin ağıza ve buruna goturulmesi ve opuşmek, hızla yayılmaya neden olur Bebekler ve kucuk cocuklar genelde herşeye elleriyle dokunur ve ellerini ağızlarına gotururler Bir de buna ulkemizde cocukları opme ve opuşmenin geleneksel olarak yaygınlığını eklerseniz, varılan sonuc daha kotu olacaktır
Oksuruk ve hapşırık sonrası havaya yayılan damlacıklar, bir sure havada asılı kalarak, yayılıma neden olurlar
İshal ve sarılık gibi hastalıklar, kakayla bulaşmış ellerin ağıza goturulmesi yoluyla bulaşır İdrarın aksine, kakada cok sayıda bakteri bulunur
Ulkemizde, pişmeden yenen sebzeler (marul, taze soğan, maydanoz vb) pis sularla sulanabilmekte ve bu tur gıdaların normal musluk suyuyla yıkanması, yeterli temizliği sağlamamaktadır
Dokuntulu hastalıklardan kimileri (orneğin suciceği) ici suyla dolu kabarcıklarda bulunan mikroorganizmalarla bulaşır Ancak her dokuntulu hastalık cilt temasıyla bulaşmaz
Pişmemiş et, oldukca yuksek oranda (%2050) bakteri bulundurur, ciğ yumurtanın hastalık bulaştırma riski %1 den azdır
İyi yıkanmamış biberon vb malzemeler, solunum ve mide barsak hastalıklarının yayılımın da onemli yer tutar
Tarak, fırca, şapka gibi eşyalar da, bulaşıcı cilt hastalıkları acısından onemlidir
Evde Alınabilecek Onlemler:
El yıkama:
Onceleri, el yıkamanın sadece mide barsak hastalıklarını onlemede etkin bir yontem olduğu duşunulurdu, oysa artık, solunum yolu enfeksiyonlarının da yayılımının bu yolla belirgin derecede azaldığını biliyoruz Sabun kullanılmasa bile, ellerimizi sadece suyla yıkayarak bir olcude yarar goruruz
Tuvalet sonrası,
Bebeklerin altlarını değiştirdikten sonra,
Nezle, grip vb durumlarda burun silinmesinin ardından,
Akvaryum suyuna dokunulduktan sonra, eller mutlaka yıkanmalıdır
Ozellikle tuvalet sonrası cocukların el yıkaması mutlaka denetlenmeli, kreş ve gunduz bakım evlerinde bu konu uzerinde cok daha hassasiyetle durulmalıdır
Gerekli yerlerin dezenfektan maddelerle temizlenmesi:
Dezenfektan maddeler, bakterilerin coğunu oldurur Ozellikle, bebeklerin alt değiştirme yerlerinin, oyuncaklarının, biberon, tabak, bardak vb malzemelerin dezenfekte edilmesi, barsak hastalıklarının yayılımını buyuk olcude sınırlandırır Ust solunum yolu enfeksiyonu gecirenlerin burun salgılarının bulaştığı yerlerde, viruslar 6 saate kadar canlı kalabilirler
Cocukların kendi ağız ve burunlarına dokunmalarının engellenmesi:
Bu onlem solunum yolu enfeksiyonlarının yayılımını sınırlandırır, ancak bebeklerde bunu sağlamak pratikte olanaksızdır Burundan sonra goze goturulen eller, gozde enfeksiyon gelişmesine ortam hazırlarlar
Cocukların yanında sigara icilmemesi:
Sigara dumanı, soğuk algınlığı, oksuruk, kulak iltihapları ve astım gibi solunum yolu hastalıklarının şiddetini artırır
Cocukların hayvanları opmelerinin onlenmesi:
Hayvanlarla cok yakın temas, paraziter hastalıkların yayılımına neden olur Hayvan sevmeyi elle sevmek ve ardından el yıkamayla butunlersek, yeterli onlem almış oluruz
İcme suyunun temizliğine ozen gosterilmesi:
İcme suları konusunda titiz olmalıyız Kapalı ambalaj icinde satılan her su yeterince denetlenmemiş olabilir 10 litre icme suyu icine 25 damla camaşır suyu damlatarak, kolera dahil su yoluyla bulaşan her hastalığa karşı onleminizi almış olursunuz
Etlerin iyi pişirilerek yenmesi:
İyi pişmemiş etler, ishale yol acan bakterileri barındırırlar Ciğ etler, pişmeye hazırlandıktan sonra, eller ve ciğ etin temas ettiği, kesme, tahtası, bıcak, tabak gibi malzemeler cok iyi yıkanmalıdır İcleri iyi pişmemiş kırmızı gorunumlu et cocuklara yedirilmemelidir Etler pişirildikten sonra, ciğ iken icinde tutuldukları tabak icinde kesinlikle servis yapılmamalıdır
Et ve et urunlerini uzerinde kesmek icin, tahta değil plastik maddeler kullanın:
Mikroorganizmalar, tahta yuzeylerden yeterince temizlenemezler Temizlik acısından plastik maddeler daha guvenlidir
Ciğ yumurta yemekten sakının:
Yumurta sarısı katı pişmiş olmalıdır Aksi takdirde, yumurta icinde varolan olası bakteriler olmeyecektir Şunu da ekleyelim ki, yumurta yoluyla mikrop alma riski %1 den azdır
Pişirilmeden yenen gıdaların yıkanmasına ozen gosterin:
Marul, taze soğan, domates vb ciğ yenen gıda maddeleri, ozellikle yaz doneminde 1 litre su icine 30 damla camaşır suyu damlatarak klorlanmış su icinde 30 dakika bekletilmelidir
Olabildiğince kucuk cocuk bakımevikreşleri tercih edin:
Kendi evlerinde bakıcılar tarafından bakılan cocuklar, enfeksiyon acısından an duşuk risk altındadırlar Kreşdeki cocuk sayısı arttıkca, risk artar Soğuk algınlığının ozellikle 1 yaşına kadar onemli komplikasyonlara yol actığı gerceğinden yola cıkarak, mumkunse 01 yaş grubu bebekleriniz icin kendi evinizde bakıcıyı, kreşlere tercih edin
Menenjitli ya da hepatitli hastalarla temas sonrası mutlaka hekime başvurun:
Ozellikle 4 yaş altı cocuklarda antibiyotik kullanarak, kimi tur menenjitlerin gelişimi onlenebilir Benzer şekilde, hepatemas sonrasında da, kullanılabilecek ilaclar vardır, bunu mutlaka bir cocuk hekimiyle goruşun
Cocuklarınızın gerekli aşılarının yapılmış olduğundan emin olun:
Ciddi enfeksiyonlara karşı aşılı olmak son derece onemlidir Ne var ki, ulkemizde bu konuda ciddi ve standard bir uygulama yoktur Her cocuk hekimi, kendine gore bir aşılama şeması uygulamakta, dunyanın bir cok ulkesinde zorunlu olan aşılar, Turkiye'de zorunlu değildir Bu durum ozellikle HIB aşısı icin gecerlidir; HIB aşısı, 04 yaş arası cocuklarda, onemli bir menenjit turunu %90 oranında onleyebilmektedir Her hekim ziyaretinde aşı kartınızı hekime gosterip, eksik aşısı olup olmadığını sorun Bir diğer nokta da, bu yolla, aşılama protokolunde olabilecek değişikliklerden zamanınızda haberiniz olacaktır
Cocuğunuzu tumuyle izole etmeye calışmayın:
Aile ici tecrit konusu tartışmalıdır Cocukta hastalık belirtileri ortaya cıktığında, artık etken mikroorganizma, diğer aile bireylerine de coktan bulaşmıştır Zaten bir cocuğu aynı ev icinde tumuyle izole etmek de pratikte olanaksızdır