cumhuriyet yönetimi nasıl bir yönetim şeklidir

CUMHURİYET YÖNETİMİ

Cumhuriyetçilik , Cumhuriyeti devlet rejimi olarak benimseme , Cumhuriyeti fazilet rejimi olarak izah etme , değerlendirme demektir Cumhuriyetçilik siyasi rejim olarak Cumhuriyetten hareket eder, Cumhuriyeti savunur

Cumhuriyet terimi Arapça ’da halkın sosyal hayatta söz ve karar sahibi seçkin bir grubun vasfı olan “Cumhur kavramından alınarak devlet başkanının seçimle belirlendiği bir siyasi rejim ve devlet şekli anlamıyla dilimize yerleşmiştir

M Kemal Atatürk ’ün tanımlamasına göre “Türk Milleti ’nin tabiat ve şiarına en mutabık idare şekli Cumhuriyettir Çünkü Cumhuriyet ulusal egemenlik idealini , milletin irade ve egemenliğini vatandaşın devlete, devletin vatandaşa karşısında yargı ve vazifelerini en iyi aranjör yönetim şeklidir

Cumhuriyetin en kayda değer özelliği olan “Ulusal Bağımsızlık; Atatürk ’ün “Bağımsızlık koşulsuz milletindir sözü ile ifadesini bulmuştur

Cumhuriyette kural mutlak surette seçimdir Cumhuriyet , en büyüğünden en küçüğüne kadar devlet hizmetlerinin hepsinde veraset usulünü mutlak surette reddeder ve bu usul yerine tercih ve devir usulünü koyar Cumhuriyet ,devlet reisliğinde yalnız veraseti yok kaydı yaşam şartını da red eder İktidara seçimle gelmiş olsa bile devlet reisinin ömrü her tarafında reislik makamında kalması şartı Cumhuriyet rejiminin mantığı ile uyuşamaz

Eski Türk Devletlerinde ve Osmanlı Devleti ’nde , devletin yönetim şekli olarak modern anlamdaki Cumhuriyete us ve başvuru alanında rastlamamaktayız Oysa Eski Türk Devletlerinde Han ’ın seçimle işbaşına gelmesi , seçim için belli şartların mevcudiyeti,Kurultayların danışma meclisi hüviyetinde tahsis yapması eski Türkler ’in Cumhuriyetin temel yapısını teşkil eden demokratik anlayışa ne ölçüde değerinde verdiğini göstermektedir Fransız İhtilali ’nin bir ürünü olarak Cumhuriyet, ırk iradesine bedel ve yer veren bir siyasi düzenin rejimi olmuştur Osmanlı düşünürleri ve devlet adamları devleti böleceği endişesi ile Cumhuriyete karşı taraf olmuşlar ama Cumhuriyet,Osmanlı Devleti ’nin yıkılışı ile aranılan bir rejim olmuştur

Anayasalarımızda , devletin idare şekli olan Cumhuriyet “Türkiye devleti bir Cumhuriyettir şeklinde ifade edilirken Türkiye Cumhuriyeti ’nin demokratik , sosyal ve laik almak üzere üç niteliğinin var olduğu görülür

Atatürk ’ü Cumhuriyete yönelten çoğu sebep vardır Bunların başlıcaları şu şekilde sıralanabilir:Atatürk ’ün fazla uzun bir zamandan beri Cumhuriyetin özlemini duymuş olması,Atatürk ’ün ve Türk Milleti ’nin karakterine en yerinde yöneticilik şeklinin Cumhuriyet olması, Cumhuriyetin en ileri devlet ve hükümet şekli olmasıdır

M Kemal Atatürk, öbür yer zamanlarda yaptığı konuşmalarda Cumhuriyeti şu şekilde değerlendirmektedir:

Atatürk , Cumhuriyetin 10 yılını kutlarken Türk İnkılabı ve Cumhuriyeti benzeyen anlamda kullanmıştır

“Eksik zamanda fazla ve büyük işler yaptık Bu işlerin en büyüğü , temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan Türkiye Cumhuriyeti ’dir

Atatürk,14 Ekim 1925 ’te İzmir Kız Öğretmen Okulu ’nda yaptığı konuşmada Cumhuriyeti fazilet ve adaletle benzeyen anlamda kullanmıştır

“Cumhuriyet, fazileti ahlakiyyeye müstenit bir idaredir Cumhuriyet fazilettir Sultanlık korku ve tehdide müstenid bir idaredir Cumhuriyet idaresi erdemli ve namuskar ırk yetiştirir Sultanlık korkuya , tehdide müstenid olduğu için korkak , zelil, sefil,rezil ırk yetiştirir Aradaki fark bunlardan ibarettir

19 Haziran 1926 ’da İzmir suikastı teşebbüsü hakkında Anadolu Ajansı ’na verdiği demeçte Cumhuriyetin sonsuza kadar yaşayacağını şu şekilde belirtmektedir

“Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır Ama Türkiye Cumhuriyeti ilelebed payidar kalacaktır

neticede Cumhuriyet, en gelişmiş ve en ileri devlet şekli olarak Türk İnkılabı ’nın keza başarısı ayrıca de gücüdür Bu başarı ve güçte Atatürk ’ün adı defalarca ve tekrar tekrar tekrar sevgi , saygı ve minnetle anılacaktır *