Demir eksikliği çocuklarda IQ düşmesine neden olabilir!

Halk ortasında kansızlık olarak bilinen demir eksikliği çeşitli sıhhat sorunlarına yol açmakla birlikte çocukların okul muvaffakiyetini da olumsuz etkileyebiliyor. Bilhassa 2 yaş altındaki çocuklarda, uzun müddet demir eksikliği görülmesinin IQ’yu yaklaşık 10 puan düşürdüğü belirtiliyor.

2 yaş altındaki çocuklarda, uzun mühlet demir eksikliği görülmesinin IQ’yu yaklaşık 10 puan düşürdüğü belirtiliyor. Bu nedenle ebeveynlerin çocuklarında iştahsızlık, halsizlik üzere belirtileri dikkatle değerlendirmesi ve bir uzmana başvurması öneriliyor. Memorial Şişli/Ataşehir Hastanesi Pediatrik Hematoloji ve Onkoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Betül Tavil, çocuklarda demir eksikliği anemisi ve tedavi sistemleri hakkında bilgi verdi.



Kemik iliği bedende kan imalinden sorumludur. Alyuvarlar, akyuvarlar, trombositler kemik iliği tarafından üretilmektedir. Kemik iliğinde bir sorun olduğunda, alyuvarların üretimi için gereken besinler alınmadığında ya da çocuğun demir muhtaçlığı artığında anemi gelişebilir. Alyuvarların içindeki hemoglobin yaşa ve cinsiyete nazaran düşükse bu duruma anemi ismi verilmektedir. Alyuvarların içinde bulunan hemoglobin dokulara oksijen taşımakla vazifeli bir moleküldür.



Hemoglobin düşük olduğunda bedendeki dokulara gereğince oksijen taşınamaz. Bu durum çocuklarda şu belirtilerle kendisini gösterebilir:

- Çocuğun öbür arkadaşlarının yanında etkin hareket etmemesi

- Oyun oynarken ya da koşarken, merdiven çıkarken çabuk yorulması

- Cildinde solukluk

- Cilt renginin sarı ya da toprağa dönük bir renk olması 

- İştahsızlık

- Fizikî aktivitede kalp suratında artış

- Ciltte kuruluk

- Konsantrasyon eksikliği

- Ruh durumunda olumsuzluk

- El ve ayaklarda uyuşma

- Gelişme geriliği

Demirden güçlü besinlerin gereğince alınmaması çocuklarda demir eksikliği anemisine neden olabilmektedir. Çocuk; kırmızı et, mercimek, kuru fasulye, kara üzüm pekmezi üzere besinleri yeteri kadar tüketmiyorsa anemi gelişebilir. Anemisi olan çocukta iştahsızlık artar.

Bebeklerde birinci iki senede demir eksikliği anemisi görülebilmektedir. Bebeklik ve küçük çocukluk devrinde demir eksikliği anemisi psikomotor ve bilişsel gelişimi geciktirip zeka seviyesini olumsuz tarafta etkilemektedir. Demir eksikliği olan 2 yaşından küçük çocuklarda ahenk ve istikrar problemleri görülmekte bu çocuklar daha içe kapanık ve utangaç davranmaktadırlar.



Bebeklerin annelerinden aldığı depo demiri doğumdan itibaren 4-6 ay için kâfi olmaktadır. Fakat bu mühletten sonra kâfi demir alamayan bebeklerde demir eksikliği gelişebilmektedir. Bu nedenle anne sütü alan bebeklerde 5-6 aylıkken; anne sütü almayanlarda 4 aylıkken demir desteği başlanmalıdır. Aksi takdirde yeteri kadar demir alamayan bebeklerde bir yaşında demir eksikliği anemisi gelişebilir.

Bu durumun önüne geçmek için demir desteği önerilmektedir. Vaktinde doğan bebeklere 4-6 aydan sonra, 1 mg/kg/gün dozunda; prematüre ve 2500 gr altında doğan bebeklere 2 aydan sonra 2 mg/kg/gün dozunda elementer demir içeren damlalar başlanmalıdır. 

Periferik yayma kan hastalıklarının teşhisinde faydalı bilgiler veren sağlam bir laboratuvar yoludur. Anemi ve cinsinin saptanmasında da kullanılabilen en ucuz ve klasik tekniklerden birisidir. Alınan bir damla kan lam ismi verilen özel bir cama yayılıp yeniden özel boyalarla boyanarak hematoloji uzmanı tarafından mikroskopta incelenir. Böylelikle aneminin tipi çarçabuk saptanabilir.