deniz süngeri nedir ne işe yarar yeryüzüne nasıl çıkarılır

Süngerler Nedir?

Sünger bir hayvan türüdür Lakin ayırımı öylesine zor yaratıktır fakat XIX Yüzyıl başlarına dek bitkimsi hayvan yada hayvan bitki olarak adlandırılmıştır Sünger çok hücre hayvanlar arasında en ilkel yapılılardan biridir Kas asap ağız ve sindirim boşluğu yürek gibi herhangi bir organı oluşmamışır Buna rağmen süngerlerin çok uzun zamanlardanberi yaşadığı ve varlıklarını başarıyla sürdürdükleri bilinmektedir 5000'den fazla türü olan bu hayvanlar tatlı suda ve denizlerde 7500 metreden derin olan yerlerde bile yaşarlar

Genelde göze çarpacak derecede güzel çok değişik doruk ve renklerde olan süngerlerden binlerce yıldır yararlanılmaktadır Günümüzde en kayda değer dilekçe alanı hap endüstrisindedir Bir cins süngerin bir takım kanserlere karşısında yararlılığı üzerinde durulmaktadır

Deniz Süngeri Nedir ve Ne İşe Yarar?

SÜZME MAKİNELERİ

Süngerler vücutlarının iç ve dış bölümlerine yamalı bir şekilde dağılmış birkaç değişik yapıda hücrelerden oluşur Süngeri öteki hayvanlardan ayıran vücutlarındaki yaka hücreleri kadar oluşturulan odacıklardır Bu müşteri hücrelere adını veren hücre merkezinde yer alan ve kamçıya benzeşen küçük çıkıntılardır Bu kamçıcıklar süngeri her tarafında kaplayan kanallara giren suya sürekli olarak vurulurlar

Şüphesiz su oksijen ve beslenme maddelerini getirmektedir Yaka hücreleri sudaki bakteri ufak suyosunu ve organik atıkları yuttuktan daha sonra bunları besin torbacığı denilen hücrelerine geçirirler Bunlar kendi başlarına hareket edebilen sindirim hücreleridir Sindirdikleri besinleri diğer hücrelere iletirler Tüm hücrelerin birbiriyle oksijen ve karbondioksit değişimi yaptıkları görülmektedir

On santim boyunda ve iki santim kalınlığında bir süngerin iki milyonu aşkın yaka hücresi vardır Bu sünger kanallarından günde 110 litre su pompalayabilir Buözellikleriyle canlı bir süngeri etkin bir filtre olarak da niteliyebiliriz

SÜNGERLERDE ÜREME
Süngerlerin birçok erselik (çift cinsellikli)'dir Yani keza yumurta ayrıca de sperma oluşturur Böyle bir sünger yumurta ve spermasını öbür zamanda bırakır Bu da bir süngerin spermasının kendi yumurtasını döllemesini önler ve değişik hayvanlar aralarında çaprazlama sağlanmış olur Bazı türlerde sperma ve yumurta vazgeçme gözle görülür bir yoğunlukta gerçekleşir Spermalar süt gibi sıvı bir durumdadır

Bir sperma hücresi diğer bir süngerin kanal sistemine girdiği zaman yaka hücreleri tarafından yutulur ve yumurtaya iletilir İçinde sperma bulunan hücreli yumurtayla birleştiği vakit çiftleşme olur ve yumurta döllenir Bir Takım türlerdedöllenen bu yumurta anında suyun içine bırakılır Fakat çoğu tür süngerde yumurtadan larva oluşuncaya kadar süngerin içinde saklanır Sonradan larva özgür bırakılır Bağımsızlık kalan larva birkaç saatten birkaç güne değin değişen süreyle çevrede yüzer ve daha sonra genç bir sünger olarak yaşantısını sürdürmek için uygun bir yüzeye yerleşir

Süngerlerin aseksüel olarak (herhangi bir çiftleşme olmadan) yalnız tomurcuk verme yoluyla üreyebilme nitelikleri de vardır Bazı sünger türleri çok yüksek ya da fazla hain sıcaklık kuraklık çevre kirliliği gıda yetersizliği gibi durumlarla karşılaşınca soylarını sürdürmek için ufak tomurcuk (gemmül) denen bir grup hücreli bırakırlar Tomurcuk uygun olmayan koşullara karşısında dayanıklıdır Gelişmeye uygun koşullar tekrar ouşuncaya dek tomurcuk durumunda kalır Bu olaya daha fazla tatlı su süngerlerinde rastlanırsa da bir takım cins deniz süngerlerinde de görülmektedir

Süngerlerin dikkati çeken özelliklerinden biri de parçalandıkları vakit her tarafta hayata dönmek için birleşebilmeleridir Bunu kanıtlayan herzamanki deneyde bir sünger parçası sık dokunmuş tül veya ipek kumaştan geçirilip içi deniz suyu dolu bir vahşi konulur bu şekilde binlerce parçaya ayrılan süngerin hücreleri önce dibe çökmekte birkaç saat veya birkaç gün sonradan tekrar bir araya gelerek eskisinden minik fakat işlevlerini benzer şekilde sürdüren bir süngeri oluşturmaktadır

BAŞARILI UYUM

Sünger iskeletleri elastik liflerden spikül denilen minik iğne gibi sert öğelerden veya bunların her ikisinin birleşiminden oluşmaktadır Bilim adamları süngerleri iskeletlerine kadar silisli (sırça gibi) ya da kalkerli (kireçli) edinmek üzere iki sınıfa ayırırlar

Bir hayvan türü olarak süngerlerin birincil oluşumu 550 milyon sene öncelerine dek dayanır Büyük bir olasılıkla tek hücresel hayvanlardan bir türün evrimi ile oluşmuş ve o zamandan beri o kadar az değişmişlerdir Olağan bir süngerin hayat süresi birkaç yılla 20 küsür sene arasında değişir Son zamanlarda katı sünger adı verilen ve birkaç yüzyıla dek yaşayabildikleri farzedilen bir nesil sünger bulunmuştur

DEĞIŞIK ORTAMDA SÜNGERLER

Bir yer edinebilmek için büyük savaşım veren çok çeşitli canlıların yoğun bir şekilde yaşadıkları mercan kayalıklarında süngerler üç değişik türde görülmektedir En çok rastlanan türü büyük biçimsiz uzun ve dallı boru ya da ara sıra vazo biçiminde olanlardır Bu türün büyüyebilmesi için yanlızca küçük bir yere tutunmaları ve orada beslenmeleri yeterlidir

İkinci cins sünger mercan ya da diğer katı deniz cisimlerinin daha aşağı taraflarında ufak çatlaklar oluşturur buraya yerleşir Bu süngerlerden çatlağa yerleşen portakal renkli Mycale leavis adlı türün mercan kayalıklarını zararlı organizmalara karşı koruduğu saptanmıştır

Üçüncü cins süngerler kandilerine mercan veya kireçli kayaları delerek tüneller açar Kayanı içine önce asit ya da enzim salgılarlar Bu asit veya enzim kayadan ufak parçaların kopmasına yol açar Kopan parçaları sünger hücreleri içine alırhücreden hücreye ve sonra kanallarından geçirerek kayanın dışına atar Bu şekilde tünel kazan sünger sonunda tüneli kendi vücudu ile doldurur Lakin içi oyulan ve zayıflanan kaya iskeleti zamanla kaslı sızıntı ve dalgalara aleyhinde koyamaz duruma kazanç

Bu nesil süngerlerin büyük bölümü kayanın içindedir Yanlızca dıştan tünelin antre ve çıkışında bacamsı papiller (bir çeşitlilik ufak uzantı) görülür Bazı papiller kayadan ayırt edilemeyecek dek küçüktür Kayaların içini bütünüyle kaplayan türlerde çok sayıda giriş ve çıkış organına gereksinme duyulacağından bunlar kayanın üstüne ufak papillerle kaplanmış görüntüsünü verirler Sünger kayalıklarda yaşayan bir fazla canlının sığınağıdır koskocoman nesil süngerler kanallarında binlerce karidesi barındırır Bir tür deniz yıldızları süngerlere sarılıp dinlenir Yengeç balık ve hatta deniz kestaneleri vazo tipindeki süngerlerin dibinde düşmanlarından saklanırlar

Bir Takım sünger türleri emin bir yerde atıl yaşamaz Suberites Domuncula adlı sünger türünün larvası içinde bir nesil ufak yengeç yaşayan bir salyangoz kabuğu üstüne yerleşir ; büyüdükçe kabuğu büsbütün sarar Zamanla salyangoz kabuğunu eritir ve önceden kabuğun içinde yaşayan minik yengeç bundan daha sonra yaşantısını süngerin boşluğu içinde sürdürür

Dromia vulgaris türü yengeçlerin kabuğu tüylü ve geniş son çift bacakları yukarı dürüst dönüktür Bunlar süngerden bir parça koparıp ayakları ile üzeri tüylü kabuklarına takar Sünger burada yerleşir gelişerek gizleme yaparmışçasına yengeci örter Böylece yengeç kendisini yemek isteyen balıklardan korunmuş olur çünkü balıklar süngeri yemezler Sünger de yangecin sırtında kesintisiz yer değiştirip daha çok beslenme olanağı bulur

Ilginç bir Japon göreneğinin kökeni Spangiola (süngerde yaşayan karides) ile sırça süngeri (Euplectella ya da Venüs'ün çiçek sepeti) arasındaki ilişkiden gelir Karides çiftler halinde yaşar ve daha küçükken süngerin içine girer Sonunda süngerden çıkamayacak kadar büyür Süngerin içinde yaşamını sürdürür çünkü o da besinini sudan süzerek alır Bu Nedenle içine karides tutsak olmuş sünger Japonlar göre yaşam boyu sadakatin simgesi sayılır ve evlenme hediyesi olarak verilir

Süngerin düşmanları dostlarına oranla fazla azdır Soğuk ve ılıman kuşak denizlerinde deniz yıldızı ve deniz sarmaşığı süngerin düşmanlarıdır Tropik denizlerde ise bir takım balık ve deniz kestaneleri süngeri kemirir ya da parçalarlar Deniz kaplumbağaları da arada bir süngerden büyük parçaları ısırarak koparır Ama çoğunlukla iğne şeklindeki spikülleri ve bazı türlerin zehirli salgıları ile süngerler düşmanlardan korunurlar

SÜNGERİN YARARLARI

Görünüş güzelliğinin yanı sıra süngerler fazla yararlıdır Günümüzde çoğu yerlerde suni süngerler kullanılmasına karşındoğal süngerlere olan arzu azalmış değildir Doğal sünger hiç damlatmadan daha fazla suyu tutar temizlenmesi kolaydır ve daha ağır işte daha uzun süre dayanır bu nedenle boyacı cam silici ve seramikçiler doğal süngerleri yeğlerler Yüzyıllardır banyolarda ve yıllardır araba temizliğinde kullanılan sünger günümüzde hap endüstrisi ve gözenekli olan dirim bilimcileri (biologlar) tarafından da kullanılmaya başlamıştır Bir fazla deniz omurgasızında olduğu gibi süngerin de alışkın anlamda savunma arabulucu yoktur Süngerler ne ağız dalaşı edebilir ve ne de kaçabilirler bu nedenle süngerler zehirli veya zehirsiz çok güçlü sıvılar salgılar Bu sıvıların bir takım insan hastalıklarının iyileştirilmesinde kullanılması ilaç endüstrisinin yeni bir umudu ve beklentisidir

aynı zamanda gözenekli olan düzeyinde yaşamın gizlerini çözmek için bilim adamları süngere her gün daha çok zaman ve dikkatlerini ayırıyorlar Sünger hücrelerinin hareketleri iki taraflı ilişkileri ve diğer ayrıntıların incelenmesi insan hücresinin evrimi ile ilgili bigilerin tamamlanması yönünden fazla faydalı olmaktadır

Jurnal yaşamımızda çok çeşitli amaçlarla kullandığımız süngerden hem hap üretiminde yararlanılması hücresel yapısında paha biçilmez bilgiler elde edilmesi doğanın insanoğlu için ne denli bitmez tükenmez bir kaynak olduğunu birkez daha kanıtlamaktadır *