Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Tam da mevsiminde olduğumuz şu günlerde sizlere balığın faydalarından bahsetmek istedim Balık, insan sağlığı için kesinlikle tüketilmesi gereken gıda kaynaklarından biridir İçerdiği yüksek oranda protein (%1525) sayesinde vücuttaki dokuların korunması ve gelişimi için gerekli bütün aminoasitleri temin etmektedir Bununla birlikte fosfor, folik asit, selenyum, iyot, kalsiyum ve demir gibi minerallerin yanı sıra A, D, E, K, B1, B2, B3, B6 ve B12 vitaminlerini içermektedir Küçük balıklar (hamsi, sardalye) kılçıklarıyla birlikte yenildiğinde, vücudun kalsiyum alımına süt gibi katkı sağlamaktadır Balık öyle bir yarayışlı bir besin kaynağıdır ki; içerisindeki bütün besin maddeleri kullanılarak vücut kendini yenileyebilmekte ve ihtiyaçlarını giderebilmektedir Diğer et çeşitlerine göre bağ dokusu daha zayıf olmasından dolayı sindirebilirliği daha yüksektir Bebeğin normal gelişimini sağlaması ve anne sağlığının korunması bakımından hamilelik ve çocuk emzirme dönemlerinde annelerin haftada 34 kez balık tüketmeleri önerilmektedir
Yağ oranı yüksek olan balıklardan bazıları; atlantik somon balığı (13 g100 g), palamut (12,15 g100 g), sardalye (11,5 g100 g), hamsi (11 g100 g), gümüş somon balığı (8 g100 g), sazan (7,2 g100 g), alabalık (5,8 g100 g) Protein oranı yüksek olan balıklardan bazıları; uskumru 26 g100 g), lüfer (25,7 g100 g), kefal (24,9 g100 g), gümüş somon balığı (24 g100 g), alabalık (22,9 g100 g), Atlantik Somon balığı (20 g100 g)
İçerdiği yağ bakımından da insan sağlığı açısından önemli bir besin kaynağıdır Vücut tarafından üretilmediği için birçok kişinin kapsül şeklinde ilaç gibi kullandığı Omega3 yağ asidi balık yağında bol miktarda bulunmaktadır Başta somon olmak üzere orkinos (ton balığı), hamsi, sardalye, uskumru yüksek oranda (%60 civarı) Omega3 içermektedir Omega3 içeren yağ asitleri linoleik asit, eikosapentaenoik asit (EPA), Dokosaheksaenoik asit (DHA) sayılabilmektedir EPA ve DHA kalp damar hastalıkları, şeker hastalığı, kanser gibi pek çok hastalığı önlemede olumlu etkiye sahiptir EPA ve DHA, kırmızı et, peynir, süt gibi diğer hayvansal gıdalarda bulunmamaktadır
Omega3 yağ asidi iyi kolesterolü yükseltip kötü kolesterolü düşürerek kolesterol dengesini sağlamaktadır Bununla birlikte kalp damar sağlığına karşı koruyucu kalkan görevi üstlenerek, damar tıkanıklığı, kalp krizi ve felç riskini azaltmaktadır Ayrıca Omega3 yağ asitleri sinir sistemi üzerinde etki göstererek antidepresan işlevi görmektedir Buna bağlı olarak da antidepresan ilaçlarından bazılarının Omega3 içerdiği söylenmektedir
Bazı balıkların sırt kısmından kuyruğa kadar olan kısmında balık eti kahverengi rengindedir Bu kısma siyah balık eti denilmekte olup palamut, torik, uskumru, kefal cinsi balıklarda bulunmaktadır Siyah etli balıklar, etlerinde %5’in üzerinde yağ barındırdıklarından bu balıklar Omega3 bakımından beyaz etli balıklara göre daha zenginlerdir Prof Dr İbrahim Saraçoğlu, balıklarda, oligomer protein bakımından zengin olduğu belirlenen siyah balık eti olarak bilinen kısım çocuklarda boy uzamasında önemli etkiye sahip olduğunu belirtmektedir
Günlük sadece 200 gram balık ile vücudun protein ve yağ asidi ihtiyacı karşılanmaktadır Sağlıklı bir yaşam için haftada en az iki kere (toplamda 300 gram) balık tüketilmesi gerektiği söylenmektedir Ancak pişirme esnasında kullanılacak yöntemde konusunda da dikkat edilmesi gerekmektedir Kızartma yapılan balıkların protein ve diğer besin ögelerinin değeri büyük oranda azalmaktadır Diğer taraftan kızartılmış balıkta bazı yağ asitleri kanserojen maddeye dönüşebilmektedir Belki kızartma daha lezzetli olabilir, ancak bu olumsuzluklar da göz önünde bulundurulmalıdır Fırında (buğulama) pişirme şekli, balığın besin kaybının en az olduğu pişirme yöntemidir Bu yöntemde besin maddelerinin bir kısmı suya geçmektedir Eğer suyuyla birlikte tüketilirse, hiç besin kaybı olmayacak şekilde balık tüketilmiş olur
Balığın faydalarını maddeler halinde sıralayacak olursak;
• A vitamini bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlayarak hastalıklara karşı direnç artırmaktadır Bununla birlikte görme yetisinin de iyileşmesinde etkili olmaktadır
• Fosfor, saçların canlı kalmasına, dokuların iyileşmesine fayda sağlamaktadır
• D vitamini, diş ve kemik sağlığı üzerinde faydalıdır
• Kanı inceltip akışını kolaylaştırmak ve damar genişlemesini sağlayarak, kanın vücut içinde pıhtılaşmasını engellemektedir
• Beyin fonksiyonlarının iyileşmesine katkı sağlamaktadır Alzheimer’ı önlemede etkilidir
• Önemli bir antioksidan kaynağı olması sayesinde hücre yenilenmesini sağlayarak erken yaşlılığın önüne geçmektedir
• Kanser hücrelerinin oluşma riskini azaltmaktadır
• Kan şekeri üzerinde düzenleyici etkiye sahip olduğundan şeker hastaları için yararlıdır
• Antidepresan işlevi görerek depresyonu engellemektedir
Genel itibariyle büyük balıkların ömrü uzun olduğundan, büyük balıklarda, küçük balıklara nazaran civa gibi ağır metaller daha fazla birikmiş olmaktadır Bu nedenle hamsi, istavrit, sardalye gibi küçük balıkların tüketilmesi daha çok önerilmektedir
Faydası saymakla bitmeyen balığın ülkemizdeki kişi başı tüketim miktarı dünya ortalamasının yarısı kadardır Dünya genelinde kişi başı balık tüketim miktarı 16 kg olup ülkemizde 8 kg’dır Üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen balık tüketim miktarının bu denli düşük olması düşündürücü bir durumdur Çok pahalı balıklar olduğu gibi ucuz balıkların da bulunduğu akıldan çıkarılmamalıdır Ayrıca, bütün balık türleri, bol olduğu dönemde tüketilirse, hem daha lezzetli hem de daha ucuz olmaktadır
Kaynakça:
tansuurunlericomtr
eskgovtr
bitkiseldiyetcom
trmydearbodycom
Yağ oranı yüksek olan balıklardan bazıları; atlantik somon balığı (13 g100 g), palamut (12,15 g100 g), sardalye (11,5 g100 g), hamsi (11 g100 g), gümüş somon balığı (8 g100 g), sazan (7,2 g100 g), alabalık (5,8 g100 g) Protein oranı yüksek olan balıklardan bazıları; uskumru 26 g100 g), lüfer (25,7 g100 g), kefal (24,9 g100 g), gümüş somon balığı (24 g100 g), alabalık (22,9 g100 g), Atlantik Somon balığı (20 g100 g)
İçerdiği yağ bakımından da insan sağlığı açısından önemli bir besin kaynağıdır Vücut tarafından üretilmediği için birçok kişinin kapsül şeklinde ilaç gibi kullandığı Omega3 yağ asidi balık yağında bol miktarda bulunmaktadır Başta somon olmak üzere orkinos (ton balığı), hamsi, sardalye, uskumru yüksek oranda (%60 civarı) Omega3 içermektedir Omega3 içeren yağ asitleri linoleik asit, eikosapentaenoik asit (EPA), Dokosaheksaenoik asit (DHA) sayılabilmektedir EPA ve DHA kalp damar hastalıkları, şeker hastalığı, kanser gibi pek çok hastalığı önlemede olumlu etkiye sahiptir EPA ve DHA, kırmızı et, peynir, süt gibi diğer hayvansal gıdalarda bulunmamaktadır
Omega3 yağ asidi iyi kolesterolü yükseltip kötü kolesterolü düşürerek kolesterol dengesini sağlamaktadır Bununla birlikte kalp damar sağlığına karşı koruyucu kalkan görevi üstlenerek, damar tıkanıklığı, kalp krizi ve felç riskini azaltmaktadır Ayrıca Omega3 yağ asitleri sinir sistemi üzerinde etki göstererek antidepresan işlevi görmektedir Buna bağlı olarak da antidepresan ilaçlarından bazılarının Omega3 içerdiği söylenmektedir
Bazı balıkların sırt kısmından kuyruğa kadar olan kısmında balık eti kahverengi rengindedir Bu kısma siyah balık eti denilmekte olup palamut, torik, uskumru, kefal cinsi balıklarda bulunmaktadır Siyah etli balıklar, etlerinde %5’in üzerinde yağ barındırdıklarından bu balıklar Omega3 bakımından beyaz etli balıklara göre daha zenginlerdir Prof Dr İbrahim Saraçoğlu, balıklarda, oligomer protein bakımından zengin olduğu belirlenen siyah balık eti olarak bilinen kısım çocuklarda boy uzamasında önemli etkiye sahip olduğunu belirtmektedir
Günlük sadece 200 gram balık ile vücudun protein ve yağ asidi ihtiyacı karşılanmaktadır Sağlıklı bir yaşam için haftada en az iki kere (toplamda 300 gram) balık tüketilmesi gerektiği söylenmektedir Ancak pişirme esnasında kullanılacak yöntemde konusunda da dikkat edilmesi gerekmektedir Kızartma yapılan balıkların protein ve diğer besin ögelerinin değeri büyük oranda azalmaktadır Diğer taraftan kızartılmış balıkta bazı yağ asitleri kanserojen maddeye dönüşebilmektedir Belki kızartma daha lezzetli olabilir, ancak bu olumsuzluklar da göz önünde bulundurulmalıdır Fırında (buğulama) pişirme şekli, balığın besin kaybının en az olduğu pişirme yöntemidir Bu yöntemde besin maddelerinin bir kısmı suya geçmektedir Eğer suyuyla birlikte tüketilirse, hiç besin kaybı olmayacak şekilde balık tüketilmiş olur
Balığın faydalarını maddeler halinde sıralayacak olursak;
• A vitamini bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlayarak hastalıklara karşı direnç artırmaktadır Bununla birlikte görme yetisinin de iyileşmesinde etkili olmaktadır
• Fosfor, saçların canlı kalmasına, dokuların iyileşmesine fayda sağlamaktadır
• D vitamini, diş ve kemik sağlığı üzerinde faydalıdır
• Kanı inceltip akışını kolaylaştırmak ve damar genişlemesini sağlayarak, kanın vücut içinde pıhtılaşmasını engellemektedir
• Beyin fonksiyonlarının iyileşmesine katkı sağlamaktadır Alzheimer’ı önlemede etkilidir
• Önemli bir antioksidan kaynağı olması sayesinde hücre yenilenmesini sağlayarak erken yaşlılığın önüne geçmektedir
• Kanser hücrelerinin oluşma riskini azaltmaktadır
• Kan şekeri üzerinde düzenleyici etkiye sahip olduğundan şeker hastaları için yararlıdır
• Antidepresan işlevi görerek depresyonu engellemektedir
Genel itibariyle büyük balıkların ömrü uzun olduğundan, büyük balıklarda, küçük balıklara nazaran civa gibi ağır metaller daha fazla birikmiş olmaktadır Bu nedenle hamsi, istavrit, sardalye gibi küçük balıkların tüketilmesi daha çok önerilmektedir
Faydası saymakla bitmeyen balığın ülkemizdeki kişi başı tüketim miktarı dünya ortalamasının yarısı kadardır Dünya genelinde kişi başı balık tüketim miktarı 16 kg olup ülkemizde 8 kg’dır Üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen balık tüketim miktarının bu denli düşük olması düşündürücü bir durumdur Çok pahalı balıklar olduğu gibi ucuz balıkların da bulunduğu akıldan çıkarılmamalıdır Ayrıca, bütün balık türleri, bol olduğu dönemde tüketilirse, hem daha lezzetli hem de daha ucuz olmaktadır
Kaynakça:
tansuurunlericomtr
eskgovtr
bitkiseldiyetcom
trmydearbodycom
