Devletin borç stoku 1.5 trilyon lirayı aşacak

İktisatta uzun müddettir yaşanan krizin bir türlü çözülememesi ve kamu özel işbirliği (KÖİ) projelerinin artan mali yükü Hazine'ye bugüne kadar hiç olmadığı kadar harikulâde boyutlarda borçlanma yaptıracak.

Gelecek yıl birinci sefer bütçe dışında bir kanundan alınan yetkiyle 70 milyar liralık ek borçlanma daha yapılacak. Bütçe ve vergi yasa tekliflerinin Meclis'ten geçmesi halinde devletin hazinesi 2020'de  net 256 milyar 545 milyon 551 bin 510 TL yeni borç alacak. Borç stoku bir yılda 1.5 trilyon lirayı aşacak.

NORMALİ 140 MİLYAR TL

Ülkenin borç batağına sürüklenmemesi için Hazine'nin borçlanma yetkisi kanunla sonlandırıldı. Kamu Finansmanı ve Borç İdaresi Kanunu Hazine'ye bir yılda en fazla bütçe açığı kadar net borçlanma yetkisi veriyor.  



Bu borç yetmezse bütçe açığının yüzde 5'i kadar ek borçlanma yetkisi daha tanınıyor. Bu da yetmezse Cumhurbaşkanlığı kararıyla ikinci bir yüzde 5'lik borçlanma daha yapılabiliyor. Bunun dışında Hazine'ye bir de özel tertip borçlanma kağıtları çıkarma yetkisi tanınıyor. Hazine bunun dışında net borçlanma yapamıyor.

Meclis'e sunulan 2020 yılı bütçe yasa teklifinde gelecek yıl bütçenin 140 milyar 77 milyon 196 bin TL açık vereceği öngörüldü. Hasebiyle olağan koşullarda iktisat rayında gitse devlet 2020'de 140 milyar liralık net borçlanmayla çarkı çevirebilecek. Fakat bu paranın yetmeyeceği biliniyor. Bütçe teklifi yasalaşırsa bu borcun dışında Hazine bakan oluruyla yüzde 5'lik limiti kullanıp 7 milyar 3 milyon 859 bin 800 liralık ek borçlanma daha yapacak.

Bu da yetmezse, Cumhurbaşkanı onayıyla ikinci yüzde 5'lik hak devreye girecek ve birebir ölçü kadar borçlanma daha yapılacak. Bütçe Meclis'ten bu formuyla geçerse Hazine önümüzdeki yıl bütçe büyüklükleri çerçevesinde 154 milyar 84 milyon 915 bin 600 TL net borçlanma yetkisine kavuşacak.   



Bütçe teklifine nazaran, bu borçlanma dışında Hazine, bütçe başlangıç ödeneğinin yüzde 3'üne kadar ikrazen özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraç edebilecek. Buna nazaran 2020'de Hazine bu kapsamda 32 milyar 460 milyon 635 bin 910 liralık borçlanma daha yapabilecek. Hazine ayrıyeten gelecek yıl KÖİ ve gibisi projeler için 4.5 milyar dolarlık dış borca garanti verecek, birebir biçimde özel bölümün ödeyemediği dış borçların 4.5 milyar dolarına kadar kısmını da üstlenebilecek.

70 MİLYAR LİRALIK EK BORÇLANMA

Bütçe dışında bu yıl birinci defa öteki bir kanun teklifiyle Hazine'ye ek borçlanma yetkisi daha tanınacak. Meclis'e sunulan vergiyle ilgili yasa teklifine konulan unsura nazaran Cumhurbaşkanı kararıyla 2020 yılında Hazine 70 milyar liralık iç yahut dış borçlanma yapabilecek. Bu borçlanmanın da yapılması halinde kamu net borcu 2020 yılında toplam 256 milyar lira, yani toplam borç stokunun yüzde 20.55'i kadar artarak rekor kıracak. Kamu borç stoku 1.5 trilyon lirayı aşacak.

Erdoğan Süzer/Sözcü