Din Psikolojisi Nedir?

Toplumsal bir hakikat olan din, insanların ruhunda ama çoğu hareketliliğin kaynağıdır Dini inanç güdüsüyle millet iyi ve kötünün yani sevap ve günahın ölçülerini belirleyebilmektedir Dinin varlığı sayesinde bireyler yaşanan hayatın ötesinde bir hayatı özümser Bir dine emrindeki olan bireyler içinde bulunduğu dinin isteklerine göre yaşamayı hayat felsefesi haline getirebilir
Din psikolojisi, dinin insan ruhunda yaşanan ve farklı alanlara yönlendirilmiş tavır biçimleriyle dışa yansıyan, kendi özellikleri etrafında büyüyen yapının, içsel ve dışa dönük etkilerini bir tam olarak incelemeye çalışır Din psikologları dini metinleri araştırmazlar, Dini metinlerin, dini şahsiyetlerin, dini tecrübelerinin vs insana neler getirip neler götürdüğü ile ilgilenirler
İnsanı anlayabilmemiz için insan psikolojisini mutlaka bilmemiz gerekir Din insan psikolojisini aracısız olarak etkilediği için psikolojik yansımalarına mutlaka başvurulması gerekir Dini bir bağlanma insanı huzura götürürken diğer bir insanı bunalıma sokabilir* Yani olumlu bir yaşam biçimine sahip dindar bir insanın psikolojisinin bilinmesi, ruh sağlığı akıcı dindar bireylerin yetiştirilmesine katkı maddesi sağlar Hele oysa Müslüman bir ülkede yaşıyoruz, o yüzden ‘ ’Rahmet Peygamberi (sav) ’ ’ elçiliğinde Dünya ’ ya gelen bu dinin insan psikolojisine olumlu yansımalarını görmezden ulaşmak, Mevlana ’ nın deyimiyle: ‘ ’Hazinenin üstüne otururken fakirim diye düşünen ‘ ’ insanın haline benzer
Din psikolojisi çoğu bilim dalıyla ilişkilidir Bunlardan bazıları şunlardır; sosyal psikoloji, gelişim psikolojisi, Tefsir, Hadis, Fıkıh, Kelam, Tasavvuf, Din sosyolojisi, Din Felsefesi, Din Antropolojisi…
Din psikolojisi dini tecrübeleri, dini tasavvurları vs inceler ve bunun için bazı yöntemler kullanır; Semantik çözümleme ölçekleri, istatistiksel analizler, Klinik metotta kullanılan derinlikli inceleme, deneyler, açıklama ve değerlendirme, anketler, mülakatlar, kişilik testleri, sistemli gözlemler, davranışların analizleri vs
Din psikolojisinin araştırma konuları şunlardır: Dindarlığın kaynakları, Dini ve manevi deneyim, Dini gelişim, iman ve şüphe, dindarlığın tanımı ve ölçülmesi, Dua ve dini ritüel, Din ve ahlak, Tanrı tasavvurları, din değiştirme, Dini tutumlar, birey ve dini gruplar, Din ve ruh sağlığı, Vefat ilgisi, Mistisizm, Kişilik ve Din, Din ve manevi yaşam, hayat tatmini, erdemlilik
Kur ’anı Kerim ’ de Fıtrat kavramı** dikkat çeker (Rum 3030) Fıtratı inanma yeteneği olarak izah edebiliriz Ayrıca Kur ’anı Kerim ’ de üç yüz ’ e yakın yerde geçen nefs kavramı insanın şahsiyet yapısını, iç dünyasını ve tavır eğilimlerini ifade etmektedir Kur ’lahza anlatımına tarafından bütün psikolojik işlevlerin yeri ‘ ’yürek ’ ’ dir Psikolojinin tüm halleri kalpte yaşanır Ego idraki kalpte ortaya çıkar Benlik bilincinin fazla ayrı derinlik dereceleri Kur ’an ’da sadr, kalb, fuad, lübb, nüha gibi kavramlarla dile getirilmiştir
Din psikolojisi hakkında İslam bilginlerinin çeşitli çalışmaları vardır Haris elMuhasibi İslam dünyasında psikolojik olarak insanın iç hayatını inceleyen birincil alimdir Er Riaye li hukuk ’ıllah psikoloji tahlillerinin yer aldığı önemli bir eserdir Kindi ’ nin Risale fi mahiyetin nevm ve rru ’ya Rüyanın ve uykunun mahiyeti adlı eseri, İslam aleminde rüya psikolojisi hakkındaki ilk eserdir El munkizu mined dalal Delaletten kurtuluş Gazali ’ nin otobiyografisi olup, kendi fikri gelişimini, yaşadığı bunalımları, yaşadığı manevi tecrübelerini ele aldığı bir kitaptır*W James Din psikolojisinin esas kurucusu ve atası olarak kabul edilir The Varieties of Religions experience Dini tecrübenin çeşitliliği isimli eseri Din psikolojisinin klasiği olarak kabul edilir
G Allport; The Inidaul and his religion Kişi ve din isimli eserimde din ile şahsiyet arasındaki ilişkiyi tahlil eder Psikanalizin kurucusu olarak bilinen SFreud dinin farklı yönlerini ele almadan sadece nefret ve avantaj temeline dayalı, indirgemeci bir yorum benimsemiştir
Elimden geldiğince Din psikolojisi biliminin ne olduğunu anlayabileceğiniz bilgiler vermeye çalıştım Din psikolojisinin insana olan etkilerini başka bir yazım da anlatmayı düşünüyorum İnşallah Selametle
*: Çoğu okur burada ne çağırmak istediğimi anlamamış olabilir Nitekim burada yalnızca İslam ’ dan bahsetmiyorum Öteki semavi dinlerden de (Yahudilik, Hıristiyanlık) bahsetmiyorum Burada bütün dinlerden bahsediyorum Tarihte bir şekilde oluşmuş insanların inandığı böylece dini öğretiler vardır ki (Satanizm vs) insanı insanlıktan çıkarır Maazallah
**: Konuyu dağıtmamak için dip not olarak yazmayı yerinde gördüm İbrahim Peygamber (sa) putperest bir babanın çocuğudur ve gök cisimlerine tapınılan bir kültürde yetişmiştir Buna rağmen fıtratının yönlendirmesiyle heykellerin ve batan varlıkların(Güneş) tapınılacak kadar yüce olmadığını hafıza etmiş ve bunun tamamen Allah(cc) ’ ın varlığına ve birliğine ulaşmıştır