Dış Gebelik Nedir?

Dş Gebelik Teşhisi,Dış Gebelik Tedavisi,Dış Gebeliğin Belirtileri


Dış gebelik dollenmiş bir yumurtanın rahim ici dışında bir yere yerleşmesidir En sık fallop tuplerinde gorulur (%9095) İlk 3 ayda yaşanan anne olumlerinin en sık sebebidir ve gebeliklerin yaklaşık % 1inde gorulur Dollenmiş olan yumurta herhangi bir nedenden dolayı tuplerden rahim boşluğuna kadar olan seyahatini tamamlayamaz En sık tuplerde gorulduğu icin ektopik gebelik denildiğinde genelde tubal gebelik anlaşılır

Gebelik erken donem normal gebelik bulgularını taklit eder Adet gecikmesi, gebelik testlerinin pozitif olması, bulantı, kusmalar, memelerde hassasiyet normal gebelikde olduğu gibi dış gebelikte de gorulur Tuplere yerleşen gebelik buyumeye başlar ve belirli bir noktaya geldikten sonra tupleri germesi neticesinde burada bir yırtılmaya ve kanamaya neden olur Bu durum fark edilmez ve tedavi edilmez ise ic kanama sonucu anne olumu ile sonlanabilir Ektopik gebeliğin onemi buradan kaynaklanır

Nedenleri

Tuplerde kısmi tıkanıklık yapan ya da tuplerin hareket kabiliyetini azaltan butun durumlar dış gebelik icin uygun zemin hazırlar Bunlardan en sık goruleni gecirilmiş enfeksiyonlardır Her enfeksiyon atağı dokularda bir miktar harabiyet yaratırEnfeksiyon sayısına ve şiddetine bağlı olarak yapışıklıkların derecesi de değişiklik gosterir Bu yapışıklık hem tuplerin icinde olur ve tupun ic kanalını kapatır, hem de tupun dışında meydana gelerek tuplerin doğal yapısını bozar Eğer bu tıkanıklıklar spermin gecişini engelleyecek kadar şiddetli ise bir infertilite (kısırlık) soz konusu olacaktır Eğer tıkanıklık kismi ise dollenme gercekleşebilir ancak bu kez dış gebelik şansı oldukca yuksek olacaktır Dıştan olan yapışıklıklar da hareket kabiliyetini bozarak ektopik gebeliğe uygun zemin hazırlar

Yapışıklığa yol acan tek etken enfeksiyonlar değildir Gecirilmiş operasyonlar da dokularda yapışmalara neden olurEn sık over kisti nedeni ile yapılan cerrahi girişimler, apandisit ameliyatları sonrası bu tur yapışıklıklara rastlanır

Bir diğer etken tuplerde var olan doğumsal şekil bozukluklarıdır Yine aynı mekanizma ile dollenmiş yumurtanın rahim icine ulaşması engellenir ve neticede ektopik gebelik ortaya cıkar

Spiralerin uzun sure dış gebelik riskini arttırıp arttırmadığı tartışılmıştır Gercekte spiral gebelik şansını son derece azaltır Spiral kullanan birinin gebe kalması son derece zordur, fakat bir gebelik oluştuğunda bunun bir dış gebelik olma olasılığı normale gore daha yuksektir Yani spiral dış gebelik riskini arttırmaz Ama eğer spiral kullanan bir kadında gebelikten şupheleniliyor ise bunun bir dış gebelik olmadığı mutlaka tespit edilmelidir Sadece progesteron iceren minipil turu doğum kontrol hapları tubal hareketleri azaltarak dış gebelik olasılığını arttırırlar Benzer şekilde progesteron iceren spirallerde de risk biraz daha yuksektir Daha once ektopik gebelik gecirenlerde de risk normale gore daha yuksektir Bir dış gebelik geciren kadının sonradan yine dış gebelik gecirme şansı %10 civarındadır

Belirtileri

Erken gebeliğin butun belirtileri dış gebelikte de gorulur Adet gecikmesi, mide bulantıları, kan ve idrarda yapılan gebelik testlerinin olumlu olması hep normal gebelik ile aynıdır ve ektopik gebeliğin fark edilmesini engellerBunları daha sonra en sık alt karın bolgesinde ağrı, anormal vajinal kanama, omuz ağrısı, baygınlık hissi izler Bu tablo ortaya cıktığında teşhis hastayı gormeden telefonda bile konabilir Cunku bu tabloda ektopik gebelik urunu artık daha fazla genişletemediği tupu yırtmış, ic kanama başlamış, tansiyon duşmuş, akut batın toblosu oturmuş ve hastanın hayatı ciddi olcude tehlike altına girmiştir

Teşhis

Yukarıda sayılan turde herhangi bir bulgu vermeyen durumlarda tanı gebelik testleri pozitif olmasına rağmen ultrasonda gebeliğin rahim icerisinde gorulmemesi ile konabilir Vajinal yolla bakılan ultrasonda yumurtalık bolgesine uyan alanda gebelik urunu saptanabilir İc kanama ortaya cıktığında yine ultrasonda karın boşluğu icerisinde kan saptanabilir Yine bu gibi hallerde vajinal yoldan bir iğne vasıtası ile karın boşluğuna girilerek yapılan aspirasyonda pıhtılaşmayan kan gelmesi tipikdir Kanama belirtilerinin olmadığı hallerde ise kanda bhCG değerlerinin değişimine bakılarak tanıya varılmaya calışılır bhCG değerlerinin yuksek olmasına rağmen transvajinal ultrasonografide kesenin saptanamaması teşhisi kuvvetlendirir

Ayırıcı tanıda erken gebelik, duşuk tehdidi, tam olmayan duşuk, akut apandisit, akut pelvis iltihabı, dejenere olmuş myom duşunulmelidir Cok nadiren bir normal gebelik ve bir dış gebelik birarada olabilir

Tedavi

Eğer bir yırtılma meydana gelmişse ve ic kanama mevcuttsa tek tadavi cerrahi girişimdir Burada laparoskopi ile yada acık cerrahi ile var olan dış gebelik temzilenir Uygun vakalarda tup korunabilir ancak bazen dış gebeliğin geliştiği tup alınmak durumunda kalınabilir

Yırtılmanın meydana gelmediği vakalarda eğer gerekli bazı şartlar sağlanıyorsa yakın takip altında beklenebilir Buna bekle ve gor yaklaşımı adı verilmektedir Tubal gebeliklerin bir kısmında gebelik urunu tupleri yırtacak ve kanamaya neden olacak buyukluğe ulaşamadan canlılığını yitirmekte ve bir sure sonra vucut tarafından ya absorbe edilmekte ya da bir vajinal kanama ile dışarıya atılmaktadır Bu tur vakalarda beklemek hastayı cerrahi bir girişimden kurtarmakta, bu sayede hem operasyona bağlı gelişebilecek yapışıklık riski ortadan kaldırılmakta hem de tupun alınması gibi bir komplikasyon yaşanmamaktadır Bekle ve gor tedavisine alınacak hastalar cok iyi secilmeli, hasta durumu hakkında detaylı olarak bilgilendirilmeli ve bilinclendirilmeli, ic kanamaya ait belirtiler hasta ve yakınlarına iyice oğretilerek ortaya cıkmaları durumunda hic vakit kaybetmeden hastaneye ulaşmaları sağlanmalıdır Bu tedavi grubundaki hastalar her gun ya da gun aşırı kontrollere cağırılmalı, her seferinde ultrason ve bhCG testi ile takip edilmelidir bhCG değerleri duşmeye başladıktan sonra artık ic kanama ve diuer komplikasyonların gelişme riski son derece azalmıştır Değerler gebelik oncesi değerlere duşene kadar bu takiplere devam edilir

Bazı durumlarda ultrasonda tup icerisinde gebelik urunu gorulebilir Eğer bebeğe ait kalp atımları saptanmıyor ise bu durumda bir cerrahi girişime gerek kalmaz Yukarıdaki şartlarda takip yeterli olur

Bir diğer tedavi yaklaşımı ise kemoterapi uygulanmasıdır Yine belirli kriterlere gore dikkatli secilmiş vakalarda bebek canlı bile olsa kemoterapi uygulayarak gebeliğin ic kanamaya neden olmadan sonlandırılması mumkun olmaktadır

Nadir şekilleri

Dış gebelik nadiren tupler dışında bolgelerde de yerleşebilir Bazen tup icinde yerleşen gebelik bir sure sonra duşukle sonuclanır ve materyal karın boşluğu icine duşer Canlılığını henuz kaybetmediği icin burada yeniden yerleşir ve gelişmeyi surdurur Literaturde karın boşluğuna yerleşen ve miada kadar ulaşan gebelikler mevcuttur Tupler dışında yumurtalıklarda, rahim ağzında da dış gebelik gorulebilir

Dış gebeliğin en talihsiz şekli heterotopik gebelik adı verilen durumdur Burada aynı anda hem bir dış gebelik hem de normal rahim ici gebelik aynı anda bulunur Ultrasonografide rahim icinde normal gelişmekte olan bir gebelik gorulduğunden ektopik cok rahat bir şekilde atlanabilir

Ektopik gebeliğinin tehlikelerinden korunmanın en kolay yolu adet gecikmesi olduğunda vakit kaybetmeden doktora gitmektir Bu sayede en erken zamanda saptanan dış gebelik kadına ve tuplere zarar vermeden tedavi edilebilir