Diyabet Hastaları ayak bakımı

Diyabet ve Ayak Bakımı

Diabet hastaları ayak sağlığına en cok onem gostermesi gereken gruptur Diabetlilerde ayak ulserleri cok ciddi bir sorundur Her 100 diabetliden 20'si yaşam boyunca en az bir kez, ciddi ayak ulseriyle karşı karşıya kalmakta ve bunların hic de azımsanmayacak bir oranı bu ulserler nedeniyle parmak ya da ayaklarını kaybetmektedirler Diabetik ayak ulserinde sorumlu en onemli faktor diabetik noropatidir Bir diğer faktor ise dolaşım bozukluğu ve damar tıkanıklıklarıdır Eğer sinir uclarında diabete bağlı bir hasar, yani diabetik noropati ortaya cıkarsa, ayaklarda his kusurları başlar Başlangıcta yanma, uşume, diken batmaları, karıncalanmalar, ağrılar şeklinde başlayan yakınmalar giderek yerini his kaybına bırakır Hissetmeyen bir ayak, dar ayakkabının icinde, sıcak bir kumda, sıcak suda, kaloriferin uzerinde veya yalınayak yururken buyuk tehlike altındadır Sıcağı, ağrıyı hissetmeyen ayaklar kolayca yaralanır ve ulserler meydana gelir Ulser kısa zamanda mikroplanır ve daha ciddi ayak sorunları karşımıza cıkar

Noropatide ayrıca ayak ve bacak kaslarınca zayıflamalar, tendonlarda gerilmeler, eklemlerde sertleşmeler ortaya cıkar Ayakların uzun kemiklerinin parmaklarla eklemleşen ucları belirginleşir Ayaktaki bu şekil bozuklukları bası goren yeni noktalar ortaya cıkar Bu bolgeler nasır oluşumu acısından riskli yerlerdir

Noropati, otonom sinir sistemini de etkiler Otonom noropati ayak damarlarının refleks calışmasını bozar Normalde ayağa kalkınca bacak damarlarında refleks bir daralma meydana gelerek, kanın, beyin ve kalp gibi hayati onemi olan organlara yonelmesini sağlar

Diabetlilerde sinir sisteminde oluşan hasar bu refleks daralmanın kaybına yol acar Sonucta, ayak atar ve toplardamarlarında surekli bir golgelenme oluşur Ayaklar sıcaktır, ayak sırtında toplardamarlar belirgindir ve cok cabuk şişer Bu durum kemikleri de etkiler ve surekli bir yıkım faaliyete başlar İncelen zayıflayan kemiklerde gozle gorulmeyen kırıklar oluşur ve bu kırıklar yeni kemik dokusu ile iyileşir Ancak zaman icirisinde kemiklerin şekilleri bozulur, ayakta deformiteler ortaya cıkar Charcot ayağı olarak adlandırdığımız bu durumun amputasyon riski cok yuksektir Şekli bozulan ayağın ağırlığını taşıyan bolgeleri değişir Yuk binen bu yeni bolgeler ağırlık taşımaya uygun bir anatomik yapıya sahip olmadığı icin nasırlar, su toplamaları ortaya cıkar Nasırlar ulser acısından buyuk tehlikedir Nasır son derece sert bir dokudur ve altındaki sağlam ayak dokusuna surekli bası yaparak yaralar oluşturur Nasır tabakasının altında oluşan yaralar uzun sure gizli kalır ve iltihaplanması cok kolaydır Nasırı gormeyen diabetliler coğu zaman ciddi enfeksiyonlu bir ayakla karşımıza cıkarlar İltihap kemik dokusuna kadar yayılabilir

Noropatinin onlenmesinin tek yolu cok iyi bir şeker kontrolunun sağlanması ve bunun yaşam boyu surdurulmesidir Eğer noropati ortaya cıkmış ve ayaklarımızda his kusurları başlamışsa, gozlerimiz ve ellerimiz kaybolan ağrı duygusunun yerine gecmelidir Her akşam ayaklar iyice muayene edilmeli, en ufak bir renk değişikliği, deri lezyonu veya yaralanmanın varlığında hemen bir diabet hekimine başvurulmalıdır

Ayaktaki şekil bozukluklarının duzelmesi mumkun değildir Ancak uygun ayakkabıların giyilmesi ve iyi bir ayak bakımı ile yaraların onune gecilebilir Ayakkabı secimi cok onemlidir Ayakkabı secerken uzman yardımı almak gereklidir Cunku diabet hastaları farkında olmadan ayaklarına iki numara kucuk ayakkabı alabilirler Yeni ayakkabılar alıştıra alıştıra giyilmelidir En doğrusu ayağın yeni bası noktalarının saptanması ve ona uygun tabanlık ve ayakkabı yapılmasıdır Ancak bu olanakların kısıtlı olduğu koşullarda yumuşak ve hava tabanlı spor ayakkabıların giyilmesi de ulserin gelişimini onleyebilir Sivri burunlu, sert tabanlı, dar ayakkabılar asla kullanılmamalıdır Ayakkabılarınız yumuşak deriden ve kapalı olmalıdır

Ayakların ağrıyı hissetmediği unutulmamalıdır Tırnaklar kesilirken cok dikkat edilmelidir Tırnaklar kanatılmadan ,duz kesilmeli, makasın ucu sivri olmamalı, pedikur yapılmamalıdır Tırnak batmalarının tedavisi cerrah tarafından yapılmalıdır Ayaklar her akşam ılık su ve sabun ile yıkamalı, iyice kurulanıp, nemlendirici kremle cilt kurumalara ve catlaklar karşı korunmalı , ama parmak aralarına krem surunmemelidir Surtunmeye karşı cok hassas olan parmak araları kuru tutulmalıdır Pamuklu corap giyilmelidir Dikişli coraptan kacınılmalıdır Ayakların yıkandığı suyun sıcaklığı kontrol edilmelidir Sıcak sudan uzak durulmalıdır Evde yalınayak dolaşmamalı, burnu kapalı terlik kullanılmalıdır Parmak aralarındaki catlaklardan kolayca mikrop girebilir Bu nedenle mantar varsa hemen bir hekime başvurulmalıdır Eğer ayaklarda nasır oluşmuşsa, diabetik ayak polikliniğine başvurulmalı ve ozel cihazlarla nasır temizliği yapılmalıdır Ayak polikliniklerinde nasırları duzenli temizlenen ayaklarda, oluşma riski olan her iki ulserden birini onlemek mumkundur Nasırlar bıcak, jilet, makas yardımı ile kesilmemeli, asla nasır ilacı kullanılmamalıdır