Dolar 7 liraya dayandı, bir sarmala girmek üzereyiz

Dolar evvelki gün akşam saatlerinde kısa bir mühlet de olsa 2 aya yakındır bulunduğu dar banttan yükselişe geçti ve 7 düzeyine yaklaştıktan sonra yine 6.85 liraya indi. Dün sabah ise güne 6.86 lira düzeylerinden başlayan dolar bir mühlet 6.90 lirada kalırken 6.97 lirayı aşarak ayın en yüksek düzeyine çıktı. Euro ise süratli yükselişini sürdürdü ve 8.18 lirayı geçti. Sepet kur 7.6 lira ile tüm vakitlerin tepesinde. Türk Lirası dünün yüzde 1’i aşarak günün en çok paha kaybeden para ünitesi oldu.

Pekala 1.5 aydır yatay seyrini sürdüren dolardaki bu hareket neye işaret ediyor?

Dünya gazetesinden Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, Analistler uzun bir müddettir Merkez Bankası ve kamu bankaları eşliğinde yapılan müdahalelerle dolar kurunun belirli bir düzeyde tutulduğuna işaret ederken bu çeşit hareketlenme risklerinin her vakit var olduğunu vurguladı. Ekonomist Haluk Bürümcekçi, yılbaşından bu yana 62 milyar dolarlık müdahale yapıldığını lisana getirdi.



Dolar dışarıda ise paha kaybediyor. Dolar endeksi 94 düzeyinin altında ve Euro/dolar paritesi kıymet kazanmaya devam ediyor. Türkiye’de ise işler biraz bilakis işliyor. Euro’da yükseliş yurtdışına paralel yaşanırken dolar dışarıdaki kıymet kaybına karşın yurtiçinde yükselişe geçti. Bahse ait açıklama yapan bir analist Merkez Bankası’nın müdahaleyle dolardaki yükselişi durdurmaya çalıştığını hatırlatarak bunun da rezervleri erittiğini ve eritmeye de devam ettiğini belirtti.

TEMMUZDA DOLAR ENDEKSİ YÜZDE 3,6 GERİLEDİ

Dolar endeksinin 2018’den bu yana en düşük düzeyde iken ve dışarıda bedel kaybederken yurtiçinde bedel kazanmasının çelişkili olduğunu vurgulayan analist talebin yerli ve yabancıdan gelebileceğini kaydetti. Yabancının çıkışının hala sürdüğünü hatırlatan analist yerlinin ise kambiyo vergisi ve düşük faize karşın dolar talebi olduğuna işaret etti. Ayrıyeten Merkez Bankası’nın geçen hafta uzun bir ortadan sonra VİOP’ta vadeli döviz kontratlarında tekrar süreç yaptığına da dikkat çeken analist daha evvel kamu bankaları için yapılan bu sürecin tüm bankalar için yapılmasının da döviz kurunu tutmak için yapılmış atılım olarak yakından izlendiğini vurguladı. Bir öteki bilgi veren uzman tüm kur sepetinde bir hareket olduğunu lisana getirerek Türkiye’de ise ekstra haberler olduğuna dikkat çekti. ABD-Çin gerginliği ve ikinci dalga kaygılarının arttığını hatırlatan uzman zati çok olan risk alta iştahının düşmesinin de bu sonucu doğurduğuna işaret etti.

Öte yandan dolar esas para üniteleri karşısında temmuzda yüzde 3,6 geriledikten sonra yaklaşık 10 yılın en makûs aylık performansını kaydetmeye hazırlanıyor. Dolar endeksi mayıs ortasından bu yana yaklaşık yüzde 7 geriledi. Açık dolar konumları iki yılın en yüksek düzeyinde bulunuyor.

Analistler teknik olarak dolar/ TL kuru için 6.93 lira düzeyini direnç olarak izlendiğini, 6.81 lira düzeyinin de dayanak pozisyonunda olduğunu belirtiyor.

BİRİNCİ 6 AYDA 62 MİLYAR DOLARLIK MÜDAHALE



Ekonomist Haluk Bürümcekçi, artık neden doların hareketlenmeye başladığını bilmenin sıkıntı olduğunu lisana getirerek yerli oyuncunun talebi olabileceğini lakin uzun müddettir sürdürülen siyasetin daha dikkate paha olduğunu söyledi. Bürümcekçi, haziran sonuna nazaran yılbaşından bu yana 62 milyar dolarlık bir müdahale olduğunun hesaplandığına dikkat çekerek şunları söyledi:

BÜYÜK MÜDAHALELER YAPMAK ZORUNDA KALINIYOR

“Rezervi artıran ve azaltan süreçlerin farkı epey yüksek. 62 milyar dolar gitmiş durumda. Bahis büyük, mevzuyu doların yükseldiği düştüğüne bağlamak sıkıntı. Niçin 6.85 liraya çakıldı kaldı? Öncelikle altyapısı yabancı konumu kalmadı kısıtlamalar. Swaplar bilhassa yabancıların TL alıp açığa sattıkları süreçlerdi onlara kısıtlamalar geldi.

40-50 milyar dolarlar boyutundayken kalmadı. Yabancı portföy çıkışları 11-12 milyar dolar oldu. Yabancıyla ilgili sorun kalmadı ve oradan bir hareket gelmiyor. Geriye vatandaş ve ticaret kalıyor. Vatandaş geçen yıl önemli boyutta döviz almıştı. Eskisi kadar faizin cazip olmaması ve kambiyo vergisi vatandaşın talebini dizginliyor. Çok bir sıçrama yaratmıyor. Geriye cari istikrar kalıyor, O taraf da makûs gidiyor. Gördüğümüz üzere sızıntı oluyor, büyük müdahaleler yapmak zorunda kalıyorlar. Bu dövizi karşılayacak Merkez Bankası dışında mecra yok.

Ve böylelikle kurda bir sakinlik sağlanabiliyor. Kısmi sermaye denetimi ve müdahalelerle. Artık niçin oldu, bunu bilmek sıkıntı.

Bir müddettir bu siyaset sürüyor. Sürdürülebilir değil diyoruz. Müdahaleyi bitirirsen faizi yükseltmek zorunda kalırsın ve o denli bir eğilim de yok. 2019’dan beri 94 milyar dolarlık bir müdahale var.”

HAZİRANDA DÖVİZ VARLIKLARI YÜZDE 13,2 AZALDI 



Merkez Bankası haziran devrine ait "Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi Gelişmeleri" dataları yayımlandı. Buna nazaran, resmi rezerv varlıkları haziranda bir evvelki aya kıyasla yüzde 5 azalışla 86.3 milyar dolar oldu. Tıpkı devirde döviz varlıkları yüzde 13,2 gerileyerek 45. 8 milyar dolara inerken, altın cinsinden rezerv varlıklar yüzde 6.5 yükselişle 39,1 milyar dolara çıktı. Vadesine 1 yıl yahut daha az kalmış Merkezi İdare ve Merkez Bankası'nın evvelden belirlenmiş döviz çıkışları (döviz kredileri, menkul değerler ve mevduat süreçlerinden doğan yükümlülükler) haziranda bir evvelki aya nazaran yüzde 4,4 azalarak 21.2 milyar dolara düştü. Bu meblağın 16.3 milyar doları anapara, 4.9 milyar doları faizden oluştu. Bu devirde, Merkez Bankası'nın yurt içi ve yurt dışı yerleşik bankalarla yaptığı finansal türev süreçlerinden kaynaklanan net döviz ve altın yükümlülükleri 58.9 milyar dolar seviyesinde gerçekleşirken, kelam konusu meblağın 15.5 milyar doları bir ay vadeli olarak kayıtlara geçti. Kaideye bağlı döviz çıkışları, 1 yıl içinde ödenecek Hazine garantili dış borçlar ile başka yükümlülüklerden (bankacılık kesiminin döviz ve altın cinsinden mecburî karşılıkları ve akreditifler) oluştu. Kelam konusu yükümlülükler haziranda bir evvelki aya nazaran yüzde 1 artarak 27.9 milyar dolar oldu.