Ebola nedir? Nasıl bulaşır?

Ebola Virüsü Nedir?

Ebola Virüsü kişilerde Ebola Virüsü Illetine yol açar.

Kişilerde ve primatlarda (enfekte maymun, goril, şempanze, meyve yarasası, orman antilobu ve kirpi gibi) sıklıkla vefata yol açan önemli bir hastalıktır.

Ebola Virüsü Marazı salgınlarında irtihal nispeti %90’lara kadar çıkabilmektedir.

Ebola Virüsü Marazı salgınları öncelikle tropikal ormanların yakınında bulunan Orta ve Garp Afrika’nın ücra köylerinde meydana gelmektedir.

Virüs kişilere vahşi hayvanlardan makbul ve kişiden kişiye bulaşır.

Meyve Yarasaları (Fruit Bats) Ebola Virüsünün doğal konağı olarak görülmektedir.

Marazın insan ve hayvanlar için şahsi bir tedavisi ya da aşısı bulunmamaktadır. Amerika’ da yeni geliştirilen Ebola ilaçlarına FDA onay vermiştir.

Ebola birinci olarak 1976 yılında Sudan’ın Nzara ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin Yambuku kentlerinde eş vakitli 2 salgına yol açmıştır. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde görülen salgının Ebola Nehri yakınında bir köyde meydana geldiğinden illete bu isim verilmiştir.

Filoviridae (filovirüs) ailesinin 3 üyesinden biri Ebola Virüsü olup başkaları Marburg Virüsü ve Cueva Virüsüdür. Ebola Virüsü 5 başka çeşide sahiptir:

Marazın Bulaşması

Ebola virüsünün doğal rezervuarı şu ana kadar ispat edilemediğinden bir salgın başlangıcında virüsün beşere nasıl bulaştığı bilinmemektedir.

Araştırmacılar birinci hastanın enfekte bir hayvanla temas sonucu virüsü aldığı hipotezini ileri sürmüşlerdir.

İnsan enfeksiyonu oluştuğunda virüsün diğerlerine bulaşmasının birçok yolu vardır. Ebola enfekte kişilerle direkt temas yoluyla kişiden beşere bulaşır. Bunlar:

- Enfekte bir kişinin kanı ya da salgılarıyla direkt temas.

- Enfekte salgılarla kontamine olmuş objelerle temas.

- Defin süreçleri sırasında cenazeye direkt temas edilmesi de illetin yayılmasında etkendir.

- Güzelleşen erkek hastaların spermleri yoluyla marazı 7 haftaya kadar bulaştırması mümkündür.

- Ebola Kanamalı Ateşi’ne yol açan virüsler, umumiyetle hasta bakımıyla uğraşırken enfekte salgılarla teması olan aileler ve arkadaşlar aracılığıyla yayılmaktadır.

Ebola Kanamalı Ateşi salgınlarında hastalık sıhhat tesislerinde süratle yayılabilir (klinikler, hastaneler v.b.). Maske, elbise ve eldiven üzere iyi esirgeyici ekipman giymeyen işçinin bulunduğu sıhhat tesislerinde virüse maruziyet riski yüksektir.

Enjektör ve ekipmanların mütenasip bir biçimde temizlenmesi ve imha edilmesi kıymetlidir. Tek tasarrufluk olmayan materyaller tekrar kullanılmadan evvel sterilize edilmelidir. Sterilizasyona dikkat edilmezse virüs bulaşımı devam eder ve salgın büyüyebilir.

Hastalık Belirti ve Bulguları

Ateş

Baş ağrısı

Eklem ve kas ağrısı

Halsizlik

İshal

Kusma

Mide ağrısı

İştahsızlık

Kimi hastalarda da şu belirti ve bulgular görülebilir:

Kaşıntı, gözlerde kızarıklık, hıçkırık, öksürük, boğaz ağrısı, göğüs ağrısı, nefes almakta güçlük, yutkunma zorluğu, vücut içinde ve dışında kanamalar. Laboratuvar bulgularında düşük beyaz kan hücreleri ve trombosit sayısı ile yüksek karaciğer enzimleri görülmektedir. Son devirde böbrek ve karaciğer yetmezliği görülmekte.

Belirtiler Ebola virüsüne maruz kalındıktan 2 - 21 gün (genellikle 8-10 gün) sonra görülür. Hastaların bir kısmı güzelleşirken, neden kimilerinin öldüğü tam olarak anlaşılamamıştır. Bununla birlikte ölenlerin virüse karşı ehil bağışık karşılık geliştiremedikleri bilinmektedir.

Illete Maruz Kalma Riski

Afrika’da teyit edilmiş vakalar şu devletlerden bildirilmiştir:

Liberya

Sierra Leone

Gine

Nijerya

Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DRC)

Gabon

Güney Sudan

Fildişi Sahilleri

Uganda

Kongo Cumhuriyeti (ROC)

Güney Afrika (importe olmuş)

Birkaç laboratuvar kontaminasyonu vakası ( İngiltere’de bir, Rusya’da iki olmak üzere) hariç tüm vakalar ve vefatlar Afrika’da meydana gelmiştir.

Marazdan Korunma

Ebola Hemorajik Ateşi’nden korunma konusunda birçok zorluklar vardır. Ebola Hemorajik Ateşi ile kişilerin tam olarak nasıl enfekte oldukları bilinmediğinden az sayıda temel korunma önlemi vardır.

Ebola Hemorajik Ateşinden etkilenen nahiyelerde yaşayan kişilerin illetten korunmak için aşağıdaki tedbirlere uymaları tavsiye edilir.

Gayrı bulaşıcı hastalıklarda olduğu üzere illeti önlemenin en kıymetli pratiklerinden biri ellerin tertipli olarak yıkanmasıdır. Ellerinizin su ve sabunla yıkanması (ya da sabun bulunmadığı bölgelerde ve ellerin açıkça kan ve vücut sıvılarıyla kirli olduğu durumlarda susuz alkol-bazlı el losyonun kullanılması) cildinizden potansiyel enfekte materyalleri uzaklaştırır ve illetinin geçişini önler.

Eldiven kullanılan durumlarda eldivenleri çıkarmadan evvel su ve sabunla yıkayınız ve eldivenleri çıkardıktan sonra da ellerinizi yıkayınız.

Meyyit hayvanlarla, münhasıran de primatlarla temastan kaçınınız.

Lokal pazarlarda tüketim için satılan primatlar dahil vahşi hayvanların etini yemeyiniz.

Enfeksiyon mümkünlüğünü asgariye indirmek için Ebola Virüsü enfeksiyonu olduğundan şüphelenilen insan ya da hayvanlarla yakın temas ederken enfeksiyon denetim tedbirlerini uygulayınız.

Sıhhat tesislerinde hastalık bulaşma riski yüksektir. Bu nedenle sıhhat çalışanlarının bir Ebola Hemorajik Ateşi vakasını fark etmesi ve pratik viral hemorajik ateşi karantina tedbirlerini yahut bariyer hemşirelik tekniklerini uygulamak için hazır olması gereklidir. Bu tedbirler arasında esirgeyici kıyafetlerin giyilmesi (önlük, eldiven, maske, göz esirgeyici ekipman gibi) konum almaktadır. Enfeksiyonun yayılmasını önlemekle ilgili olarak ekipman ve enjektörlerin sterilize edilmesi, müsait bir halde imha edilmesi ve hastaların vücut salgılarının da münasebetli bir formda imha edilmesi de değerlidir.

Emel enfekte hastaların salgı ve kanlarıyla teması önlemektir. Hastanın ölmesi durumunda cesetle direkt temasın önlenmesi de tıpkı biçimde kıymet taşımaktadır.

Ebola Virüsü Enfeksiyonu ile entegrasyonlu semptomlarınızın olduğunu düşünüyorsanız

Şayet siz ya da aile bireylerinizden birinde ateş ya da titreme, kas ağrıları, bulantı, kusma, yahut ciltte döküntü belirtileri görülürse acilen bir sıhhat kuruluşuna müracaatınız. Sıhhat kuruluşuna başvurmak üzere gittiğinizde vesair kimselerle temastan ve öteki alanlara yapacağınız ziyaretlerden kaçınınız.

Seyahat Dönüşünüzden Sonra

Etkilenen nahiyelerden dönen şahıslar enfekte olmuş semptomatik kişi ya da hayvanların vücut sıvılarıyla temas etmeseler bile sıhhat durumlarını 10 gün müddetliğine takip etmelidirler. Enfekte olmuş semptomatik kişi ve hayvanların vücut sıvılarıyla potansiyel temasları kelam konusu olan kimseler 21 gün mühletle sıhhat durumlarını takip etmelidirler.

Seyahatleri esnasında hastalanan tüm bireylerin kendilerinde yalnızca ateş bile görülse acilen bir sıhhat kuruluşuna başvurmaları ve burada yaptıkları son seyahat ve potansiyel temaslıları hakkında haber vermeleri tavsiye edilir.

Illetin bulaşmasını önleyici gerekli tedbirlerin alınabilmesi için sıhhat kuruluşuna müracaat esnasında semptomlarınızla ilgili malumat veriniz.
1.http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs103/en/

2.

3.http://www.seyahatsagligi.gov.tr/hastaliklar/ebola.aspx

4.http://www.gelisimtiplab.com.tr

5.http://www.safakgoktas.com