Edat bağlac unlem konu anlatımı

EDATBAĞLACUNLEM

Edat (İlgec)

Kendi başına bir anlamı olmayan, diğer soz ve soz obekleriyle kullanıldığında anlam kazanan sozcuklerdir

Kimi edatlar cumlede tek başına kullanılıyor olsa bile, anlamlı olması ancak cumle icinde kullanılmasına bağlıdır

İcin, kadar, gore, doğru, sonra, dolayı, beri, gibi, yalnız, ile…

belli başlı edatlardır

Edatlar, sozcuk turu olarak bağlaclara yakın olduğundan bazen onlarla karıştırılabilir
Once karışan edatlardan başlayarak onemli olanları inceleyelim

Edat olarak cumlede değişik anlamlar verecek bicimde kullanılır Daha cok kendinden onceki sozcuğe eklenerek le, labiciminde gorulur

Almanya'ya ucak ile gidecekmiş

cumlesinde arac bildirir

Yarın arkadaşlar ile balığa gideceğiz

cumlesinde birliktelik bildirir

Davranışının doğru olmadığını guzellikle anlat

cumlesinde durum bildirir

Burada ilenin edat ve bağlac oluşu arasındaki ayrımı da belirtelim

Cumlede ilesozunun olduğu yere vesozunu koyduğumuzda anlam bozukluğu oluyorsa ileedat; olmuyorsa bağlactır

Ben oyku ile şiiri cok severim

cumlesinde ilebağlactır Cunku bu cumlede oyku şiirsozcuklerini birbirine bağlamıştır Ayrıca bu cumlede ileyerine vesozcuğu getirilebilir:

Ben oyku ve şiiri cok severim

Ama;

Ben yıllardır oyku ile uğraştım

cumlesinde ilesozcuğu yerine vegetiremeyiz:

Ben yıllardır oyku ve uğraşırım

Gorulduğu gibi ileyerine vegetirilemiyor Demek ki bu cumlede ileedattır

Bunların dışındaki edatları cumlelerle gosterelim

Buz gibi limonatayı iciverdi

Bu hediye etmek icin mi aldın?

Aslında onun kadar calışmadım

Sabaha doğru eve varabildi

Şimdiye dek hicbir konuda başarılı olamadın

O gunden sonra Ayhan ile hic goruşmedim

cumlelerindeki altı cizili sozcukler edattır

Bağlac

Kendi başına bir anlamı olmayan, cumlede eş gorevli soz ya da soz obeklerini hatta cumleleri birbirine bağlayan sozcuklerdir

Bağlaclar edatlardan farklı olarak cumle icinde bağladıkları sozlerin gorevlerinde herhangi bir değişme yapmazlar, cumleden cıkarıldıklarında anlamda değişme olsa bile bozulma olmaz

Kimi bağlaclar bağlayacakları sozcuklerin arasında kullanılır

Cicekciden karanfil ve gul aldım

Kimi bağlaclar cumleleri birbirine bağlar:

Eve gidiyorum, ama yine geleceğim

cumlesinde amabağlacı iki cumleyi birbirine bağlamıştır

Kitabı verdi, fakat geri almadı

Ankara'ya gitmedim, cunku işim duşmedi

Pek dikkat cekmedi, oysa guzel bir filmdi

İki yıldır hic gormedim, yalnız arada bir telefonlaşırız

Hem koşuyor hem bize laf yetiştiriyordu

Ya işinizi guzelce yapın ya da bu işten vazgecin

Universiteyi bitirdi, hatta oğretmenliğe bile başladı

Bu bağlacların dışında ozelliği olan, yazımı yonunden eklerle karışan bağlaclar da vardır Bunların en onemlileri deve kibağlaclarıdır

Edatlarla ya da diğer sozcuk turleriyle karışan bağlaclar da vardır Bunlar yalnız, ancak, bir, tekgibi edatlardır Bu sozcukler kullanıldıkları cumlelerde sadeceanlamını veriyorlarsa edat; fakatanlamını veriyorlarsa bağlac gorevindedirler Bunları cumleler uzerinde gosterelim

O kadından şikayet eden yalnız sen değilsin

Benim sozumu bir sen dinlemezsin zaten

Bu odaya ancak beş kişi sığar

Tek bu olay değil, daha bircok sebep var beni kızdıran

cumlelerinde altı cizili sozcukler sadeceanlamına geldikleri icin edat goreviyle kullanılmışlardır Aynı sozcukleri değişik gorevlerde de kullanabiliriz

Ben gelirim, yalnız yol parasını siz odersiniz

Soylediklerine inanmıyorum, ancak benim yapabileceğim bir şey yok

cumlelerinde altı cizili sozcukler fakatanlamına geldiklerinden bağlac olarak kullanılmışlardır

Unlem

Yalnız başına anlamı olmayan, cumle icinde, sevinme, korku, ozlem, kızma gibi duyguları anlatan ya da seslenme bildiren sozcuklere unlem denir

Unlemlerin cumledeki soyleyişe gore anlam kazanır

A, kim gelmiş?

Yazık, cocuk hasta olmuş!

Eyvah, cantam otobuste kaldı!

Tuh, yine yanlış yaptım!

cumlelerindeki altı cizili kısımlar unlemdir