Emlakta bu yıl nasıl geçecek?

Emlakta bu sene nasıl geçecek? Konut kredisi faizleri, arsa fiyatları, daha alçak gelirlilere ev üretimi, sektörde yaşanan daralma ve tanıdık olmayan yatırımcı konusunda Hakan Kodal görüşlerini açıkladı Krea Gayrimenkul İcra Kurulu Başkanı Hakan Kodal, Türkiye’nin halen istikrarını koruyan bir ekonomiye sahip olduğunu, ama bunun yanı sıra devam eden cari açık ve yüksek hakiki faizler bulunduğuna dikkat çekti Yurt dışarıya katıldığı bir konferansta, Türkiye açısından çok kötümser bir senaryonun düşünülmediğinin anlatıldığını ifade eden Kodal, burada kendisine gelen sorulardan, Türkiye’ye ilginin devam ettiğinin anlaşıldığını, ama bir takım tereddütlerin de bulunduğunu söyledi Kodal, bu yılın ortabir yıl olacağını belirterek, Dünya piyasalarında aşağıya gidiş azıcık daha devam edecek Buna karşılık ABD Merkez Bankası da faizleri aşağıya çekecek Faizlerin yüzde 1’lere dek indiği dönemler var Genel fikir ’daha dibi görmedik’ Giderken ABD’deki durumdan Avrupa piyasaları da sıkıntılı oluyordiye konuştu Piyasalardaki durumun yavaşça proje finansmanlarını vurduğuna dikkat çeken Kodal şöyle devam etti: Demin bunların çoğu kredileri tahsis etmek için ikincil piyasalardan borçlanamıyorlar Kitlenmiş vaziyette Bankalar bundan sonradan seçici olarak finansman sağlayacaklar Biz bunu 2001 bankacılık krizinde yaşadık Bankaların tümü hiçbir kredi analizi yapmadan herkese kredi verdi Sonra elimizde patladı Benzer süreci yurt dışı piyasalar yaşıyor Likidite bundan sonradan daha seçici projelere kanalize olacak Bizim kendi içimizdeki dengelerimiz daha tartı kazanıyor Ne olursa olsun hiçbir tereddüt içinde olmadan yatırım yapabilir haldeyken hemen azıcık daha kırılgan bir dönemdeyiz o yüzden iç dengelerimiz daha siklet kazanıyor ‘Alt gelirlilere karşın konut yapılmalı’ Kodal, Türkiye’nin toplam 6,9 milyon ev ihtiyacı ile önümüzdeki 10 yıl için Avrupa’da birinci sırada yer aldığını belirterek, son yıllarda inşaat izinlerindeki artışa karşın halen yılda 700 bin ev ihtiyacı bulunduğunu bildirdi Kodal, özellikle daha aşağı gelire karşın talep eksikliğine dikkati çekti Bölgelere ve sınıflara kadar arz fazlası bulunduğunu açıklayan Kodal, orta ve üstteki kesime yönelik çok konut üretildiğini, böylece talep ve istek aralarında ahenksizlik olduğunu söyledi ‘Faizde yüzde bir muhtemel görünmüyor’ Toplam ev kredilerinin 2007 yılında yüzde 80 artışla 34 milyar YTL’ye ulaştığını gösteren Kodal, bunda devam eden talep ve kampanyaların etkin olduğunu, ama faizlerde bir tıkanma bulunduğunu belirtti Kodal, hakiki anlamda faizlerde yüzde 1’i görmenin kısa dönemde olası olmadığının altını çizdi Hakan Kodal, önümüzdeki dönemde konut arzı olmayan yerlere içten bir kayış yaşanabileceğini, markasını oluşturmuş projelerin yeni dönemde daha faal olacaklarını belirterek, sektörde ufak tefek konsolidasyonların gerçekleşebileceğini, fakat 20042005 ve 2006 yıllarındaki durumun her yerde yaşanmayacağını vurguladı Panik yapacak bir koşul bulunmadığının da altını çizen Kodal, finansman sıkıntısı olabileceğini, sektörden minik çıkışlar yaşanabileceğini kaydetti Sektördeki fırsat ve tehditler Fırsatların yanı sıra sektöre ilişkin bir takım tehditler de bulunduğunu anlatan Kodal, uygulamada belirsizliklere, saydamlık ve güvenilir data eksikliğine, imar, tasarlama ve geliştirme süreçlerindeki bürokrasi ve zorluklara değindi Düşük standartların, kalite ve farklılaşmanın önüne geçtiğini, mal sahiplerinin hala yüksek beklentileri bulunduğunu da açıklayan Kodal, piyasaya yeni giren şirketlerden dolayı rekabet durumunun olduğunu söyledi hemen proje finansmanı bulmanın yatırımcılar açısından fazla güç olduğunu açıklayan Kodal, Yani bugün bir projeye girip ’nasıl olsa ben bunu satacağım’ diye düşündüyseniz işiniz güçdedi ‘Arsa fiyatları anında gevşemez’ 2001 krizinin arkasında arsa fiyatların hemencecik gevşemediğini anımsatan Kodal, bugünkü durumda da 6 ay daha sonra piyasaların her yerde olumluya dönmesi durumunda arsa fiyatlarında ciddi gevşeme yaşanmayacağını söyledi Hakan Kodal, şunları kaydetti: Hiçbir şey göründüğü gibi kötü veya iyi değil 2008 yılı dünya ekonomisinde kırılgan bir yıl Türkiye’nin kendi iç gündemiyle bilhassa açıklanmış öncelikler sebebiyle de kırılgan olabilir Ancak çok karamsar bir 2008 yılı görmüyoruz O yüzden de çok seçici olsa da biz yatırımlarımıza devam edeceğiz 2010 yıllarına ilişkin beklentimiz fazla daha olumlu Doğru projelere yatırım yapmayı düşünüyoruz ‘AVM’de Türkiye 3 sene sonradan ciddi konuma ulaşacak’ Kodal, alışveriş merkezlerinde Avrupa ülkelerinde bin kişiye düşen kiralanabilir alanın sıradan 160 metrekare olduğunu, Türkiye’de son yıllara yaşanan gelişmelere rağmen bu oranın 46 metrekare düzeyinde bulunduğunu belirtti Aralık 2007 itibarıyla 3,4 milyon metrekare stok, toplamda 145 adet AVM bulunduğunu anlatan Kodal, 2010 yılında ise stokların 5,5 milyon metrekareye ulaşmasının varsayım edildiğini söyledi Kodal, bu duruma Türkiye’nin 3 sene daha sonra ciddi bir noktaya geleceğini ifade etti ‘Konutlar ofise dönüyor’ Ofis projelerinde ise talebin artı olduğunu, buna karşılık talep eksikliği bulunduğunu açıklayan Kodal, konutların ofise dönme sürecinin başladığını anlattı Bu yılın fırsatlarına da değinen Kodal, nüfus dinamiklerine, gayrimenkul ihtiyacına doymamış yüksek sayıda orta ve büyük ölçekli şehirlere, ofis, lojistik ve otelcilik dahil edinmek üzere her alanda kaliteli inşa eksikliğine uyarı çekti Rezidans ve butik otel yapacak Kodal, grubun 4 bambaşka inşa altında yatırımlarını gerçekleştirdiğini, bünyesine bugün Bosphorus Gayrimenkul Fonu, Bosphorus Real Estate Partners & Managers, Krea Gayrimenkul ve Retail Value’nin bulunduğunu, toplam yatırımlarının ise 900 milyon dolara ulaştığını bildirdi Grubun, Eskişehir ve Pendik’te Neo Alışveriş Merkezi, Neocity Bahçeşehir ve NeoCity Adapazarı projeleri bulunduğunu hatırlatan Kodal, bunların yanı sıra önümüzdeki dönemde İstinye’de 150 üniteden oluşan rezidanz ve güneyde 700800 adetlik butik otel projesi başlatacaklarını açıkladı Grup bünyesinde ikinci bir fon oluşturmayı ve 1 milyar dolarlık yatırım hamlesine girmeyi planladıklarını dile getiren Kodal, fonun beşinci yılında 5 milyar dolar yatırım rakamına ulaşmasının hedeflendiğini bildirdi Krea Grup’un Türkiye’ye yatırım hızını kesmediğinin altını çizen Kodal, 35 yıllık perspektifte, yatırımcının Türkiye’ye olan güveninin sürdüğünü anlattı Milliyet