Epilepsi hakkında doğru olarak bilinen yanlışlar

Sara hakkında toplumda dürüst olarak bilinen yanlışlar

Epilepsi nöbetleri her yaşta görülse de çoğunlukla çocukları ve ileri yaştaki bireyleri etkiliyor

Halk arasında epilepsi hastalığıolarak da bilinen sara, beyin hücrelerinin farklı alanlara yönlendirilmiş nedenlerle bayağı olmayan elektriksel boşalması ile ortaya meydana çıkan tekrarlayıcı, beyine ait yoklama dışı hareket bozuklukları olarak nitelendiriliyor Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de nüfusun yaklaşık yüzde 1 ’inin sara hastası olduğu biliniyor


Sara nöbetleri her yaşta görülse de çoğunlukla çocukları ve ileri yaştaki bireyleri etkiliyor Bu hastaların çoğunda nöbetlere yol açacak etkenler saptanamıyor Bazılarında ise kafa travmaları, menenjit, yüksek ateş ile seyreden hastalıklar ve beyin tümörleri gibi beyin dokusunu etkileyen etkenler saptanıyor Sara, hastaların sağlığı kadar sosyal yaşamını da negatif yönde etkileyen bir hastalık Çünkü sara hakkında ‘zihinsel bir bozukluktur ’ gibi toplumda ‘içten ’ olarak tanıdık hurafeler bu hastaların sosyal çevreden uzaklaşmalarına, kendi içlerine kapanmalarına ve toplum göre kabul görmemelerine neden olabiliyor Keza ‘nöbetler mutlaka şiddetli kasılmalarla seyreder ’ veya ‘nöbet sırasında soğan koklatılması gerekir ’ gibi hatalı bilgiler de tablonun daha da ciddileşmesine niçin olabiliyor

Epilepsi hakkında toplumda ‘içten ’ olarak aşina ‘yanlışlar ’, hastaların sosyal yaşamını yaklaşık olarak kabusa dönüştürdüğü gibi yanlış uygulamalar, tablonun daha da ciddileşmesine yol açabiliyor İşte, epilepsili hakkında doğru bilinen 7 hatalı veri!


YANLIŞ: EPILEPSI ÇOCUKLUK ÇAĞI HASTALIĞIDIR

IÇTEN: Sara genellikle doğum travmasına alt olarak doğumdan hemencecik sonradan ya da çocukluk çağında ortaya çıkıyor ve yakınmalar erginlik döneminde azalıyor Ancak daha önce hiçbir afiyet sorunu olmayan kişiler de, geçirmiş oldukları trafik kazası, kurşun yaralanmaları, menenjit ya da beyin tümörleri gibi nedenlerle yetişkin yaşta da epilepsiye yakalanabiliyor Bundan Başka günümüzde ömrün uzamasıyla birlikte sara bundan böyle ileri yaşlardaki kişilerde çocuklardan daha artı görülüyor Bu hastalığın görülme oranı özellikle 65 yaşından daha sonra çabucak yükselişe geçiyor

YANLIŞ: SARA ZİHİNSEL BİR BOZUKLUKTUR

DÜRÜST: Epilepsinin zihinsel bir bozukluktan kaynaklandığı veya hastalık ortaya çıktıktan sonra zihinsel kapasite kaybına yol açtığını düşünülüyor Oysa epilepsinin zihinsel bozukluklarla bir ilgisi değil ve ama istisna sayılabilecek durumlar dışında zeka gerilemesine yol açıyor Hatta epilepsili hastalar arasında Büyük İskender, Julius Caesar, Fyodor Dostoyevsky, Socrates, Napoleon Bonaparte, Vincent Van Gogh gibi çok zeki isimler de bulunuyor Epilepsili çocuklar arasında zihinsel özürlülerin sayısının alışılagelmiş popülasyona kadar daha fazla olmasının nedenini ise şöyle anlatmak mümkün: Sara çoğunlukla doğum travması gibi beyin hasarının bir sonucu olarak ortaya çıkıyor Eğer önemli bir zarar meydana gelirse, doğal olarak bundan akıllı gelişimi de negatif yönde etkileniyor Yani, zeka düzeyindeki geriliğin kaynağı epilepsi olmuyor, bütün aksine zekadaki geriliğe yol açan beyin hasarı epilepsiyi oluşturuyor Aynı şekilde dikkatin dağılması aşırı sinirlilik, utangaçlık gibi davranış bozuklukları da epilepsiden değil, bu nöbetlerin temel nedeni olan beyin hasarından kaynaklanıyor

YANLIŞ: NÖBET MUTLAKA KASILMALARLA SEYREDER

DOĞRU: Sara denilince hemencecik hepimizin aklına ‘sert kasılmalar ve ağızdan akıcı salyalar ’ ile çoğalan nöbet tabloları geliyor Fakat ‘haylazlık nöbeti ’ olarak adlandırılan ve belirtilerin çok silik olduğu nöbetler de var Mesela bir takım epilepsi nöbetlerinde hasta hantal ve bitap görünebiliyor, çok az konuşuyor ve hemen hemen bir kukla gibi hareket ediyor Bir Takım nöbet türlerinde ise aniden dalarak çevreyle irtibatı koparıyor Saniyeler daha sonra da ‘bana ne oldu ’ deyip, yaşadığı nöbeti hatırlamayabiliyor Bazı epilepsi nöbetleri de sadece el titremesi veya bir anda yerinden sıçrama şeklindeki belirtilerle seyrediyor Eğer bu belirtiler uyarı alınmaz ve doktora başvurulmazsa sara nöbetleri zamanla beynin kasılmasıyla seyreden tehlikeli nöbetlere dönüşebiliyor

YANLIŞ: NÖBET SIRASINDA HASTANIN AĞZINA BİR ŞEY SOKULMALI

DOĞRU: Nöbet esnasında dilini ısırmasını önlemek için hastanın ağzına sert bir vücut koymak gerektiğine karşın yanlış bir veri daha var Ama nöbet geçiren hastanın ağzına kesinlikle bir gövde konulmamalı Somurtkan halde dişler kırılabileceği gibi boğaz bölgesine kaçabilecek bir karoser hastanın nefes almasını önleyerek hayatını korkutma edebiliyor böylece nöbet sırasında; kusma ve salyalar solunum yolunu tıkayabileceği için hasta ast yatırılmalı, başını çarpmaması için altına yastık konulmalı, çevresindeki hasar verici eşyalar uzaklaştırılmalı, dar benzi atmış alabilmesi için varsa kravatı gevşetilmeli ve gözlükleri çıkarılmalı En önemlisi de nöbet 5 dakikadan uzun sürerse mutlaka bir ambulans çağrılarak hastanın sağlık durumu merkezine ulaştırılması sağlanmalı

YANLIŞ: SOĞAN KOKLATMAK HASTAYI AYILTIR

DÜRÜST: Nöbet geçiren hastayı ayıltır düşüncesiyle ‘soğan koklatmak ’ da yaygın olarak yaptığımız hatalardan biri Soğan koklatmak sara nöbeti geçiren hastayı ayıltmadığı gibi, solunum yolunu kapattığı takdirde hastanın nefes almasını da önleyerek hastanın hayatını korkutma edebiliyor

YANLIŞ: HASTALARIN SPOR YAPMALARI SAKINCALI

DOĞRU: Halk arasındaki yaygın inanışın aksine epilepsili hastaların spor yapmalarında bir sakınca değil Tabii futbol, voleybol ve basketbol gibi kalabalıkta oynanan ve tehlike içermeyen spor türlerini yaptıkları takdirde Epilepsili hastaların dağcılık, kaya tırmanışı, araba yarışları ve yüzme gibi tehlikeli spor türlerinden ise uzaktan durmaları gerekiyor

YANLIŞ: ÇARE EDİLEMEZ BİR HASTALIKTIR

DOĞRU: Irk arasında epilepsinin yaşam boyu sürdüğü ve tedavi edilemediğine dair bir inanış var Oysa yaygın inanışın aksine sara çare edilebilen bir rahatsızlık Ilaç tedavisi ile epilepsili hastaların yüzde 60 ’ında nöbetler tamamen durdurulabiliyor Geriye kalan ve tedaviye dayanıklı epilepsi olarak adlandırılan grupta ise ilaçla tedaviye yanıt alınamıyor Bu hastalarda da cerrahi operasyona başvuruluyor *