Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Bedenimizde arteriyel ve venöz deveranının yanı sıra hücrelerde biriken atık hususları taşıyan ve bağışıklık sistemi hücrelerinden güçlü sirkülasyon sistemine lenfatik sistem denir. Bu sistemdeki doğuştan yahut sonradan gelişen tıkanmalar sonucu proteinden güçlü sıvı birikimi lenfödem olarak tanımlanır. Başta göğüs kanseri olmak üzere, prostat ve alt karın bölge kanserleri cerrahisi sonrasında gelişebilir.
Göğüs kanseri cerrahisi sonrası koltuk altı lenf bezlerinin çıkarılması koldan gelen sıvının iletilmesinde aksaklığa neden olarak kolda lenfödeme taban hazırlar. Bu çeşit cerrahiler geçiren hastalarda kola ufak bir darbe, sıyrık, kesik, böcek ısırması ve enfeksiyon üzere durumlar lenfödeme neden olabilir. Bunun yanı sıra kemoterapi, radyoterapi uygulaması, travmatik durumlar lenfödeme neden olabilir. Koltuk altı lenf bezleri alınan ve radyoterapi gören hastada lenfödem gelişme oranı yüzde 25'dir. Yani bu şarttaki her 4 hastadan birinde lenf ödem gelişir.
Lenfödemin primer ve sekonder çeşitleri var
Primer lenfödem, bebek anne karnındayken lenf damarlarının gereğince gelişmemesi nedeniyle ortaya çıkar. Bizim daha sık gördüğümüz sekonder tip ise sıklıkla kansere bağlı yapılan cerrahiler, kemoterapi ve radyoterapi sonrası görülen tiptir. Bunun yanında kronik venöz yetmezlik sonucu da lenfödem görülebilir. Bunun sebebi güzel çalışmayan venöz sisteme yardım etmeye çalışan sisteminde çok bir yük dikerek kapakları fonksiyonsuz hale gelir buda lenfödeme neden olur. Öteki bir lenfödem sebebi ise lipödemdir. Sıklıkla kilolu bayanlarda görülür. Yağ dokusunda şişme vardır. Bedende artan yağ oranı ile birlikte lens sisteminin taşıma yükünün aşılması sonucu gelişir.
Bu belirtilere dikkat
Lenfödemin en besbelli belirtisi etkilenen kol yahut bacakta şişkinliktir. Başka belirtiler ortasında şişkinlik gelişen bölgede eklem hareketlerinde kısıtlılık, ciltte gerginlik hissi ve sertlik, etkilenen uzuvda tartı ve rahatsızlık hissi, uzunlar ortası çap farkı görülebilir. Ayrıyeten tekrarlayan enfeksiyon ataklarında kızarıklık, şişlik, ısı artışı ortaya çıkabilir. Son olarak ilerlemiş lenfödem durumunda o yahut bacaklarda sertleşme, ciltte kalınlaşma, ileri derecede şişme olabilir. Lenfödem tanısı hastanın hikayesi ve fiziki muayene ile konulabilir. Gereklilik halinde ultrason teşhiste yardımcıdır.
Göğüs kanseri yahut göğüs cerrahisi geçiren hastalar kesinlikle ameliyat sonrasında fizik tedavi doktorlarına başvurmalıdır. Lenfödem gelişimini önlemek için hastalara dikkat edeceği konularla ilgili eğitim verilmelidir. Bu biçimde lenfödem oluşumunun önüne geçilebilir. Hasta cerrahi geçirdiği taraftan tansiyon baktırmamalı, damar yolu açtırmamalı, kese yaptırmamalı, olabildiğince travmalardan kaçınmalıdır. Manikür yaptırmamalı, tırnak etlerini kesmekten kaçınmalıdır. Mümkün olduğunca hijyene dikkat etmelidir. Riskli kolu tırnakla değil, avuç içi ile kaşımalıdır. Her türlü basınçtan olabildiğince uzak durmalıdır. Sıyrık, çizik, böcek ısırığı olursa cilt sabun ile yıkanmalı, nazikçe kurulanmalıdır. Antibakteriyel kremler kullanılabilir. Kullanılan kozmetik eserlerin alerjik olmamasına dikkat edilmeli. Riskli uzuv olabildiğince güneş ışığına maruz bırakılmamalı, güneş kremi kullanılmalıdır. Sıkı giysiden ve mücevher takmaktan kaçınmalıdır. Hasta riskli uzvunda gelişen hiçbir şişliği ihmal etmemeli, acilen fizik tedavi tabibine başvurmalıdır.
4 farklı tedavi formülü bulunuyor
Manuel lenf drenajı, kompresyon (bandaj yahut çorap), idman yahut cilt bakımı tedavileri uygulanabilir. Manuel lenf drenajında elle uygulanan özel bir masaj tekniği ile lenf sıvısının özgür akışı sağlanır. Lenfödemin biriktiği bölgeden lenf sıvısı alınarak bedenin başka bölgelerine akışı sağlanır. Masajın tekniği ödemin basamağı ve alanına bağlı olarak değişir. Lenfödem masajı özel eğitim almış fizyoterapistlerce uygulanmalıdır. Yanlış yapılan masajlar lenfödemi daha da artırabilir. Kompresyonda ise lenfödem tedavisinde uygulanan bandajlar kompresyon sırasında yüksek basınç ve istirahat sırasında düşük basınç uygulayarak bilen sıvısının direne edilmesini sağlar. Bandajlama sonrası hastaların şahsa özel yapılmış kompresyon çorapları kullanması önerilir. Başarılı bir tedavi sonrası da lenfödemin tekrarlama riski ne yazık ki vardır.
