bilgilihocam
FD Üye
Fuat Sezgin | |
24 Ekim 1924 Tarihinde Bitlis'te dünyaya geldi. Türk tarih profesörü, bilim tarihçisi. Erzurum'da ortaokulu ve liseyi bitirdikten sonra 1943 yılında üniversite eğitimi için İstanbul'a geldi. Burada "İslami bilimler ve oryantalizm" alanında otorite sayılan Alman şarkiyatçı Hellmut Ritter'ın verdiği bir seminere katıldı. Bu seminerden oldukça etkilenen Fuat Sezgin, Ritter'ın öğretim görevlisi olduğu İstanbul Üniversitesi Şarkiyat Araştırmaları Enstitüsüne kaydını yaptırdı. Üniversite yaşamı boyunca İslami bilimler üzerine eğildi ve Arapça öğrendi. Ayrıca farklı dillerde kendini geliştirerek Süryanice, Farsça, Latince ve İbranice eserleri orijinallerinden okuyabilir bir seviyeye ulaştı. 1951 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinden mezun olduktan sonra Arap Dili ve Edebiyatı üzerinde doktora yaptı. 1954 yılında 'Buhari'nin Kaynakları' adlı doktora tezini vererek doçent oldu. Bu tezinde muhaddislerin sadece sözlü kaynaklara dayandığı görüşüne karşı çıkarak Buhari'nin yazılı kaynaklara da başvurduğunu ortaya koydu. Daha sonra -1956 yılında- yazdığı tezi yayımladı. 27 Mayıs 1960 Darbesi'nin ardından iktidara gelen hükûmetin hazırladığı, 147 akademisyenin üniversiteden atılmasını öngören listede isminin olması dolayısıyla yurt dışına çıkmak zorunda kaldı. ABD ve Almanya'dan davetler aldı. 1961 yılında Almanya'da Frankfurt üniversitesinde misafir doçent olarak dersler verdi. 1965 yılında Cabir Bin Hayyan konusunda ikinci doktora tezini verdi ve Tabii İlimler Tarihi Kürsüsü'nde profesör oldu. 1966 yılında kendisi gibi şarkiyatçı olan Ursula Sezgin'le evlendi. Bir yıl sonra alanındaki en kapsamlı eserlerden sayılan Arap-İslam İlimleri Mecmuası'nın (Gecshichtedes Arabischen Schrifttums) birinci cildini yayımladı. 1968 yılında eseriyle 'İslam İlimlerine dair en mükemmel eser' ödülünü aldı. Bu sayede Arap devlet adamları ile tanışma ve görüşme imkânı buldu. 1978 yılında da Kral Faysal İslamî İlimler Ödülü'nü aldı. Bundan sonra projelerini Arap devlet adamlarına sundu. Görüşleri destek buldu ve 1982 senesinde, J.W. Goethe Üniversitesine bağlı Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsünü ve daha sonra 1983'te de İslam Bilim Tarihi Müzesini kurdu. Müzede, Müslüman bilim insanlarının yaptığı aletlerin ve bilimsel araç ve gereçlerin, yazılı kaynaklara dayanarak yaptırdığı örneklerini sergiledi. Sergilenen bu aletleri tanıtıcı mahiyette 'İslam'da Bilim ve Teknik' ismiyle 5 ciltlik bir eser kaleme aldı ve bu eseri dört dilde -Türkçe, Almanca, İngilizce, Fransızca- yayımladı. Fuat Sezgin 2008 yılında İslam Bilim Tarihi Müzesinde sergilediği bilimsel araç ve gereçlerin benzerlerini yaptırarak Türkiye'de İstanbul, İslam, Bilim ve Teknoloji Müzesinin açılmasında öncü rol oynadı. Daha sonra bu müzenin faaliyetlerini desteklemek amacıyla Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı kuruldu, 2013 yılında ise Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Enstitüsü eğitim öğretim vermeye başladı. 1982 yılında Almanya'da Federal Hizmet Madalyasını, 2001 yılında Üstün Hizmet Büyük Madalyası'na layık görülen Fuat Sezgin 2009 yılında kendisine verilen Hessen Kültür Ödülü'nü, Gazze katliamındaki İsrail yanlısı tutumuyla bilinen Alman Yahudileri Birliği Başkanı Salomon Korn'la beraber aynı ödülü alamayacağını belirterek reddetti. İslam bilim tarihi araştırmacı Fuat Sezgin, 94 yaşında, 30 Haziran 2018 günü vefat etti ve 1 Temmuz 2018 günü öğle namazına müteakip kılınan cenaze namazının ardından İstanbul, İslam, Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesinin yanına defnedildi. Ödülleri Ödülleri Kral Faysal Ödülü (1978) Frankfurt am Main Goethe Plaketi (1980) Almanya 1. Derece Federal Hizmet Madalyası (1982) Almanya Üstün Hizmet Madalyası (2001) İran İslami Bilimler Kitap Ödülü (2004) Hessen Kültür Ödülü (2009) Üyelikleri Arap Dili Akademisi (Kahire) Arap Dili Akademisi (Şam) Fas Kraliyet Akademisi (Rabat) Arap Dili Akademisi (Bağdat) TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) şeref üyeliği Yayınları Cilt 1, Leiden 1967: Kur'an bilimleri, hadis, tarih, fıkıh, kelam ve tasavvuf. (yaklaşık 430/1038 yılına kadar) Cilt 2, Leiden 1975: Edebiyat / Şiir (yaklaşık 430/1038 yılına kadar) Cilt 3, Leiden 1970: Tıp, Farmakoloji, Zooloji, Veterinerlik (yaklaşık 430/1038 yılına kadar) Cilt 4, Leiden 1971: Simya, Kimya, Botanik, Ziraat (yaklaşık 430/1038 yılına kadar) Cilt 5, Leiden 1974: Matematik (yaklaşık 430/1038 yılına kadar) Cilt 6, Leiden 1978: Astronomi (yaklaşık 430/1038 yılına kadar) Cilt 7, Leiden 1979: Astroloji, Meteoroloji ve ilgili bilimler (yaklaşık 430/1038 yılına kadar) Cilt 8, Leiden 1982: Leksikografi (yaklaşık 430/1038 yılına kadar) Cilt 9, Leiden 1984: Gramer (yaklaşık 430/1038 yılına kadar) Cilt 10, Frankfurt 2000: İslam'da matematiksel coğrafya ve haritacılık ve bu bilimlerin Avrupa'da devamı Cilt 11, Frankfurt 2000: İslam'da matematiksel coğrafya ve haritacılık ve bu bilimlerin Avrupa'da devamı Cilt 12, Frankfurt 2000: İslam'da matematiksel coğrafya ve haritacılık ve bu bilimlerin Avrupa'da devamı, haritalar, § 1984 yılından beri yayınlanmakta olan ZeitschriftfürGeschichte der arabisch-islamischenWissenschaften isimli dergi, § Fuat Sezgin'in İslam bilimler tarihinde eşsiz bir yere sahip olan bir diğer çalışması ise Coğrafya, Avrupalı seyyahların Seyahatnameleri, Matematik ve Astronomi, Tıp, Felsefe, Müzik, Nümizmatik, Tarih yazımcılığı ve bilimler tasnifi ve diğer konularda yazılmış orijinal eserlerin tıpkıbasımlarını ve bu konuda araştırmalar yapmış olan batılı bilim adamlarının çalışmalarının yeniden basımlarını içeren seriler halinde 1300 cilt civarındaki yayınları, § Enstitü Müzesi'nin objelerinin tanıtımını ve İslam kültür çevresindeki bilimsel geliştirmeyi göstermek için hazırladığı WissenschaftundTechnik im Islam (İslam'da Bilim ve Teknik) adlı katalog çalışması |