DOKUMACILIK
Dokuma; eğirme veya başka yollarla iplik haline getirilerek veya elyafı birbirine değişik metotlarla tutturarak bir butun meydana getirme yoluyla elde edilen her cins kumaş, orgu, doşemelik, halı, kilim, zili, cicim, kece, kolonlar vb'dir
Dokumacılık Anadolu'da cok eskiden beri yapıla gelen, coğu yorede gecim kaynağı olmuş ve olmaya devam eden bir el sanatıdır
İŞLEME SANATI
El sanatlarımızın zarif orneklerinden olan oyalar; suslemek, suslenmek amacından başka taşıdıkları anlamlarla bir iletişim aracı olarak da kullanılmaktadır Gunumuzde Anadolu'da tığ, iğne, mekik, firketefilkete gibi araclarla yapılan oyaların ya bordur ya da bir motif olarak tasarlanmış olanları, kullanılan arac doğrultusunda ve tekniklerine gore değişik adlar almaktadır Bunlar; iğne, tığ, mekik, firketefilkete, koza, yun, mum, boncuk ve kumaş artığı olarak sıralanabilir Kastamonu, Konya, Elazığ, Bursa, Bitlis, Gaziantep, İzmir, Ankara, Bolu, Kahramanmaraş, Aydın, İcel, Tokat, Kutahya gibi şehirlerimizde daha yoğun olarak yapılmakta, ancak eski onemini kaybederek ceyiz sandıklarında varlığını korumaya calışmaktadır Geleneksel kıyafetlerle birlikte kullanılan oyalarımızın yanı sıra takılarda dikkat cekici aksesuarlardandır Anadolu'da yaşamış tum uygarlıklar değerli ve yarı değerli taşlarla metalle birlikte veya ayrı işleyerek sanatsal nitelikli eserler uretmişlerdir Selcuklularla birlikte gelen değişik uslupların en nemlisi Turkmen takılarıdır Osmanlı İmparatorluğu doneminde ise imparatorluğun gelişimine paralel olarak mucevhercilik onem kazanmıştır
AHŞAP OYMACILIĞI
Anadolu'da Tunc Cağında bakır, kalay katılarak tuncun elde edilmesinden sonraki donemlerde bakır, altın, gumuş gibi madenler de dovme ve dokme tekniğiyle işlenmişlerdir En cok kullanılan maden bakırdır Maden işciliğinde dovme, telkari, kazıma (kalemkar), cekic işi kakma, kuftgani, savatlama, ajır kesme gibi teknikler kullanılmaktadır Bakırın yanı sıra pirinc, altın, gumuş gibi metallerle yapılan el sanatları gunumuzde ustun işcilik ve ceşitli tasarımlarla yaşatılmaya calışılmaktadır Gunumuzde en cok kullanılan maden işleme olan bakır kalaylanarak mutfak eşyası yapımıyla geniş bir şekilde surdurulmektedir Barınma gereğinden doğan mimari, bolgelerin coğrafi koşullarına gore bicimlenmiş, ceşitlenmiştir Buna bağlı olarak gelişen Ahşap işciliği Anadolu'da Selcuklu doneminde gelişip, kendine ozgu bir niteliğe ulaşmıştır Selcuklu ve Beylikler donemi ağac eserler daha cok mihrap, cami kapısı, dolap kapakları gibi mimari elemanlar olup ustun işcilik icermişlerdir Osmanlı doneminde sadeleşerek daha cok sehpa, kavukluk, yazı takımı, cekmece, sandık, kaşık, taht, kayık, rahle, Kur'an muhafazası gibi gundelik kullanım eşyaları ve pencere, dolap kapağı, kiriş, konsol, tavan, mihrap, minber, sanduka gibi mimari eserlerde uygulanmıştır
Ağac işciliğinde kullanılan malzeme daha cok ceviz, elma, armut, sedir, abanoz ve gul ağacıdır Kakma, boyama, kundekariz, kabartmaoyma, kafes, kaplama, yakma gibi tekniklerle işlenen ahşap eşyalar gunumuzde de kullanılmaktadır Bu teknikler Zonguldak, Bitlis, Gaziantep, Bursa, İstanbulBeykoz, Ordu gibi illerde halen devam eden hammaddesine gore değer kazanan baston ve asaların kullanımı yuzyıllar boyunca surmuş, 19 yuzyılda yaygınlaşmıştır Baston ve asaların sap kısımları; gumuş, altın, kemik, sedef gibi malzemelerden, govde kısımları ise gul, kiraz, abanoz, kızılcık, bambu, kamış vb Ağaclardan yapılmaktadır Muzik aletleri yapımı eskiden beri devam etmektedir Bu aletler ağaclar, bitkiler ve hayvanların; deri, bağırsak, kıl, kemik ve boynuzlarından yararlanılarak yapılmaktadır Telli, yaylı, nefesli, vurmalı calgılar olarak gruplandırılmaktadır
CİNİ SANATI
Mimariye bağlı olarak gelişen diğer bir sanat kolu da cini sanatıdır Anadolu'ya Selcuklularla girmiştir Figurlu sanat eserlerini kullanmaktan cekinmeyen Selcuklu sanatkarlar ozellikle hayvan tasvirlerinde cok başarılı olmuşlardır 14 yuzyılda İznik, 15 yuzyılda Kutahya, 17 yuzyılda Canakkale'de başlayan seramik sanatı bu yorelerde kendilerine has renk, desen, form ozellikleri ile Osmanlı Donemi seramik ve cini sanatına yeni yorumlar getirmiştir 14 19 yuzyıllar arası Turk cini ve seramik sanatı fevkalade yaratıcı işciliği ile dunya capında une kavuşmuştur
CAM İŞCİLİĞİ
Anadolu uygarlıklarından elde edilen cam işciliğinin en seckin ornekleri gunumuzde camın tarihi gelişimi konusuna ışık tutmaktadır Ceşitli model ve formlarda vitray, Selcuklular doneminde geliştirilmiştir Osmanlı İmparatorluğu doneminde İstanbul'un fethiyle camcılığın merkezi bu kent olmuştur Ceşmi bulbul, Beykoz işi bu donemden gunumuze ulaşabilen tekniklerden bazılarıdır
Anadolu'da camın ilk kez gozboncuğu olarak uretimi İzmirGorece koyundeki ustalar tarafından gercekleştirilmiştir Anadolu'nun her tarafında temelinde nazar inancı olan cam boncukları gormek mumkundur Nazarlık yoluyla canlı veya nesneye yonelen bakışların dikkatinin başka bir nesneye yoneleceğine inanılır Bu nedenle nazar boncuğundan yapılan nazarlıklar canlının veya nesnenin gorunen bir yerine takılır
MİMARLIK
Geleneksel mimaride dış cephe ve ic mekan suslemesinde taş işciliğide onemli bir yer tutmaktadır Taş işciliğinin mimari dışında en cok kullanım alanı mezar taşlarıdır Oyma, kabartma, kazıma (profito) gibi teknikler uygulanmaktadır Kullanılan susleme oğeleri, bitkisel, geometrik motifler ile yazı ve figurlerdir Hayvansal figur azdır İnsan figurlerine ise Selcuklu Donemi eserlerinde rastlanmaktadır
SEPETCİLİK
Gunumuzde fonksiyonunu henuz kaybetmeyen sepetcilik atalardan oğrenildiği gibi halen; saz, soğut ve fındık dallarından orulerek yapılmaktadır Eşya, yiyecek vb Taşıma amacından başka ev ici dekorasyonunda da kullanılmaya başlanmıştır
Hayvancılıkla uğraşan kırsal kesimlerde yaygın olarak kullanılan kece, cul ve ağactan yapılan semer kullanıldığı donem boyunca geleneksel sanatların bir kolunu oluşturmuştur
Turkiye'de yapılan diğer el sanatları; Halıcılık, Kilimcilik ,Kumaş Dokumacılığı, Cinicilik, Seramik Comlek Yapımcılığı, İşlemecilik, Oya Yapımcılığı, Deri İşciliği, Muzik Aletleri, Yapımcılığı, Taş İşciliği, Bakırcılık, Sepetcilik, Ormecilik, Ahşap ve Ağac İşciliği, Mucevher, Cam İşlemeciliği, Metal İşlemeciliği olarak sayılabilir
Dokuma; eğirme veya başka yollarla iplik haline getirilerek veya elyafı birbirine değişik metotlarla tutturarak bir butun meydana getirme yoluyla elde edilen her cins kumaş, orgu, doşemelik, halı, kilim, zili, cicim, kece, kolonlar vb'dir
Dokumacılık Anadolu'da cok eskiden beri yapıla gelen, coğu yorede gecim kaynağı olmuş ve olmaya devam eden bir el sanatıdır
İŞLEME SANATI
El sanatlarımızın zarif orneklerinden olan oyalar; suslemek, suslenmek amacından başka taşıdıkları anlamlarla bir iletişim aracı olarak da kullanılmaktadır Gunumuzde Anadolu'da tığ, iğne, mekik, firketefilkete gibi araclarla yapılan oyaların ya bordur ya da bir motif olarak tasarlanmış olanları, kullanılan arac doğrultusunda ve tekniklerine gore değişik adlar almaktadır Bunlar; iğne, tığ, mekik, firketefilkete, koza, yun, mum, boncuk ve kumaş artığı olarak sıralanabilir Kastamonu, Konya, Elazığ, Bursa, Bitlis, Gaziantep, İzmir, Ankara, Bolu, Kahramanmaraş, Aydın, İcel, Tokat, Kutahya gibi şehirlerimizde daha yoğun olarak yapılmakta, ancak eski onemini kaybederek ceyiz sandıklarında varlığını korumaya calışmaktadır Geleneksel kıyafetlerle birlikte kullanılan oyalarımızın yanı sıra takılarda dikkat cekici aksesuarlardandır Anadolu'da yaşamış tum uygarlıklar değerli ve yarı değerli taşlarla metalle birlikte veya ayrı işleyerek sanatsal nitelikli eserler uretmişlerdir Selcuklularla birlikte gelen değişik uslupların en nemlisi Turkmen takılarıdır Osmanlı İmparatorluğu doneminde ise imparatorluğun gelişimine paralel olarak mucevhercilik onem kazanmıştır
AHŞAP OYMACILIĞI
Anadolu'da Tunc Cağında bakır, kalay katılarak tuncun elde edilmesinden sonraki donemlerde bakır, altın, gumuş gibi madenler de dovme ve dokme tekniğiyle işlenmişlerdir En cok kullanılan maden bakırdır Maden işciliğinde dovme, telkari, kazıma (kalemkar), cekic işi kakma, kuftgani, savatlama, ajır kesme gibi teknikler kullanılmaktadır Bakırın yanı sıra pirinc, altın, gumuş gibi metallerle yapılan el sanatları gunumuzde ustun işcilik ve ceşitli tasarımlarla yaşatılmaya calışılmaktadır Gunumuzde en cok kullanılan maden işleme olan bakır kalaylanarak mutfak eşyası yapımıyla geniş bir şekilde surdurulmektedir Barınma gereğinden doğan mimari, bolgelerin coğrafi koşullarına gore bicimlenmiş, ceşitlenmiştir Buna bağlı olarak gelişen Ahşap işciliği Anadolu'da Selcuklu doneminde gelişip, kendine ozgu bir niteliğe ulaşmıştır Selcuklu ve Beylikler donemi ağac eserler daha cok mihrap, cami kapısı, dolap kapakları gibi mimari elemanlar olup ustun işcilik icermişlerdir Osmanlı doneminde sadeleşerek daha cok sehpa, kavukluk, yazı takımı, cekmece, sandık, kaşık, taht, kayık, rahle, Kur'an muhafazası gibi gundelik kullanım eşyaları ve pencere, dolap kapağı, kiriş, konsol, tavan, mihrap, minber, sanduka gibi mimari eserlerde uygulanmıştır
Ağac işciliğinde kullanılan malzeme daha cok ceviz, elma, armut, sedir, abanoz ve gul ağacıdır Kakma, boyama, kundekariz, kabartmaoyma, kafes, kaplama, yakma gibi tekniklerle işlenen ahşap eşyalar gunumuzde de kullanılmaktadır Bu teknikler Zonguldak, Bitlis, Gaziantep, Bursa, İstanbulBeykoz, Ordu gibi illerde halen devam eden hammaddesine gore değer kazanan baston ve asaların kullanımı yuzyıllar boyunca surmuş, 19 yuzyılda yaygınlaşmıştır Baston ve asaların sap kısımları; gumuş, altın, kemik, sedef gibi malzemelerden, govde kısımları ise gul, kiraz, abanoz, kızılcık, bambu, kamış vb Ağaclardan yapılmaktadır Muzik aletleri yapımı eskiden beri devam etmektedir Bu aletler ağaclar, bitkiler ve hayvanların; deri, bağırsak, kıl, kemik ve boynuzlarından yararlanılarak yapılmaktadır Telli, yaylı, nefesli, vurmalı calgılar olarak gruplandırılmaktadır
CİNİ SANATI
Mimariye bağlı olarak gelişen diğer bir sanat kolu da cini sanatıdır Anadolu'ya Selcuklularla girmiştir Figurlu sanat eserlerini kullanmaktan cekinmeyen Selcuklu sanatkarlar ozellikle hayvan tasvirlerinde cok başarılı olmuşlardır 14 yuzyılda İznik, 15 yuzyılda Kutahya, 17 yuzyılda Canakkale'de başlayan seramik sanatı bu yorelerde kendilerine has renk, desen, form ozellikleri ile Osmanlı Donemi seramik ve cini sanatına yeni yorumlar getirmiştir 14 19 yuzyıllar arası Turk cini ve seramik sanatı fevkalade yaratıcı işciliği ile dunya capında une kavuşmuştur
CAM İŞCİLİĞİ
Anadolu uygarlıklarından elde edilen cam işciliğinin en seckin ornekleri gunumuzde camın tarihi gelişimi konusuna ışık tutmaktadır Ceşitli model ve formlarda vitray, Selcuklular doneminde geliştirilmiştir Osmanlı İmparatorluğu doneminde İstanbul'un fethiyle camcılığın merkezi bu kent olmuştur Ceşmi bulbul, Beykoz işi bu donemden gunumuze ulaşabilen tekniklerden bazılarıdır
Anadolu'da camın ilk kez gozboncuğu olarak uretimi İzmirGorece koyundeki ustalar tarafından gercekleştirilmiştir Anadolu'nun her tarafında temelinde nazar inancı olan cam boncukları gormek mumkundur Nazarlık yoluyla canlı veya nesneye yonelen bakışların dikkatinin başka bir nesneye yoneleceğine inanılır Bu nedenle nazar boncuğundan yapılan nazarlıklar canlının veya nesnenin gorunen bir yerine takılır
MİMARLIK
Geleneksel mimaride dış cephe ve ic mekan suslemesinde taş işciliğide onemli bir yer tutmaktadır Taş işciliğinin mimari dışında en cok kullanım alanı mezar taşlarıdır Oyma, kabartma, kazıma (profito) gibi teknikler uygulanmaktadır Kullanılan susleme oğeleri, bitkisel, geometrik motifler ile yazı ve figurlerdir Hayvansal figur azdır İnsan figurlerine ise Selcuklu Donemi eserlerinde rastlanmaktadır
SEPETCİLİK
Gunumuzde fonksiyonunu henuz kaybetmeyen sepetcilik atalardan oğrenildiği gibi halen; saz, soğut ve fındık dallarından orulerek yapılmaktadır Eşya, yiyecek vb Taşıma amacından başka ev ici dekorasyonunda da kullanılmaya başlanmıştır
Hayvancılıkla uğraşan kırsal kesimlerde yaygın olarak kullanılan kece, cul ve ağactan yapılan semer kullanıldığı donem boyunca geleneksel sanatların bir kolunu oluşturmuştur
Turkiye'de yapılan diğer el sanatları; Halıcılık, Kilimcilik ,Kumaş Dokumacılığı, Cinicilik, Seramik Comlek Yapımcılığı, İşlemecilik, Oya Yapımcılığı, Deri İşciliği, Muzik Aletleri, Yapımcılığı, Taş İşciliği, Bakırcılık, Sepetcilik, Ormecilik, Ahşap ve Ağac İşciliği, Mucevher, Cam İşlemeciliği, Metal İşlemeciliği olarak sayılabilir