Geliyor Gelmekte Olan: Dünyada Gıda Fiyatları Rekor Seviyeye Yükseldi!

Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü'nün (FAO) bugün bildirdiğine nazaran, dünya besin fiyatlarına ait kıyaslama göstergesi Şubat ayında artarak bitkisel yağlar ve süt eserleri öncülüğünde tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaştı.


Gıda fiyatları nasıl değişti?



FAO Besin Fiyat Endeksi, Şubat ayında ortalama 140,7 puan, Ocak ayından itibaren yüzde 3,9, bir yıl evvelki düzeyinin yüzde 24,1 üzerinde ve Şubat 2011'de ulaşılandan 3,1 puan daha yüksek endeks, yaygın olarak süreç gören besin emtialarının memleketler arası fiyatlarındaki aylık değişimleri takip ediyor.

Yağ fiyatları ne oldu?



FAO Bitkisel Yağlar Fiyat Endeksi, bir evvelki aya nazaran yüzde 8,5 artarak, çoğunlukla palmiye, soya ve ayçiçeği yağlarına yönelik artan kotasyonların tesiriyle yeni bir rekor düzeye ulaşarak artışa öncülük etti. Zerzevat fiyat endeksindeki keskin artışa temel olarak, dünyanın önde gelen ihracatçısı Endonezya'dan palm yağının ihracat kullanılabilirliğinin azalması, Güney Amerika'daki düşük soya fasulyesi üretim beklentileri ve Karadeniz bölgesindeki aksaklıklar nedeniyle daha düşük ayçiçeği yağı ihracatına ait telaşlar de dahil olmak üzere birkaç arz istikametli faktöre denk gelen daima global ithalat talebi neden oldu.

Süt fiyatlarında üretim düştü



FAO Süt Eserleri Fiyat Endeksi, Batı Avrupa ve Okyanusya'daki beklenenden düşük süt arzının yanı sıra bilhassa Kuzey Asya ve Orta Doğu'dan gelen kalıcı ithalat talebinin de tesiriyle Şubat ayında Ocak ayına nazaran ortalama yüzde 6,4 daha yüksek gerçekleşti.

Tahıl fiyatlarında savaş tesiri büyüyor



FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Güney Amerika'daki mahsul şartlarına ait telaşların devam etmesi, Ukrayna'dan mısır ihracatına ait belirsizliğin ve artan buğday ihracat fiyatlarının bir kombinasyonu nedeniyle, memleketler arası mısır fiyatlarının yüzde 5,1 artmasıyla kaba tahıllar için yükselen kotasyonların öncülüğünde bir evvelki aya nazaran yüzde 3,0 arttı. Dünya buğday fiyatları yüzde 2,1 artarak büyük ölçüde Karadeniz limanlarından global arz akışına ait meçhullüğü yansıttı. Milletlerarası pirinç fiyatları, Yakın Doğu Asyalı alıcılardan gelen kokulu pirinç talebi ve kimi ihracatçıların para ünitelerinin ABD doları karşısında paha kazanmasıyla yüzde 1,1 arttı.

Et fiyatlarında görünüm karışık



FAO Et Fiyat Endeksi, milletlerarası sığır eti fiyatlarının güçlü global ithalat talebi ve Brezilya'daki bölüme hazır sığırların sıkı arzı ve Avustralya'da sürünün tekrar inşasına yönelik yüksek talebin tesiriyle yeni bir rekora ulaşmasıyla Ocak ayından itibaren yüzde 1,1 yükseldi. Domuz eti fiyatları yükselirken, küçükbaş ve kümes hayvanları eti Okyanusya'daki yüksek ihraç edilebilir arz ve Bahar Şenliği'nin sona ermesinin akabinde Çin'in ithalatının azalması nedeniyle düştü.

Şeker fiyatları geriledi



FAO Şeker Fiyat Endeksi, Hindistan ve Tayland üzere büyük ihracat yapılan ülkelerdeki olumlu üretim beklentilerinin yanı sıra Brezilya'daki büyüme şartlarının güzelleşmesiyle yüzde 1,9 geriledi.

Savaşın tesirleri daha net görülmedi



Ekonomiler Covid-19 salgınının neden olduğu krizden toparlandıkça yüksek besin fiyatları enflasyon oranlarını üst taraflı baskılarken FAO, besinde da yüksek maliyetlerin ithalata bağımlı ülkelerde fakir nüfusları riske attığı konusunda uyardı.

Raporda değerlendirmelerine yer verilen FAO Kıdemli Ekonomisti Upali Galketi Aratchilage, “mahsul şartları ve ihracat yapabilme” konusundaki tasaların global besin fiyatlarındaki artışa kısmen sebep olduğunu belirtti.

Aratchilage, “Gıda enflasyonunda daha büyük itici güç, başta güç, gübre ve yem bölümleri olmak üzere besin üretiminin dışından geliyor.' sözünü kullandı.

Tüm bu faktörlerin besin üreticilerini kar marjlarını daraltmaya ittiğini belirten Aratchilage, birebir vakitte bu üreticileri yatırım yapmaktan ve üretimi genişletmekten vazgeçirmeye zorladığını vurguladı.

FAO Besin Fiyat Endeksi ay boyunca ortalama fiyatları ölçtü, bu nedenle Şubat okuması yalnızca kısmen Ukrayna'daki çatışmadan kaynaklanan piyasa tesirlerini içeriyor.

Dünya buğday ve mısır üretimi 2022'de artıyor



FAO ayrıyeten, 2022'de dünya çapında tahıl üretimi için ön kestirimde bulunan en son Tahıl Arz ve Talep Özeti ‘ne de yer verdi. Global buğday üretiminin 790 milyon tona yükseldiği, Kuzey Amerika ve Asya'da beklenen yüksek randıman ve kapsamlı ekimin, Avrupa Birliği'nde mümkün bir hafif düşüşü ve kuraklık şartlarının kuzey Afrika ülkelerinin kimilerinde mahsuller üzerindeki olumsuz tesirini azalttığı görülmektedir.

Güney Yarımküre ‘de mısır hasadı yakında başlayacak, Brezilya'nın üretiminin rekor düzeye ulaşması ve Arjantin ve Güney Afrika'da üretimin ortalama düzeylerinin üzerinde olması öngörülüyor.

FAO, 2021'deki dünya tahıl üretimi varsayımını de güncelledi ve şu anda bir evvelki yıla nazaran yüzde 0,7 artışla 2 796 milyon ton olarak gerçekleşti.

2021/2022'deki global tahıl kullanımı şu anda yıllık yüzde 1,5 artışla 2 802 milyon ton olarak görülüyor. 2022'de sona eren global tahıl stoklarının yıl içinde biraz büyüyerek 836 milyon tona çıkması bekleniyor. FAO'ya nazaran, bu kestirimlere nazaran, dünya çapındaki tahıl stoklarının kullanım oranı yüzde 29,1'de kalacak ve 'sekiz yılın en düşük düzeyine işaret edecek, fakat tekrar de genel olarak rahat bir tedarik düzeyine işaret edecek'.

FAO ayrıyeten, 2020/2021 düzeyinden yüzde 0,9 artışla dünya hububat ticareti kestirimini 484 milyon tona yükseltti. Bu kestirim, Ukrayna'daki çatışmadan potansiyel tesirler üstlenmez. FAO gelişmeleri yakından takip ediyor ve bu tesirleri vakit içinde kıymetlendirecek.