Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Uyarı Eksikliği ve Hiperaktivite (fazla hareketlilik) Bozukluğu, yedi yaşından önce ortaya meydana çıkan, müdahale edilmezse kişinin öğrenimini ve sonrasında mesleğini de ciddi ölçüde etkileyebilen, hayat boyu süren bir sorundur Uyarı süresinin kısalığı, kendini kontrol etmede zorluk, akıl ve davranışlarda sıradan dışı ataklıkla kendini gösterir DEHB olan kişilerde yalnızca dikkat sorunları olabileceği (DEB) gibi, bu özelliklerin tümü birden de (DEHB) görülebilir Kızlarda farkedilmesi erkeklere göre daha geç olabilmektedir
Kişinin, uyaranların tümünü eşdeğer düzeyde algılaması, bir işle uğraşırken başka bir işe yönelmesi ve yaptığı işi yarım bırakması, dikkatini odaklayamama sorunundan kaynaklanır Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuğun günü gününe uymayabilir Bir gün yapması gerekenleri uyumlu ve zamanında tamamlarken, ertesi gün hiçbir şey yapmayabilir Mekan farklılıkları da fazla etkin olabilmektedir Evinde bilgisayar oyunu oynarken fazla başarılı görünen bir çocuk, okulda ciddi odaklanma sorunları yaşayabilir
DEB olan çocukların, yaş ve gelişme düzeylerine göre uyarı süreleri kısa ve yoğunluğu azdır Dış uyaranlar dikkatlerini derhal dağıtır Odaklanmada zorluk çekerler Unutkan ve dalgındırlar sıkça bireysel eşyalarını kaybederler Dağınıklık ve uyumsuzluk içindedirler Söylenenleri dinleyemez ve örneğin bir filmi yer değiştirmeden izleyemezler Bu çocukların bir kısmında ise “zihinsel hiperaktivite denilen ve iç uyaranlar (düşünceler) nedeniyle oluşan dikkat eksikliği görülmektedir Sessizdirler, davranış problemleri yok denecek dek azdır
Yaşıtlarıyla karşılaştırıldığında, hiperaktif çocuklar baki bir enerjiye sahip gibidirler Anlamsız ve inatçı keyfi davranışlarıyla masaların üstüne çıkabilir, duvarlara tırmanmaya çalışabilirler Dağınık, ihmal edilmiş bir dış görünüş içindedirler Aşırı tedirginlik, aralıksız kıpırdanma, sessiz ve itinalı olunması gereken yerlerde bütün aksine uygun duramama, fazla tavır, nedensiz tez canlılık tipik özellikleridir Ataklığın kaynağındaki dürtüsellik, kişinin yaptığının sonunu düşünmeyen, isteklerini erteleyemeyen, karşısındakinin sözünü kesen, aklına geleni söyleyen, sıra bekleyemeyen, disiplinsiz davranışlarda bulunmasına yol açar
Oysa, bir takım çocukların allah vergisi hareketlilik düzeyleri yüksektir Dolayısıyla her hareketlilik hiperaktivite olarak görülmemelidir Adi çocukların hareketliliği ile hiperaktiviteyi (aşırı hareketliliği) birbirinden parçalamak için şu esas kriterlerden yararlanılmaktadır:
1 Hareketli çocukların davranışları uyumluluk ve sürekliliğe sahiptir Hiperaktif çocukların davranışları ise uyumsuz ve değişkendir
2 Hareketli çocukların hareketleri belirtilen bir hedefe, amaca yöneliktir Hiperaktif çocukların hareketleri kontrolsüzdür, hedefsizdir
3 İçinde bulunulan etraf sessizlik, dikkat gibi sınırlamalar getiriyorsa, hareketli çocukların hareketliliği azalır ve ortama büyük ölçüde uyum sağlarlar Hiperaktif çocukların ise hareketliliği daha da artar
4 Hareketli çocukların hareketlilikleri stresli durumlarda artar Hiperaktif çocukların hareketliliği stresli durumlarda azalır
Ayrıca, burada bir kısmını sayacağımız başka bir takım sorunların olup olmadığı özenle incelenmeden kişiye hiperaktivite tanısı konulmamalıdır Örneğin, şeker hastalığı, alerji ve solunum rahatsızlıkları, hafif epileptik nöbetler gibi nörolojik bozukluklar dikkat eksikliği oluşturabilir veya gerginlik, buhran, vesvese gibi psikolojik sorunlar DEHB benzeri belirtiler yaratabilir Yine, işitme ve görme kusurları, yaygın gelişimsel bozukluk, kurşun zehirlenmesi, ilaçların bağlı etkileri, demir eksikliği anemisi, tiroit bozuklukları güdü kontrolünü azaltır, fazla hareketliliğe ve tutum sorunlarına niçin olabilir
Litaratür:
Michael Fitzgerald, Mark Bellgrove, Michael Gill: “Handbook of Attention Deficit Hyperactivity Disorder, John Wiley & Sons, 2007
Eyüp Sabri Ercan: “Uyarı Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Doğan Kitap, 2008
Kişinin, uyaranların tümünü eşdeğer düzeyde algılaması, bir işle uğraşırken başka bir işe yönelmesi ve yaptığı işi yarım bırakması, dikkatini odaklayamama sorunundan kaynaklanır Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuğun günü gününe uymayabilir Bir gün yapması gerekenleri uyumlu ve zamanında tamamlarken, ertesi gün hiçbir şey yapmayabilir Mekan farklılıkları da fazla etkin olabilmektedir Evinde bilgisayar oyunu oynarken fazla başarılı görünen bir çocuk, okulda ciddi odaklanma sorunları yaşayabilir
DEB olan çocukların, yaş ve gelişme düzeylerine göre uyarı süreleri kısa ve yoğunluğu azdır Dış uyaranlar dikkatlerini derhal dağıtır Odaklanmada zorluk çekerler Unutkan ve dalgındırlar sıkça bireysel eşyalarını kaybederler Dağınıklık ve uyumsuzluk içindedirler Söylenenleri dinleyemez ve örneğin bir filmi yer değiştirmeden izleyemezler Bu çocukların bir kısmında ise “zihinsel hiperaktivite denilen ve iç uyaranlar (düşünceler) nedeniyle oluşan dikkat eksikliği görülmektedir Sessizdirler, davranış problemleri yok denecek dek azdır
Yaşıtlarıyla karşılaştırıldığında, hiperaktif çocuklar baki bir enerjiye sahip gibidirler Anlamsız ve inatçı keyfi davranışlarıyla masaların üstüne çıkabilir, duvarlara tırmanmaya çalışabilirler Dağınık, ihmal edilmiş bir dış görünüş içindedirler Aşırı tedirginlik, aralıksız kıpırdanma, sessiz ve itinalı olunması gereken yerlerde bütün aksine uygun duramama, fazla tavır, nedensiz tez canlılık tipik özellikleridir Ataklığın kaynağındaki dürtüsellik, kişinin yaptığının sonunu düşünmeyen, isteklerini erteleyemeyen, karşısındakinin sözünü kesen, aklına geleni söyleyen, sıra bekleyemeyen, disiplinsiz davranışlarda bulunmasına yol açar
Oysa, bir takım çocukların allah vergisi hareketlilik düzeyleri yüksektir Dolayısıyla her hareketlilik hiperaktivite olarak görülmemelidir Adi çocukların hareketliliği ile hiperaktiviteyi (aşırı hareketliliği) birbirinden parçalamak için şu esas kriterlerden yararlanılmaktadır:
1 Hareketli çocukların davranışları uyumluluk ve sürekliliğe sahiptir Hiperaktif çocukların davranışları ise uyumsuz ve değişkendir
2 Hareketli çocukların hareketleri belirtilen bir hedefe, amaca yöneliktir Hiperaktif çocukların hareketleri kontrolsüzdür, hedefsizdir
3 İçinde bulunulan etraf sessizlik, dikkat gibi sınırlamalar getiriyorsa, hareketli çocukların hareketliliği azalır ve ortama büyük ölçüde uyum sağlarlar Hiperaktif çocukların ise hareketliliği daha da artar
4 Hareketli çocukların hareketlilikleri stresli durumlarda artar Hiperaktif çocukların hareketliliği stresli durumlarda azalır
Ayrıca, burada bir kısmını sayacağımız başka bir takım sorunların olup olmadığı özenle incelenmeden kişiye hiperaktivite tanısı konulmamalıdır Örneğin, şeker hastalığı, alerji ve solunum rahatsızlıkları, hafif epileptik nöbetler gibi nörolojik bozukluklar dikkat eksikliği oluşturabilir veya gerginlik, buhran, vesvese gibi psikolojik sorunlar DEHB benzeri belirtiler yaratabilir Yine, işitme ve görme kusurları, yaygın gelişimsel bozukluk, kurşun zehirlenmesi, ilaçların bağlı etkileri, demir eksikliği anemisi, tiroit bozuklukları güdü kontrolünü azaltır, fazla hareketliliğe ve tutum sorunlarına niçin olabilir
Litaratür:
Michael Fitzgerald, Mark Bellgrove, Michael Gill: “Handbook of Attention Deficit Hyperactivity Disorder, John Wiley & Sons, 2007
Eyüp Sabri Ercan: “Uyarı Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Doğan Kitap, 2008
