Himalayalar Nasıl Oluştu, Önemi Nedir?

Himalayalar, Himalaya Dağları ya da Himalaya dağ zinciri olarak anılan bu büyük dağ sistemi, dünyanın en büyük doruklarını de içinde barındırıyor. Milyonlarca yıl evvel yaşanmış tektonik hareketler nedeniyle oluşmuş olan Himalayalar, dağcıların beğenilen tırmanış noktası olan ve dünyanın en yüksek dağı olarak kabul edilen Everest Zirvesi’ni de içinde bulunduruyor. Lakin bu dağ sisteminin öne çıkan tek özelliği bu değil.

Himalayalar, binlerce kilometre uzunlukta olan bir dağ zinciridir. Bu dağ zincirine bağlı ırmaklar milyarlarca beşere su kaynağı sağlıyor, pek çok canlı çeşidine mesken sahipliği yapıyor ve bulunduğu bölgenin inanç sisteminin temelini oluşturuyor. Maalesef global ısınma nedeniyle buzul yapısını giderek kaybetmekte olan Himalayalar nasıl oluştu, hangi özelliklere sahip, bu dağ sisteminin kıymeti nedir gelin yakından inceleyelim.

Himalayalar nasıl oluştu?


Himalayalar, Himalaya Dağları ya da Himalaya dağ zinciri olarak anılan bu büyük dağ sistemi; Asya’nın orta güney bölgesinde doğu - batı tarafında uzanıyor. Bu dağ sisteminin uzunluğu tam 2400 kilometredir. Pakistan, Hindistan, Çin, Nepal ve Butan'dan geçen sıradağların büyük bir kısmını buzullar oluşturuyor.

Himalayalar nasıl oluştu sorusunu cevabı için dünyanın tek bir kıta olduğu vakitlere, milyonlarca yıl öncesine dönmek gerekiyor. Hindistan levhası ve Asya levhasının çarpışması ile 65 milyon yıl evvel ortaya çıkan Himalaya dağ sisteminin oluşum süreci, kıta hareketleri nedeniyle bugün bile hala devam etmektedir.

Bu iki kıta levhası çarpıştığı vakit kolay kolay olmayacak bir durum yaşanmış ve levhalardan biri kısalmıştır. Bu kısalmanın, Hindistan levhasının Asya levhasının altına girmesi nedeniyle oluştuğu iddia ediliyor. Asya levhasının Tibet ucunda yaşanan deformasyon, meydana gelen kısalmanın bir kısmını karşılayarak ortaya Himalayalar’ı çıkarmıştır.

Himalayalar ismi nereden geliyor?


Asya’nın ortasında bulunan bu uçsuz bucaksız genişlik ve yükseklikteki dağ sistemi, antik çağlardan beri binlerce yıldır bölgenin inanç sisteminin temelini oluşturmaktadır. Himalayalar üzerinden geçerek hacı olduğuna inanan beşerler bu dağa Sanskritçe kar manasına gelen hima ve mesken manasına gelen alaya sözlerinden bir isim türetmişlerdir.

Hint yarımadasına doğal ve geçilmez bir hudut çizen Himalayalar'ın bu ismi almasının en büyük nedeni sırf bir dağ değil, geniş bir buzul oluşumu olmasıdır. Batıdan doğuya hakikat kesintisiz bir formda uzanan bu dağ sistemi içinde dünyanın en yüksek 10 doruğundan 9’u bulunmaktadır. Bunlardan en yüksek olanı da hepimizin bildiği üzere Everest Zirvesi’dir.

Himalayalar’ın siyasi değeri:


Bu türlü büyük ve görkemli bir dağ zinciri ister istemez bölgenin siyasi iklimini de şekillendiriyor. Himalayalar’ın büyük bir kısmı Hindistan, Nepal ve Butan’ın egemenlik hudutları içinde bulunuyor. Dağ zincirinin bir kısmı ise Pakistan ve Çin hudutları içinde yer alıyor.

Himalayalar’ın da bir kısmının geçtiği Pakistan’ın Keşmir bölgesi, Pakistan ve Hindistan ortasında 1972 yılında yapılan bir mutabakat ile ortak denetim noktası olarak kabul ediliyor. Çin, Ladakh bölgesinde geniş bir alanı denetim ederken Hindistan, Arunaçal Pradeş eyaletindeki Himalayalar’ın doğu ucunda hak talep etmektedir.

Himalayalar’da bulunan değerli tepeler:

• Birinci defa 1953 yılında tırmanılan 8.848 metre yüksekliğindeki Everest Dağı, Çin ve Nepal hudutları içindedir.
• Birinci sefer 1954 yılında tırmanılan 8.611 metre yüksekliğindeki Chogo Gangri Doruğu, Çin ve Pakistan sonları içindedir.
• Birinci kere 1922 yılında tırmanılan 8.586 metre yüksekliğindeki Kangchenjunga Doruğu, Hindistan ve Nepal sonları içindedir.
• Birinci sefer 1955 yılında tırmanılan 8.462 metre yüksekliğindeki Makalu Tepesi, Nepal sonları içindedir.
• Birinci defa 1960 yılında tırmanılan 8.167 metre yüksekliğindeki Dhaulagiri Tepesi, Nepal hudutları içindedir.
• Birinci kere 1953 yılında tırmanılan 8.125 metre yüksekliğindeki Nanga Parbat Doruğu, Pakistan sonları içindedir.
• Birinci defa 1950 yılında tırmanılan 8.091 metre yüksekliğindeki Annapurna Doruğu, Nepal hudutları içindedir.
• Birinci kere 1936 yılında tırmanılan 7.817 metre yüksekliğindeki Nanda Devi Tepesi, Hindistan sonları içindedir.

Değerli Himalaya dağcıları:

• Nasuh Mahruki, Everest Zirvesi’ne tırmanan birinci Türk'tür.
• Eric Shipton, Everest Zirvesi’ne çıkan yolu keşfetmiştir.
• Tenzing Norgay ve Sir Edmund Hillary, Everest Zirvesi’ne birinci çıkan dağcılardır.
• Nawang Gombu, Everest Zirvesi’ne birinci tırmanan lakin tepeye ulaşamayan dağcıdır.
• Jim Whittaker, Everest Zirvesi’ne tırmanan birinci Amerikalı’dır.
• Reinhold Messner, Sekizbinlikler olarak anılan deniz düzeyinin 8 bin metre üstündeki 14 dağın hepsine tırmanan birinci dağcıdır.
• Casey Mackins, Everest Zirvesi’ne deniz düzeyinden başlayarak tırmanan birinci dağcıdır.

Dünyanın en yüksek dağı olan Everest Zirvesi’ni de içinde bulunduran Himalayalar nasıl oluştu, ehemmiyeti nedir üzere merak edilen soruları yanıtladık ve bu dağ sistemi hakkında bilmeniz gerekenlerden bahsettik. Himalayalar’ın giderek ısınıyor ve buzullarının eriyor olması ise dünya için tasa verici bir gelişme.