Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Sıkıntılı Ayak Sendromu nedir?
Huzursuz Bacaklar
Tedirgin but (Restless Leg) sendromu nedir?
Sıkıntılı ayak sendromu otururken ve yatınca bacaklarda tuhaf bir rahatsızlık duygusal ile kendini gösteren genellikle hastalar tarafından bütün olarak ifade edilemeyen fakat uyluk, but ve ayaklarda, hatta bir takım hastalarda kollarda ürperme, kaşınma, ağrıma, ezilme, yanma, karıncalanma olarak ifade edilebilen bir takım hastalar ise adale krampı veya hissizlik ile karıştırabilen bir hastalıktır Bacaklardaki rahatsızlık duygusal dinlenme zamanlarında ortaya çıkar Keza kadınları hem de erkekleri etkiler, herhangi bir yaşta başlayabilir ve yaşla birlikte şiddeti artar Huzursuz üçgenin taban olmayan kenarı sendromu uyku kalitesini bozar, gündüz uykululuk haline yol açabilir Hastalık hareketsiz kalma ile ortaya çıkar: bir zaman uzanıldığında ya da oturulduğunda ortaya çıkar Hareket etme ile yakınmalar azalır: bazı hastalar önleyemedikleri bir hareket etme isteğinden bahsederler Bacaklarını lüzum yatakta hareket ettirmek gerekse birkaç adım yürümekle yakınmalar azalır Yakınmalar akşamları artar: gündüz saatlerine göre akşamları benzer koşullarda yakınmalar daha yoğun izlenir Uykuda ayak hareketleri sıktır: hastaların kayda değer bir kısmında uykuda üçgenin taban olmayan kenarı hareketleri sendromu olarak adlandırılan farklı bir rahatsızlık ile birlikteliği sıktır Takriben hastaların %80'inde bu iki hastalık birlikte gözlenir Huzursun bacak sendromlu hastaların büyük kısmı yatmakta veya yatakta kurnaz kalmakta zorluk çekmektedirler Gündüz yapılan şekerlemelerde de hastalar can sıkıntısı yaşayabilmektedirler Hastalardaki belirtiler bacaklarda önemsiz hafif yakınmalardan, depresyonu yol açan, yaşamdan şımartma alamama noktasına kadar giden geniş bir yelpazede kendini gösterebilir Hastalığın şiddeti vakit içinde şartların değişmesi gösterebildiği gibi bazı zamanlar kaybolup sonradan yeniden ortaya da çıkabilir Sıkıntılı bacak sendromu her yaşta hatta çocuklukta bile ortaya çıkabilir Çocuklarda büyümeye ast ağrılar olarak algılanabilir Hangi yaşta ortaya çıkarsa çıksın vakit içinde ağırlığı genelde çoğalma gösterir
Tedirgin ayak sendromuna niçin olan etmenler nelerdir?
Hastaların çoğunda tedirgin üçgenin taban olmayan kenarı sendromune niçin olan faktörün ne olduğu tespit edilememektedir Araştırmacılar beyinde dopamin seviyesinde dengesizlik olmasını sorumlu tutmaktadırlar Ailesel geçiş önemlidir Yani anne babasında tedirgin üçgenin taban olmayan kenarı sendromu olanlarda bu hastalığın görünme ihtimali daha yüksektir Özellikle genç yaşta sıkıntılı bacak sendromuna yakalanan hastaların bu hastalığı çocuklarına transfer ihtimali daha yüksektir Gen haritalarının çıkarıldığı günümüzde sıkıntılı ayak sendromunun da geni bulunmuştur Stres ile hastaların yakınmaları daha da şiddetlenmektedir Hamilelik ya da hormonal şansın dönmesi de geçici olarak yakınmaları artırabilir Bir Takım kadınlar sıkıntılı etap sendromu ile ilk olarak hamilelikte özellikle de hamileliğin son 3 ayında tanışırlar ilk olarak hamilelikte bu yakınma ile karşılaşan hastalarda doğum yaptıktan 1 ay sonradan yakınmalar geriler ve kaybolur Huzursuz etap genelde altta yatan kayda değer bir rahatsızlık ile birlikte yok iken ara sıra de periferik nöropati, demir eksikliği veya böbrek yetmezliği ile birlikte görülebilir
Bu hastalara tanı nasıl konur?
Sıkıntılı üçgenin taban olmayan kenarı sendromu hastalar yakınmalarını basit ifade edemedikleri, özellikle ülkemizde doktorlar da tıp fakültelerinin çoğunda ders olarak anlatılmayan bir rahatsızlık olduğu için bu konuda tatmin edici eğitim almadıklarından basit atlanabilen bir hastalıktır Siz de kendinizde tedirgin bacak sendromu olup olmadığınından şüphelenebilirsiniz Aşağıdaki soruların iki ya da daha fazlasına evet yanıtı veriyorsanız sizde huzursuz ayak sendromu olabilir:
Otururken ya da uzanırken bacaklarınızda tanımlayamadığınız kötü bir his oluyor mu? Bu his nedeniyle bacaklarınızı hareket ettirmek zorunda kalıyor musunuz?
Bacaklarınızı hareket ettirmek bu yakınmalarınızı azaltıyor mu?
Bu yakınmalarınız günün ilerleyen saatlerinde daha artı mı oluyor?
Gündüzü uykunuz gelir mi? Kendinizi uykusuz hisseder misiniz?
Uykuda bacaklarınızı veya kollarınızı ritmik olarak hareket ettirdiğiniz söylenir mi?
Ailenizde sıkıntılı ayak sendromu tanısı konmuş kimse var mı?
Sıkıntılı üçgenin taban olmayan kenarı sendromu tanısı için ne yazıkki demin bir kan testi veya diğer bir laboratuar testi yoktur Doktorunuz lüzum görürse altta yatan nedene karşın bir takım kan testleri ya da diğer testler önerebilir Sıkıntılı üçgenin taban olmayan kenarı sendromu sebebiyle uyku testi yapnak genellikle gerekmemektedir, ama eşlik eden periyodik ekstremite hareketleri sendromunu saptamak için bir gece uyku testi yapılması nedeniyle uyku laboratuarında kalmanız gerekebilir
Sıkıntılı ayak sendromu nasıl tedavi edilir?
Demir eksikliği gibi altta yatan bir neden var ise unu tespit edip tedavi etmek tedirgin bacak sendromunu da çare edecektir oysa bu durum çoğu süre muhtemel olamamaktadır Bu durumda da tedavi amacıyla yaşam şekli değişikliği önerileri ve ilaçlar ön plana çıkmaktadır Bir Takım bulantı ilaçları, bunalım ilaçlarının çoğu ve kalsiyum kanal blokajı yapan ilaçlar (kan basıncı ve kalp hastalarında kullanılır) tedirgin etap sendromunu kötüleştirebilir analjezik ilaçlar işe yarayabilir, ılık banyo ve masaj gerçekleştirmek şikayetleri azaltabilir, bacaklara sıcak ya da soğuk (veya her ikisi dönüşümlü) kullanmak bacaklarda hastalık verici duygusal azaltabilir Gevşemek için meditasyon yapmak bazı hastalarda işe yarayabilmektedir Aşağı bir tabloda bulacağınız uyku hijyen kurallarına adapte etmek hastaları rahatlatmaktadır
Her gün aynı saatte uyanın,
Gündüz vakti olabildiğince aydınlık ortamlarda bulunun,
Sabah çalışmaya başlamadan önce birazcık yürüyüş yapın (İşe yürüyerek gidebilirsiniz) Günlük yürüyüş süresi sıradan 45 dakikadan kısa olmasın,
Aldığınız kafeini (Kahve, akarsu, çikolata) kısıtlayın Günde 2 fincandan artı kahve içmeyin Uykuya dalmakta ya da sürdürmekte sorununuz varsa kafeini ayrıntılarıyla hayatınızdan çıkarın,
Mümkün ise sigarayı azaltın, uyku ile ilgili sorununuz varsa sigarayı ayrıntılarıyla bırakmaya çalışın,
Alkol alımını kısıtlayın Uyku ile ilgili sorununuz varsa alkollü içeceklerden iyice uzaklaşın,
Uykunuz gelirse gündüz vakti kısa süreli uyuyabilirsiniz fakat gece uykusuzluk çekiyorsanız gündüz uyumamalısınız,
Yatak odanızı uyuma ve cinsellik dışında kullanmayın, yatak odanızı alıştırma odası olarak kullanmamalısınız,
Yatak odanız ısı, ışık ve gürültü açısından sizi dar ettirecek şartlarda olmalıdır,
Uykuya uyanmayı istek ettiğiniz zamandan 9 saat önce başlayın
Uyumadan 1 saat önce jurnal aktiviteyi bitirin, 15 dakika baştan başa o gün yaşadığınız sıkıntıları, başarıları ve mutlulukları bir kağıda yazın sonra 45 dakika her tarafında gevşemeye çalışın, uyarıcı olmayan şeyler yapın (hafif şeyler okuyun, olağan müzik dinleyin, ılık köpüklü bir banyo yapın, meditasyon yapın, 1 kadeh ılık ballı süt için)
Sonradan yatağa girin, gözlerinizi kapatıp uykuya dalmanın keyfini çıkarın
Eğer yaklaşık 15 dakika süreyle uykuya dalamadıysanız kalkın ve başka bir odaya gidin ve uykunuz gelinceye kadar gevşemeye çalışın, uykunuz gelince tekrar yatağa gidin Bu şart tekrar edebilir lakin mutlaka her gün aynı saatte uyanmaya özen gösterin
Kaynak: Dr Bülent Çiftçi *
Huzursuz Bacaklar
Tedirgin but (Restless Leg) sendromu nedir?
Sıkıntılı ayak sendromu otururken ve yatınca bacaklarda tuhaf bir rahatsızlık duygusal ile kendini gösteren genellikle hastalar tarafından bütün olarak ifade edilemeyen fakat uyluk, but ve ayaklarda, hatta bir takım hastalarda kollarda ürperme, kaşınma, ağrıma, ezilme, yanma, karıncalanma olarak ifade edilebilen bir takım hastalar ise adale krampı veya hissizlik ile karıştırabilen bir hastalıktır Bacaklardaki rahatsızlık duygusal dinlenme zamanlarında ortaya çıkar Keza kadınları hem de erkekleri etkiler, herhangi bir yaşta başlayabilir ve yaşla birlikte şiddeti artar Huzursuz üçgenin taban olmayan kenarı sendromu uyku kalitesini bozar, gündüz uykululuk haline yol açabilir Hastalık hareketsiz kalma ile ortaya çıkar: bir zaman uzanıldığında ya da oturulduğunda ortaya çıkar Hareket etme ile yakınmalar azalır: bazı hastalar önleyemedikleri bir hareket etme isteğinden bahsederler Bacaklarını lüzum yatakta hareket ettirmek gerekse birkaç adım yürümekle yakınmalar azalır Yakınmalar akşamları artar: gündüz saatlerine göre akşamları benzer koşullarda yakınmalar daha yoğun izlenir Uykuda ayak hareketleri sıktır: hastaların kayda değer bir kısmında uykuda üçgenin taban olmayan kenarı hareketleri sendromu olarak adlandırılan farklı bir rahatsızlık ile birlikteliği sıktır Takriben hastaların %80'inde bu iki hastalık birlikte gözlenir Huzursun bacak sendromlu hastaların büyük kısmı yatmakta veya yatakta kurnaz kalmakta zorluk çekmektedirler Gündüz yapılan şekerlemelerde de hastalar can sıkıntısı yaşayabilmektedirler Hastalardaki belirtiler bacaklarda önemsiz hafif yakınmalardan, depresyonu yol açan, yaşamdan şımartma alamama noktasına kadar giden geniş bir yelpazede kendini gösterebilir Hastalığın şiddeti vakit içinde şartların değişmesi gösterebildiği gibi bazı zamanlar kaybolup sonradan yeniden ortaya da çıkabilir Sıkıntılı bacak sendromu her yaşta hatta çocuklukta bile ortaya çıkabilir Çocuklarda büyümeye ast ağrılar olarak algılanabilir Hangi yaşta ortaya çıkarsa çıksın vakit içinde ağırlığı genelde çoğalma gösterir
Tedirgin ayak sendromuna niçin olan etmenler nelerdir?
Hastaların çoğunda tedirgin üçgenin taban olmayan kenarı sendromune niçin olan faktörün ne olduğu tespit edilememektedir Araştırmacılar beyinde dopamin seviyesinde dengesizlik olmasını sorumlu tutmaktadırlar Ailesel geçiş önemlidir Yani anne babasında tedirgin üçgenin taban olmayan kenarı sendromu olanlarda bu hastalığın görünme ihtimali daha yüksektir Özellikle genç yaşta sıkıntılı bacak sendromuna yakalanan hastaların bu hastalığı çocuklarına transfer ihtimali daha yüksektir Gen haritalarının çıkarıldığı günümüzde sıkıntılı ayak sendromunun da geni bulunmuştur Stres ile hastaların yakınmaları daha da şiddetlenmektedir Hamilelik ya da hormonal şansın dönmesi de geçici olarak yakınmaları artırabilir Bir Takım kadınlar sıkıntılı etap sendromu ile ilk olarak hamilelikte özellikle de hamileliğin son 3 ayında tanışırlar ilk olarak hamilelikte bu yakınma ile karşılaşan hastalarda doğum yaptıktan 1 ay sonradan yakınmalar geriler ve kaybolur Huzursuz etap genelde altta yatan kayda değer bir rahatsızlık ile birlikte yok iken ara sıra de periferik nöropati, demir eksikliği veya böbrek yetmezliği ile birlikte görülebilir
Bu hastalara tanı nasıl konur?
Sıkıntılı üçgenin taban olmayan kenarı sendromu hastalar yakınmalarını basit ifade edemedikleri, özellikle ülkemizde doktorlar da tıp fakültelerinin çoğunda ders olarak anlatılmayan bir rahatsızlık olduğu için bu konuda tatmin edici eğitim almadıklarından basit atlanabilen bir hastalıktır Siz de kendinizde tedirgin bacak sendromu olup olmadığınından şüphelenebilirsiniz Aşağıdaki soruların iki ya da daha fazlasına evet yanıtı veriyorsanız sizde huzursuz ayak sendromu olabilir:
Otururken ya da uzanırken bacaklarınızda tanımlayamadığınız kötü bir his oluyor mu? Bu his nedeniyle bacaklarınızı hareket ettirmek zorunda kalıyor musunuz?
Bacaklarınızı hareket ettirmek bu yakınmalarınızı azaltıyor mu?
Bu yakınmalarınız günün ilerleyen saatlerinde daha artı mı oluyor?
Gündüzü uykunuz gelir mi? Kendinizi uykusuz hisseder misiniz?
Uykuda bacaklarınızı veya kollarınızı ritmik olarak hareket ettirdiğiniz söylenir mi?
Ailenizde sıkıntılı ayak sendromu tanısı konmuş kimse var mı?
Sıkıntılı üçgenin taban olmayan kenarı sendromu tanısı için ne yazıkki demin bir kan testi veya diğer bir laboratuar testi yoktur Doktorunuz lüzum görürse altta yatan nedene karşın bir takım kan testleri ya da diğer testler önerebilir Sıkıntılı üçgenin taban olmayan kenarı sendromu sebebiyle uyku testi yapnak genellikle gerekmemektedir, ama eşlik eden periyodik ekstremite hareketleri sendromunu saptamak için bir gece uyku testi yapılması nedeniyle uyku laboratuarında kalmanız gerekebilir
Sıkıntılı ayak sendromu nasıl tedavi edilir?
Demir eksikliği gibi altta yatan bir neden var ise unu tespit edip tedavi etmek tedirgin bacak sendromunu da çare edecektir oysa bu durum çoğu süre muhtemel olamamaktadır Bu durumda da tedavi amacıyla yaşam şekli değişikliği önerileri ve ilaçlar ön plana çıkmaktadır Bir Takım bulantı ilaçları, bunalım ilaçlarının çoğu ve kalsiyum kanal blokajı yapan ilaçlar (kan basıncı ve kalp hastalarında kullanılır) tedirgin etap sendromunu kötüleştirebilir analjezik ilaçlar işe yarayabilir, ılık banyo ve masaj gerçekleştirmek şikayetleri azaltabilir, bacaklara sıcak ya da soğuk (veya her ikisi dönüşümlü) kullanmak bacaklarda hastalık verici duygusal azaltabilir Gevşemek için meditasyon yapmak bazı hastalarda işe yarayabilmektedir Aşağı bir tabloda bulacağınız uyku hijyen kurallarına adapte etmek hastaları rahatlatmaktadır
Her gün aynı saatte uyanın,
Gündüz vakti olabildiğince aydınlık ortamlarda bulunun,
Sabah çalışmaya başlamadan önce birazcık yürüyüş yapın (İşe yürüyerek gidebilirsiniz) Günlük yürüyüş süresi sıradan 45 dakikadan kısa olmasın,
Aldığınız kafeini (Kahve, akarsu, çikolata) kısıtlayın Günde 2 fincandan artı kahve içmeyin Uykuya dalmakta ya da sürdürmekte sorununuz varsa kafeini ayrıntılarıyla hayatınızdan çıkarın,
Mümkün ise sigarayı azaltın, uyku ile ilgili sorununuz varsa sigarayı ayrıntılarıyla bırakmaya çalışın,
Alkol alımını kısıtlayın Uyku ile ilgili sorununuz varsa alkollü içeceklerden iyice uzaklaşın,
Uykunuz gelirse gündüz vakti kısa süreli uyuyabilirsiniz fakat gece uykusuzluk çekiyorsanız gündüz uyumamalısınız,
Yatak odanızı uyuma ve cinsellik dışında kullanmayın, yatak odanızı alıştırma odası olarak kullanmamalısınız,
Yatak odanız ısı, ışık ve gürültü açısından sizi dar ettirecek şartlarda olmalıdır,
Uykuya uyanmayı istek ettiğiniz zamandan 9 saat önce başlayın
Uyumadan 1 saat önce jurnal aktiviteyi bitirin, 15 dakika baştan başa o gün yaşadığınız sıkıntıları, başarıları ve mutlulukları bir kağıda yazın sonra 45 dakika her tarafında gevşemeye çalışın, uyarıcı olmayan şeyler yapın (hafif şeyler okuyun, olağan müzik dinleyin, ılık köpüklü bir banyo yapın, meditasyon yapın, 1 kadeh ılık ballı süt için)
Sonradan yatağa girin, gözlerinizi kapatıp uykuya dalmanın keyfini çıkarın
Eğer yaklaşık 15 dakika süreyle uykuya dalamadıysanız kalkın ve başka bir odaya gidin ve uykunuz gelinceye kadar gevşemeye çalışın, uykunuz gelince tekrar yatağa gidin Bu şart tekrar edebilir lakin mutlaka her gün aynı saatte uyanmaya özen gösterin
Kaynak: Dr Bülent Çiftçi *
