İdarî Fonksiyonun Hükûmet Fonksiyonundan Ayrılması İdarî Fonksiyonun Hükûmet Fonksiyonundan Ayrılması Bibliyografya Georges Vedel, Droit constitutionnel, Paris, Sirey, 1949, s46; Julien Laferrière, Manuél de droit constitutionnel, Paris, Editions DomatMontchrestien, İkinci Baskı, 1947, s14; Chapus, Droit administratif général, op cit, cI, s947967; Chapus, Droit administratif général, op cit, cI, s947967; De Laubadère, Venezia ve Gaudemet, Traité, op cit, cI, s630631, 703711; Bénoit, op cit, s4652; Rivero, op cit, s12; Gözübüyük ve Tan, opcit, cI, s810; Gözübüyük, Yönetim Hukuku, opcit, s3; Günday, op cit, s1213; Özay, op cit, s337338; Eroğlu, op cit, s11; Bénoit, op cit, s4950; Kemal Gözler, Anayasa Hukukunun Metodolojisi, Bursa, Ekin Kitapçı Yayınları, 1998, s170175; Onar, op cit, cI, s11; Ali Fuat Başgil, Esas Teşkilât Hukuku, İstanbul, Baha Matbaası, 1960, s5255; İlhan Arsel, Anayasa Hukuku, Ankara, Doğuş Basımcılık, 1964, s78; Duran, op cit, s89; Yayla, op cit, s2627 Yürütme fonksiyonu, devletin yasama ve hak fonksiyonu dışarıda kalan faaliyetlerini kapsar Fakat yürütme fonksiyonu, “idarî fonksiyon (fonction administrative ) ve “hükûmet fonksiyonu (fonction gouvernementale ) olmak üzere iki kısımdan oluşur Yürütme fonksiyonunun, “idarî fonksiyon olan kısmı ile “hükûmet fonksiyonu olan kısmını birbirinden dağıtmak gerekir Zira “idarî fonksiyon idare hukukunun, “hükûmet fonksiyonu tüzük hukukunun konusuna girer Bu fark nasıl yapılır? Doktrinde bu konuda çeşitli görüşler ileri sürülmüştür Hükûmet fonksiyonu, “ülkenin genel siyasetini tespit , “ülkenin yüksek yönetimini sağlama , “büyük tercihlerde katılmak faaliyetidir 45 İdarî fonksiyonu ise, halkın jurnal ortak ihtiyaçlarının giderilmesi fonksiyonudur46 Hükûmet fonksiyonu, genel siyaset, idarî fonksiyon, ulus hizmetiyle alakalıdır Hükûmet fonksiyonu, “siyasî, idarî fonksiyon ise “teknik niteliktedir47 Ama bu farkların bazen böylece açık olmadığı ortaya çıkmaktadır Ülkenin genel siyasetini tespit ile jurnal millet hizmetleri arasındaki sınır çizgisi bazen belirsizleşir Diğer yandan, gerek “ülkenin yüksek yönetimi veya “büyük tercihlerde bulunma faaliyeti de, basmakalıp jurnal idarî etkinlikler de aynı hukukî rejime tâbidir; her ikisi de birtakım idarî işlemlerle yürütülür48 Nihayet genel siyaset de idarenin millet hizmeti ve kolluk faaliyetleriyle yürütülür Yürütülen faaliyetin “siyasî nitelikte mi, “idarî nitelikte mi olduğunu anlatmak bazen fazla güçtür Zorluklar ne olursa olsun, fiziki olarak şu işlemlerin, idarî fonksiyona değil, “hükûmet fonksiyonuna girdiğini söyleyebiliriz: a) Cumhurbaşkanının seçilmesi, Bakanlar Kurulunun oluşturulması, Başbakanın Cumhurbaşkanı kadar atanması, bakanların Başbakanın önerisi üstüne Cumhurbaşkanı tarafından atanması ve görevlerinden alınması işlemleri idarî nitelikte değil, siyasî niteliktedir49 Bunlar idarî fonksiyonun değil, hükûmet fonksiyonuna dahil işlemlerdir50 Bunlarının incelenmesi idare hukukunun yok, tüzük hukukunun konusuna girer Keza, bu tür işlemler birer idarî operasyon olmadıklarına göre, bunların idarî hak organları kadar yargısal denetimleri de muhtemel değildir b) Yürütme organının yasama organı ile olan ilişkileri idarî fonksiyon kapsamına girmez Buna kadar yürütme organının kanunların hazırlanması ve yayınlanması sürecinde yaptığı işlemler (örneğin Bakanlar Kurulunun kanun tasarısı sunma kararı, Cumhurbaşkanının kanunların yayınlanmasına, geri gönderilmesine ilişkin kararları, Cumhurbaşkanının Tüzük değişikliklerini yayınlanmasına, geri göndermesine veya halkoylamasına tanıtmasına ilişkin işlemleri) idarî fonksiyon özelliğinde değil; hükûmet fonksiyonu niteliğindedir Ayrıca Meclisin seçimlerinin Cumhurbaşkanı kadar yenilenmesi kararı da bir idarî fonksiyon alanında bulunmaz Bunların incelenmesi de idare hukukunun değil, anayasa hukukunun alanına girer Bu nesil işlemler, bir idarî operasyon olmadıklarına kadar, idarî yargının denetimi haricen kalır c) Yürütme organının hak organıyla olan ilişkileri (örneğin Cumhurbaşkanının Tüzük Mahkemesinde iptal davası açması) idarî fonksiyon özelliğinde değildir Bunların incelenmesi de idare hukukunun içine yok, anayasa hukukunun konusuna girer Keza bu cins işlemlere aleyhinde da idarî yargıda dava açılamaz d) Yürütme organının diğer devletlerle olan ilişkileri idarî nitelikte değildir51 Öteki bir ifadeyle, devletin “diplomatik faaliyeti, yani devletin diğer bir devlet ile ya da bir uluslararası kuruluşla yaptığı eylem ve işlemler, “idarî fonksiyon değil, “hükûmet fonksiyonu kapsamına girer52 Dolayısıyla bu nesil ilişkilerin incelenmesi idare hukukunun yok, milletlerarası hukukun konusuna dahildir Bu tür işlemlere aleyhinde da idarî hak organlarında dava açılamaz SONUÇLAR: 1 İdarî fonksiyon, yasama ve hak fonksiyonlarının dışarıda kalan bir devlet fonksiyonudur 2 İdarî fonksiyon, aslında, yürütme organının bir fonksiyonudur Fakat, yürütme organının şu fonksiyonları idarî fonksiyonun haricen kalır (Bunlar “hükûmet fonksiyonuna dahildirler): a) Cumhurbaşkanının seçilmesi, Bakanlar Kurulunun kurulması, Başbakanın atanması, bakanların seçilmesi ve görevlerinden alınması b) Yürütme organının yasama organıyla olan ilişkileri c) Yürütme organının adalet organıyla olan ilişkileri d) Yürütme organının başka devletlerle olan ilişkileri id