İnsülin Tedavisi

İnsülin Tedavisi nedir
İnsülin Tedavisi nasıl yapılır
İnsülin, vücudumuzda midenin arkadaki tarafında kurulmuş bir organ olan pankreastaki beta hücrelerinden salgılanan bir hormondur Kandaki şekerin, hücreli içine girmesini sağlar Böylelikle hem hücrelere yaşamlarının devamı için enerji sağlanmış olur keza de kandaki şeker düzeyi sıradan seviyede tutulmuş olur İnsülinin görevini anlayabilmek için ilk kez, vücudumuzun yaşam fonksiyonları için gerekli olan enerjiyi nasıl sağladığını özetle bilmemiz gerekir Şema 1'de görüldüğü gibi yediğimiz besinler sindirime uğradıktan sonra şekere parçalanır Şeker (glukoz) kan akımı ile vücudun tüm bölümlerine taşınır Vücudumuzun esas besin kaynağı olan şeker, enerji sağlayabilmek için kandan karoser hücrelerinin (kas hücreleri, yağ hücreleri ve karaciğer hücreleri) içine girmelidir Bunu temin eden yani hücrelere glukozun girişi için kapıyı açan anahtar insülindir

Diyabeti olmayan bir insanda, her yemek ardından alınan besinlerin enerji haline dönüşmesini karşılamak için pankreas insülin üretir Bu demektir ama yediklerimizden enerji olarak faydalanabilmek için vücudumuzda insülin yeterli ve etkin olmalıdır
Diyabetlilerde ise, pankreas tatmin edici miktarda insülini üretemez ya da üretilen insülin kasıt hücreler (adale, yağ ve karaciğer hücreleri) göre kullanılmaz Bu durumda vücudumuz için yaşamsal önemi sahip olan insülini dışarıdan sağlamanız gerekmektedir

İnsülin günümüzde halen, hap veya tablet şeklinde kullanılamamaktadır; sıklıkla cilt altına gereğinde kasiçi ya da damardan enjektörle göstermek üzere istikrarsız halde bulunmaktadır
İnsülin enjeksiyonu, ahali arasında bilinenin tersine, sigara ve alkol gibi tiryakilik ve alışkanlık yapmaz

İnsülinin hayat kurtaran bir hap olduğunu ve fiilen kendimize enjeksiyon yapmakla daha dinç bir hayat için zorunlu olanı yaptığımızı yâd etmek; bu fikre alışmamızı kolaylaştırabilir İnsülin, şeker hastalığı tedavisindeki en önemli öğelerden biridir Fakat, insülin tek başına kan şekeri düzeyini yoklama etmekte yeterli değildir Eğer önerilen yerinde perhiz ve uyumlu egzersiz programı içinde değilseniz; dünyadaki hiçbir insülin diyabetinizi kontrol altına alamaz
İnsülin hakkında öğrenebileceğinizin en fazlasını öğrenin Buna kullandığınız insülinin tipi, etki süresi ve en fazla tesir zamanı da dahil olmalıdır Yiyecek alımınızı ve egzersiz programınızı insülinin enjeksiyon zamanı ve dozu ile koordine etmeyi de öğrenmelisiniz

Kimler insülin enjeksiyonuna ihtiyaç duyar?
Müşteri 1 diyabetliler (insüline bağımlı şeker hastaları)
Ağızdan şeker düşürücü haplarla kan şekeri kontrolü sağlanamayan Müşteri 2 diyabetliler,
Hangi müşteri şeker hastalığı olursa olsun, bir anda şeker düzeyi yüksek saptananlar,
Akut stresi olan, kaza, yanık gibi travmaya maruz kalan, ameliyat olacak bütün diyabetliler,
Hamile kalan bütün diyabetliler ve hamilelikte şeker hastası olanlar,
Diyabete bağlı olarak göz, sinir sistemi ve böbreklerinde sorun gelişmiş olanlar,
Herhangi bir nedenle pankreas ameliyatı olanlar

İnsülin tedavisinin amaçları nelerdir?
Kan şekerini adi düzeye getirmek
Diyabetin öteki organlarda yapacağı sorunları engellemek,
Önlenemeyecek düzeyde sorunlar oluşmuşsa ilerlemeyi durdurmak,
Çocuklarda artış ve gelişmeyi sağlamak,
Hamilelik ve gebelikle ilgili komplikasyonları durdurmak

İnsülin çare planı
İnsülinin temini ve tedavisinin kolay uygulanır olması sonucu, diyabet tedavisinde aldığı yer ve ağırlık artan bir şekilde artmıştır İnsülin uygulaması bir eksiği 'yerine koyma' tedavisidir Bu çare planı her diyabetliye özel olmalı ve onun yaşam biçimine, alışkanlıklarına ve beklentilerine tarafından şekillendirilmelidir Bu plan kullanacağınız insülin tipini, dozajını ve enjeksiyonların zamanlamasını içermelidir

İnsülinleri birbirinden ayıran özellikler nelerdir?
Günümüzde çare nedeniyle kullanılan ticari insülinlerin, çoğu bakımdan birbirinden farklı özellikleri vardır

İnsülinler:

Elde edilme biçimine tarafından
Hayvan (domuz, sığır) ve insan (sanki sentez, biyoloji ile ilgili sentez) kaynaklı olabilir Domuz ve sığır insülinlerinin yapıları vücudun ürettiği (insan insülini) insüline tamamıyla farklı böylece insan insülininden daha pozitif reaksiyona sebep olabilmektedir
İdeal olan insülinine aynı insülinleri kullanmaktır Elde edilme biçimine göre iki çeşit insan insülini vardır Domuz insülininin insan insülinine benzeyecek şekilde değişime uğratılmasıyla elde edilen güya sentetik insülinler ve insan vücudunun yaptığı insülinin yapısı ile benzer olacak şekilde genetik mühendislik teknikleri ile üretilen rekombinat (biyosentetik) insan insülini vücudumuzun ürettiği insülinine tamamıyla aynı olduğu için kullanıldığında vücudun bu insüline karşısında tepki görüntü olasılığı hayvan insülinine göre çok daha azdır

Saflık derecesine tarafından
Monokomponent ve standart olanlar

Konsantrasyonlarına göre
Regüler (kısa etkili), orta etkin (NPH), hazırlanmış karışım (%10, 20, 30, 50, 70) olanlar
Tesir biçimlerine tarafından (tesir zamanı)
Kısa, orta ve uzun etkin olanlar

Etkilerinin başlama biçimi ve süresine tarafından
Bugün kullanımda olan insülinler etkileri yönünden:
Kısa etki süreli ve çabuk etki gösterenler (berrak görünümlüdür),
Etkisi yavaş başlayıp orta derecede veya uzun tesir süreli olanlar (flu görünümlüdür)
Kısa etkili ve orta etkili insülinin belli oranda hazır karışımlarıyla değişik etki süresi gösterenler olarak gruplandırılır

Kullanım biçimlerine kadar:
Cilt altı, kas içine, damar içine uygulanabilir Damardan uygulanan insülinler yalnızca berrak olan kısa etkili insülinlerdir

Etki gücü
İnsülinin etki gücü, sıvının her mililitresindeki insülin miktarını gösterir Uzunlukları nasıl metre veya santimetre ile ölçüyorsak, insülin miktarını da 'ünite' ile ölçeriz Türkiye'de yer alan ve enjektörle yapılan bütün insülin şişelerindeki (flakon) sıvının her mililitresinde 100 ünite insülin vardır Bu U100 insülin olarak adlandırılır Mililitredeki insülin miktarı, insülinin konsantrasyonudur Bir insülin şişesinde 10 ml akışkan bulunduğundan, bir şişe U100 insülin 1000 ünite insülin içerir Türkiye'de yer alan ve kalem enjektörle yapılan tüm insülin şişelerindeki (penfil, prefil) sıvının mililitresinde de 100 ünite insülin vardır

İnsülin uygulamalarında, enjekte edilen insülinin ast etkinliğini değiştiren nedenler nelerdir?

Enjeksiyon yeriyle ilgili olanlar:
Enjeksiyonun yeri, derinliği, insülinin emilme hızı, enjeksiyon yerine masaj yapılması ve alıştırma

Enjeksiyon yeri:
Yapılan araştırmalarda en iyi emilim yerinin karın bölgesi olduğu görülmüştür Kol, üçgenin taban olmayan kenarı ve kalça bölgesi uygulamalarında insülin etkinliği gitgide artarak azalır

Bugün kullanımda olan insülinler etkileri yönünden:
Kısa etkili süreli ve tez etki gösterenler (berrak görünümlüdür),
Etkisi yavaş başlayıp orta derecede veya uzun tesir süreli olanlar (bulanık görünümlüdür)

Kısa etkin ve orta etkili insülinin kesin oranda hazır karışımlarıyla öbür etki süresi gösterenler mixt (karmakarışık) insülin olarak gruplandırılırlar İnsülini kalbe ne dek yakın bölgeye enjekte ederseniz insülin pek çabuk emilir Enjeksiyon yerinin seçimi kadar, insülinin uygulandığı bölgedeki cilt ile adale arasında kalan yağlı dokunun (subkütan) kalınlığı da önemlidir Kısa yapılan insülin daha tez tesir gösterir ve etkisi daha kısa sürer

Emilme hızı

Kan akımının artmasını karşılayan durumlar (masaj, ısı uygulaması, geçici ısı artması, enjeksiyon yapılan yere uygulanan alıştırma gibi) emilini hızlandırır

Uygulanan insülinle ilgili olanlar:

İnsülinin tipi , dozu, elde edilme şekli, miktarı, vücuttan atılması, etkili olduğu bölgedeki alıcılar ve oluşan yasaklayıcı faktörler

İnsülin tedavisi uygulamasındaki yöntemler hangileridir?
Günde tek doz insülin
Günde iki kez insülin
Günde 3 veya 4 kez insülin
Kesintisiz cilt altı insülin verilmesi (pompa tedavisi)

En iyi usul hangisidir?

En iyi usul, size özel; basit ve kolayca ahenk sağlayabileceğiniz, yaşamınızı aksatmayan, tepki vermenize yol açmayan etkin kan şekeri kontrolünü karşılayan yöntemdir

Tek doz insülin uygulaması

Kan şekeri kontrolü ağızdan şeker düşürücü haplarla istenilen düzeyde sağlanamayan yaşlı, sosyal sorunları olan, yalnız yaşayan, hareket kısıtlığı olan Müşteri 2 diyabetlilere önerilen insülin uygulamasıdır

İki doz insülin uygulaması

Genellikle tek dozun tatmin edici olmadığı Tip 2 diyabetlilere önerilen insülin tedavisidir, sabah ve akşam yemeklerden önce almak üzere günde 2 kez insülin uygulaması yapılır

Günde 3 veya 4 doz insülin uygulaması
Günümüzde en iyi insülini yerine koyma yöntemi olarak önerilmektedir Gebe diyabetikler, Tip 1 diyabetliler, jurnal yaşamı yemek ve hareket yönünden yoğun ve yamalı olanlar için en uygunu olup bu müşteri başvuru ile bir kan şekeri kontrolü sağlanabilir *