iltasyazilim
FD Üye
İrritan Kontakt Dermatit
Deriye dışardan bağlantı eden bir takım irritan (tahriş edici) maddelerin oluşturduğu yerel inflamatuar ve immünolojik olmayan, yani bağışıklık sistemi tarafından başlatılmayan, bir reaksiyondur Bütün kontakt dermatit olgularının ortalama %70 ’ini oluşturur Maddelerin toksik etkisine ast olarak ortaya çıkar Evvelden hassaslık (sensitizasyon) kazanılmış olması gerekMEdiğinden maddeyle başta bağlantı edilmesi ardından bile meydana gelebilir
Tahriş edici bir madde yeterli vakit ve miktarda deriye bağlantı ettiğinde, deride gözenekli olan harabiyetine ve inflamasyona neden olur İrritan madde ilk önce derinin en üstteki tabakasının yapısını bozar, derideki yağları çözer ve derinin su alıkoyma kapasitesini değiştirir böylece deri kurur, koruyucu yapısı bozulur ve elastikliği kaybolur İrritanlar daha sonra derinin daha derin kısımlarındaki canlı hücrelerinin hasarına yol açarlar
Her irritan maddenin tepkime gösterebileceği bir konsantrasyon eşiği vardır Bu eşiği aşan irritan bir madde ile temas sonrası birkaç dakika ile birkaç saat içinde irritan kontakt dermatit meydana gelir Adaleli irritan maddeler ilk temasta hemencecik herkeste dermatit oluştururken, cılız irritanlar genelde tekrarlayan temaslar sonrası dermatit oluştururlar Fazla nemden nedeniyle eskimiş, ısıya, soğuğa, basınca ve tahrişe maruz kalmış cilt irritan dermatite yatkındır Kuru ve ince derinin irritasyonlara karşısında reaksiyonu daha fazladır
En çok irritan kontakt dermatit oluşturanlar, jurnal yaşamda çok sık karşılaştığımız maddeler olan su ve sabundur Su kurutucu olup, erozyona uğramış derilerde gözenekli olan hasarına neden olur Sert sularda bulunan kireç ve magnezyum gibi maddeler de derinin çatlaklarında birikerek mekanik tahrişe niçin olurlar Sabunlar deriyi alkalileştirir (nötr yapısını bozar) ve yağdan arındırarak kalsiyum ile magnezyum çökmesine yol açarlar
İrritan kontakt dermatit oluşturan başlıca irritan maddeler; su, sabun, deterjanlar, alkaliler, asitler (sülfürik asit, asetik asit, hidroklorik asit, nitrik asit), organik çözücüler (beyaz ispirto, dizel yağı, fuel oil, gaz, tiner, benzen, aseton), okside edici ajanlar (benzoil peroksit, sodyum hipoklorit), bitki örtüsü (turunçgillerin kabuğu, sarımsak, baharatlar, soğan), somut ve mekanik faktörler (sıcak, soğuk, rüzgar, nem, güneş ışığı), flasterler ve topikal ilaçlardır (katran, antralin, potasyum permanganat, jansiyon moru)
Kaynak: DoçDr Ercan ARCA, Tıp Fak V sınıf ders notları, GATA Dermatoloji ISIM, Ankara
*
Deriye dışardan bağlantı eden bir takım irritan (tahriş edici) maddelerin oluşturduğu yerel inflamatuar ve immünolojik olmayan, yani bağışıklık sistemi tarafından başlatılmayan, bir reaksiyondur Bütün kontakt dermatit olgularının ortalama %70 ’ini oluşturur Maddelerin toksik etkisine ast olarak ortaya çıkar Evvelden hassaslık (sensitizasyon) kazanılmış olması gerekMEdiğinden maddeyle başta bağlantı edilmesi ardından bile meydana gelebilir
Tahriş edici bir madde yeterli vakit ve miktarda deriye bağlantı ettiğinde, deride gözenekli olan harabiyetine ve inflamasyona neden olur İrritan madde ilk önce derinin en üstteki tabakasının yapısını bozar, derideki yağları çözer ve derinin su alıkoyma kapasitesini değiştirir böylece deri kurur, koruyucu yapısı bozulur ve elastikliği kaybolur İrritanlar daha sonra derinin daha derin kısımlarındaki canlı hücrelerinin hasarına yol açarlar
Her irritan maddenin tepkime gösterebileceği bir konsantrasyon eşiği vardır Bu eşiği aşan irritan bir madde ile temas sonrası birkaç dakika ile birkaç saat içinde irritan kontakt dermatit meydana gelir Adaleli irritan maddeler ilk temasta hemencecik herkeste dermatit oluştururken, cılız irritanlar genelde tekrarlayan temaslar sonrası dermatit oluştururlar Fazla nemden nedeniyle eskimiş, ısıya, soğuğa, basınca ve tahrişe maruz kalmış cilt irritan dermatite yatkındır Kuru ve ince derinin irritasyonlara karşısında reaksiyonu daha fazladır
En çok irritan kontakt dermatit oluşturanlar, jurnal yaşamda çok sık karşılaştığımız maddeler olan su ve sabundur Su kurutucu olup, erozyona uğramış derilerde gözenekli olan hasarına neden olur Sert sularda bulunan kireç ve magnezyum gibi maddeler de derinin çatlaklarında birikerek mekanik tahrişe niçin olurlar Sabunlar deriyi alkalileştirir (nötr yapısını bozar) ve yağdan arındırarak kalsiyum ile magnezyum çökmesine yol açarlar
İrritan kontakt dermatit oluşturan başlıca irritan maddeler; su, sabun, deterjanlar, alkaliler, asitler (sülfürik asit, asetik asit, hidroklorik asit, nitrik asit), organik çözücüler (beyaz ispirto, dizel yağı, fuel oil, gaz, tiner, benzen, aseton), okside edici ajanlar (benzoil peroksit, sodyum hipoklorit), bitki örtüsü (turunçgillerin kabuğu, sarımsak, baharatlar, soğan), somut ve mekanik faktörler (sıcak, soğuk, rüzgar, nem, güneş ışığı), flasterler ve topikal ilaçlardır (katran, antralin, potasyum permanganat, jansiyon moru)
Kaynak: DoçDr Ercan ARCA, Tıp Fak V sınıf ders notları, GATA Dermatoloji ISIM, Ankara
*