Kalp Kapağı Hastalıkları

Dünyada bütün ölümlerin %12 ’sinin sorumlusu olan hastalığın yürek üzerindeki olumsuz etkileri genellikle hastalığın kalbi yıkım etmesinin peşinde ortaya çıkıyor bu nedenle hastalığı bilip, erken dönemde tedavi elde etmek fazla manâlı
Kalp kapağı hastalıkları özellikle ülkemizin bulunduğu coğrafyada, gerek yaşam kalitesine, gerekse de yaşamın kendisine karşısında önemli bir korkutma boyutunda varlığını koruyor Esasen dünyada bütün ölümlerin %12 ’sini yürek kapağı hastalıkları oluşturuyor
Bunun da ötesinde kimi süre koroner kalp hastalıklarına eşlik eden yürek kapağı hastalıkları rahatsızlığın boyutunda artışa yol açarken, kalp kapağı hastalıkları zemininde oluşan kalp yetmezlikleri, kalp atışlarında düzensizlikler (ritm bozuklukları) insanlarda ciddi yakınmaların oluşumuna yol açabiliyor

YÜREK KAPAKLARI NEDİR
Kalp, gevşeme ve kasılma hareketleri yaparak kanı kesintisiz ileri doğru pompalayan en hayati organımız Birbirinden kaslarla ayrılan dört odacıktan oluşan kalp içinde kanın, vücutta yaptığı gibi daima ileri dürüst hareket etmesi, geriye kaçmaması gerekiyor İşte bu ileri hareket sağlayan yapılara kalp kapakları deniyor Malp kapakları motorlardaki karbüratörlerin valflerine benzetilebilir
Kalbin alt ve üstteki odacıklar aralarında yer alan iki kapağının sağdakinin ismi triküspit, soldakinin ise mitral kapaktır Kanın kalbi terkettiği noktalarda, yani yürek ile ana atardamarlar aralarında yer alan öteki iki kapağın sağındakine, akciğer asıl atardamarları ile kalp aralarında yer alır, pulmoner kapak, soldakine ise ama bu da aort dediğimiz pak kanı vücuda içeren büyük atardamar ile yürek aralarında yer alır, aort kapak denir İşte kalp kapağı hastalıkları bu kapakların etkilendiği tüm hastalıkların genel ismidir Kalp kapağı hastalığında kaşımıza üç tip bozukluk çıkar

Birinci tipte kapakların açılımı kısıtlanmıştır
Kapak açılamadığından darlık oluşmuş, normalde geçmesi gereken kan miktarından eksik bir kısım ileri doğru geçebilmektedir Hortumun ucunu sıktığınızı düşünün, suyun geçişi ne dek tazyikle olur, su akamadığı için geride göllenir, oluşan zorlanma ola ki de hortumun musluktan çıkması ile sonuçlanır İşte kalp kapak darlıklarında da bu meydana kazanç Kapak darlığına tabi olarak tatmin edici miktarda kan ileriye geçemediğinden kan basıncı düşer (hipotansiyon), çoçuklarda gelişme gerilikleri, erişkinlerde solunum yetmezliği, ivedi yorulma yakınmaları, bir takım tiplerde de göğüs ağrıları oluşur
Açılamayan kapağın ardından ise kan göllenmeye, artan basınçla bu kalbin bu bölümleri genişlemeye başlar İleri akamayan kan ve sıvılar kimi vakit akciğerde kimi zaman ise çevre organlarda birikir Bu solunum yetmezliği, ayaklarda ödem, şişme gibi tablolara yol açar Kapak darlıklarında bulgular oluşum mekanizmasına da alt olarak erken dönemde ortaya çıkar

İkinci tipteki yürek kapağı hastalıkları kapakların açılımında yok fakat kapanmalarındaki bozukluk ile oluşur
Kapakların asli görevleri kanın her zaman ileri dürüst akışını sağlamaktır demiştik İşte bu görevdeki terslik kapakların tam kapanamaması sonucu oluşur ve kapak kaçakları meydana gelir Tekrar bahçe hortumu ile sulama örneğini verirsek; hortumda büyük bir delik olduğunu varsayalım Bu durumda hortumun ucunu daraltmasak bile tatmin edici suyu sağlamayacağız Aynı tablo kalp kapak kaçaklarında vücudun başına gelir Eğer firari artı ise dokular tekrar yeterli miktarda kana kavuşaz, kan basıncı düşmeye meyleder
öte taraftan ileri içten gidemeyen kan yürek boşlukları içinde birikir, bu sefer basınç, tazyik artışı ile yok ama hacim artışı ile kalp kaslarını gererek büyütür ve zaman içinde kalbin pompalayabilme, yani kasılıp gevşeme özelliğine hasar verir
Bu kalp kapağı hastalığının zemininde, yürek yetmezlikleri gelişir Kalp kapak kaçakları özellikle yavaş seyirli ise uzun vakit belirgin şikayet oluşturmaz Keskin yakınmalar oluştuğunda kalp çalışmasındaki bozukluk bundan böyle iyileşmez düzeye gelmiş olabilir Bu yüzden kalp kapak kaçakları kapak darlıklarına kadar daha tolere edilebilen ama sinsi ilerleyen rahatsızlıklardır

Yürek kapak hastalıklarının üçüncü ve en sık görülen tipinde, hem kapağın açılması hem de kapanması kısıtlanmıştır


en fazla sızlanma oluşturan bu tipteki yürek kapağı hastalıklarıdır Dominant olan lezyon, açılma veya kapanmadaki sıkıntı, kişinin şikayetlerinin tipini de belirler

NEDENLERİ


Yürek kapağı hastalıklarının nedenlerine gelince; kalp kapağı hastalıklarının içinde en önemli yeri (ülkemizde de en önde gelen sebeptir) çoçukluk çağında, boğazda yerleşen, üstteki solunum yolu infeksiyonuna yol açan özel bir tipteki mikroplara aleyhinde vücudda oluşan savunma mekanizmasının yanlış bir yola girerek vücudun kendi organlarına (ilk kez yürek keza böbrekler, beyin ve eklemler) zarar vermesi ile oluşur Sahiden biraz da şaşırtan olacak şekilde “romatizmal kalp kapak hastalığı olarak adlandırılan bu grup kalp kapağı ameliyatlarının da önde gelen nedenidir
Hayatın ileri yaşlarında bilhassa kalbin sol tarafında yer alan kapakların etkilendiği kireçlenmelere emrindeki kapak hastalıkları, kalbi besleyen koroner damarlardaki tıkanmalar yani yürek krizleri sonucunda özellikle mitral kapağın çalışmasını karşılayan kasların hasarlanması sonucu artan mitarl yetmezlikleri kalp kapağı hastalıklarının önde gelen sebebleri arasındadır Toplumun önemli bir kısmını, %25 ’sini etkileyen, kapak yapısının daha esnek, daha esnek, bir kısmında da süngerimsi bir kalınlaşmanın eşlik ettiği “mitral kapak prolapsusu özellikleri nedeni ile öbür bir yazı konusudur
Doğumsal yürek hastalıkları kalp kapağı hastalıklarına neden olan ayrıcalıklı başka bir gruptur

TANI


Yürek kapağı hastalıklarının tanısı günümüzde çok belirlenmiş ve net olarak, risksiz bir muayene yöntemi olan yürek ultrasonografisi, yani ekokardiografi ile konur Yaklaşık yarım saat süren bu inceleme ile kalbin anatomisi, yani yapısı sırası gelmişken performansı incelenir Yürek kapaklarının yapısı, açılımı ve kapanması izlenerek varsa kaçakların miktarı, kalp odacıklarının boyutları, yani kalbin büyüyüp büyümediği, yürek içi ve damarlardaki basınçlar saptanıp kalbin pompa gücünde azalma olup olmadığı araştırılır
Kimi zaman ek bilgiler edinilmek istendiğinde yemek yemek borusuna endoskopiye aynı bir yöntemle ince bir tüp konarak yapılan transözofajiyal ekokardiografiye, kimi süre da ilaç ya da koşu bandının kullanıldığı stress ekokardiografiye başvurulur

TEDAVI VE TAKIP


Teşhis konup rahatsızlığın ciddiyeti ortaya çıkarıldıktan sonra artık sıra tedavi ve peşine düşüp takip sürecine gelir Peşine Düşüp Takip için belirli aralıklarla ekokardiografi işlemi tekrar edilir Ekokardiografi ve kişinin kliniği, yani şikayetlerinin derecesi, efor yapabilme kapasitesi tedavide taktik geliştirmede kullanılan iki esas unsurdur Çare seçenekleri aralarında medikal yani ilaçla tedavi keza girişimsel tedavi yer alır Kimi vakit bu iki seçeneğe benzer anda başvurulabilir Ilaç tedavisinde anlaşılması gereken , ilaçların kapaktaki mekanik rahatsızlığın kendisini ortadan kaldırmayacağıdır Çoğu süre ilaçlar kapaktaki rahatsızlığın ilerlemesini engellemekten de acizdirler Ama kapak rahatsızlığının kalp üzerindeki negatif etkileri ilaçla büyük oranda engellenebilir Yürek kapak hastalığı zemininde büyüyen kalp yetmezliklerinin ve ritm bzoukluklarının tedavisinde de birçok zaman hap tedavisi kimsesiz tatmin edici olur

Girişimsel yöntemler

Hap tedavisi eksik olduğu anda veya kalp kapağı hastalığı kalbe keskin bir şekilde olumsuz etkimeye başladığında, kalbi büyüttüğünde, kalbin çalışmasını bozmaya başladığı vakit girişimsel yöntemlere sıra gelir Girişimden hedef çoğunlukla cerrahi ve kateter yolu ile yapılan balon işlemidir


Cerrahi yani ameliyat gündeme geldiğinde yapılan şey genellikle kapağın tamir edilmesi, bu muhtemel olmuyorsa bozuk kapağın çıkartılıp yerine değiştirme, suni bir kapak takılmasıdır Kapak tamiri daha ziyade kaçak oluşan, kapak yapısında pozitif kireçlenmenin olmadığı mitral ve triküspit kapaklara başarı ile uygulanır Bu işlemin yapılamadığı durumlarda, kapak darlıklarında, özellikle kireçlenmenin ön planda olduğu kapak rahatsızlıklarında ise kalp kapakları değiştirme kapaklarla değiştirilir Kişinin özelliğine kadar ayrıntılarıyla ****lik kapaklar ya da kısmen organik madde taşıyan bioprotez kapaklar kullanılır
Kapak yapısında pozitif kireçlenmenin yer almadığı açılım kısıtlılıklarında diğer etkili bir teşebbüs yöntemi kateter yani anjiografi yöntemi ile yapılan balon işlemidir Hemen ertesi gün kişinin taburcu edilebildiği, genel anesteziye gereklilik duyulmayan bu yöntemde ince bir tel ile kasıktaki damarlardan girilip kalbin içine dek ilerlenir, açılımında kısıtlama gelişmiş kapağın hizasında şişirilen bir balon ile tatmin edici açılım sağlanırSonuçları iyi olmakla beraber bu işlem daha ziyade zaman kazanmaya yöneliktir Süre içinde kapakta bitmiş açılım kısıtlılığı gelişebileceği gibi balonla açma esnasında büyüyen yırtılmalarla bu sefer firari problemi ortaya çıkabilir Bu durumda ameliyat her zaman için yapılabilir bir seçenek olarak hazırlanmış bekler


Kapak hastalığının girişim zamanlaması fazla önemlidir Zamanı gelmeden kapağın yerine koyma kapakla değiştirilmesi yedek kapağın yaratabileceği riskleri gereksizce daha uzun bir sure yaşamak anlamına gelir Aslında yerine geçen kimse kapak cerrahisi bu konuda çok deneyimli ve meşhur cerrahın dediği gibi “bir hastalığı diğer bir hastalık yaratarak tedavi etmektir öte taraftan gerektiği halde girişime başvurulmaması kalpte geriye dönüşümsüz değişikliklerin oluşmasına yol açar ve kişinin hayatını fazla önemli anlamda önlenemez bir risk ile karşısında karşıya bırakır
Gerçekte başlıca olan, bütün rahatsızlıklarda olduğu gibi yürek kapağı hastalıklarında da oluşmadan önüne geçebilmek

Alıntı *