Kalp Kapağı Hastalıkları

Dunyada tum olumlerin %12’sinin sorumlusu olan hastalığın kalp uzerindeki olumsuz etkileri genellikle hastalığın kalbi tahrip etmesinin ardından ortaya cıkıyor Bu nedenle hastalığı bilip, erken donemde tedavi olmak cok onemli
Kalp kapağı hastalıkları ozellikle ulkemizin bulunduğu coğrafyada, gerek yaşam kalitesine, gerekse de yaşamın kendisine karşı ciddi bir tehdit boyutunda varlığını koruyor Esasen dunyada tum olumlerin %12’sini kalp kapağı hastalıkları oluşturuyor
Bunun da otesinde kimi zaman koroner kalp hastalıklarına eşlik eden kalp kapağı hastalıkları rahatsızlığın boyutunda artışa yol acarken, kalp kapağı hastalıkları zemininde oluşan kalp yetmezlikleri, kalp atışlarında duzensizlikler (ritm bozuklukları) insanlarda ciddi yakınmaların oluşumuna yol acabiliyor

KALP KAPAKLARI NEDİR
Kalp, gevşeme ve kasılma hareketleri yaparak kanı surekli ileri doğru pompalayan en hayati organımız Birbirinden kaslarla ayrılan dort odacıktan oluşan kalp icinde kanın, vucutta yaptığı gibi hep ileri doğru hareket etmesi, geriye kacmaması gerekiyor İşte bu ileri hareket sağlayan yapılara kalp kapakları deniyor Malp kapakları motorlardaki karburatorlerin valflerine benzetilebilir
Kalbin alt ve ust odacıklar arasında yer alan iki kapağının sağdakinin ismi trikuspit, soldakinin ise mitral kapaktır Kanın kalbi terkettiği noktalarda, yani kalp ile ana atardamarlar arasında yer alan diğer iki kapağın sağındakine, akciğer ana atardamarları ile kalp arasında yer alır, pulmoner kapak, soldakine ise ki bu da aort dediğimiz temiz kanı vucuda taşıyan buyuk atardamar ile kalp arasında yer alır, aort kapak denir İşte kalp kapağı hastalıkları bu kapakların etkilendiği tum hastalıkların genel ismidir Kalp kapağı hastalığında kaşımıza uc tip bozukluk cıkar

Birinci tipte kapakların acılımı kısıtlanmıştır
Kapak acılamadığından darlık oluşmuş, normalde gecmesi gereken kan miktarından az bir kısım ileri doğru gecebilmektedir Hortumun ucunu sıktığınızı duşunun, suyun gecişi ne kadar tazyikle olur, su akamadığı icin geride gollenir, oluşan zorlanma belki de hortumun musluktan cıkması ile sonuclanır İşte kalp kapak darlıklarında da bu meydana gelir Kapak darlığına bağlı olarak yeterli miktarda kan ileriye gecemediğinden kan basıncı duşer (hipotansiyon), cocuklarda gelişme gerilikleri, erişkinlerde nefes darlığı, cabuk yorulma yakınmaları, bazı tiplerde de goğus ağrıları oluşur
Acılamayan kapağın gerisinde ise kan gollenmeye, artan basıncla bu kalbin bu bolumleri genişlemeye başlar İleri akamayan kan ve sıvılar kimi zaman akciğerde kimi zaman ise cevre organlarda birikir Bu nefes darlığı, ayaklarda odem, şişme gibi tablolara yol acar Kapak darlıklarında bulgular oluşum mekanizmasına da bağlı olarak erken donemde ortaya cıkar

İkinci tipteki kalp kapağı hastalıkları kapakların acılımında değil ama kapanmalarındaki bozukluk ile oluşur
Kapakların asli gorevleri kanın hep ileri doğru akışını sağlamaktır demiştik İşte bu gorevdeki aksama kapakların tam kapanamaması sonucu oluşur ve kapak kacakları meydana gelir Yine bahce hortumu ile sulama orneğini verirsek; hortumda buyuk bir delik olduğunu varsayalım Bu durumda hortumun ucunu daraltmasak bile yeterli suyu sağlamayacağız Aynı tablo kalp kapak kacaklarında vucudun başına gelir Eğer kacak fazla ise dokular yine yeterli miktarda kana kavuşaz, kan basıncı duşmeye meyleder
Ote yandan ileri doğru gidemeyen kan kalp boşlukları icinde birikir, bu sefer basınc, tazyik artışı ile değil ama hacim artışı ile kalp kaslarını gererek buyutur ve zaman icinde kalbin pompalayabilme, yani kasılıp gevşeme ozelliğine zarar verir
Bu kalp kapağı hastalığının zemininde, kalp yetmezlikleri gelişir Kalp kapak kacakları ozellikle yavaş seyirli ise uzun sure belirgin şikayet oluşturmaz Belirgin yakınmalar oluştuğunda kalp calışmasındaki bozukluk artık iyileşmez duzeye gelmiş olabilir Bu yuzden kalp kapak kacakları kapak darlıklarına gore daha tolere edilebilen ancak sinsi ilerleyen rahatsızlıklardır

Kalp kapak hastalıklarının ucuncu ve en sık gorulen tipinde, hem kapağın acılması hem de kapanması kısıtlanmıştır


En fazla yakınma oluşturan bu tipteki kalp kapağı hastalıklarıdır Hakim olan lezyon, acılım ya da kapanmadaki sıkıntı, kişinin şikayetlerinin tipini de belirler

NEDENLERİ


Kalp kapağı hastalıklarının nedenlerine gelince; kalp kapağı hastalıklarının icinde en onemli yeri (ulkemizde de en onde gelen sebeptir) cocukluk cağında, boğazda yerleşen, ust solunum yolu infeksiyonuna yol acan ozel bir tipteki mikroplara karşı vucudda oluşan savunma mekanizmasının yanlış bir yola girerek vucudun kendi organlarına (başta kalp ayrıca bobrekler, beyin ve eklemler) zarar vermesi ile oluşur Aslında biraz da kafa karıştırıcı olacak şekilde “romatizmal kalp kapak hastalığı olarak adlandırılan bu grup kalp kapağı ameliyatlarının da onde gelen nedenidir
Hayatın ileri yaşlarında ozellikle kalbin sol tarafında yer alan kapakların etkilendiği kireclenmelere bağlı kapak hastalıkları, kalbi besleyen koroner damarlardaki tıkanmalar yani kalp krizleri sonucunda ozellikle mitral kapağın calışmasını sağlayan kasların hasarlanması sonucu gelişen mitarl yetmezlikleri kalp kapağı hastalıklarının onde gelen sebebleri arasındadır Toplumun onemli bir kısmını, %25’sini etkileyen, kapak yapısının daha esnek, daha elastik, bir kısmında da sungerimsi bir kalınlaşmanın eşlik ettiği “mitral kapak prolapsusu ozellikleri nedeni ile ayrı bir yazı konusudur
Doğumsal kalp hastalıkları kalp kapağı hastalıklarına neden olan ayrıcalıklı başka bir gruptur

TANI


Kalp kapağı hastalıklarının tanısı gunumuzde cok kesin ve net olarak, risksiz bir tetkik yontemi olan kalp ultrasonografisi, yani ekokardiografi ile konur Yaklaşık yarım saat suren bu inceleme ile kalbin anatomisi, yani yapısı bu arada performansı incelenir Kalp kapaklarının yapısı, acılımı ve kapanması izlenerek varsa kacakların miktarı, kalp odacıklarının boyutları, yani kalbin buyuyup buyumediği, kalp ici ve damarlardaki basınclar saptanıp kalbin pompa gucunde azalma olup olmadığı araştırılır
Kimi zaman ek bilgiler edinilmek istendiğinde yemek borusuna endoskopiye benzer bir yontemle ince bir tup konarak yapılan transozofajiyal ekokardiografiye, kimi zaman da ilac ya da koşu bandının kullanıldığı stress ekokardiografiye başvurulur

TEDAVİ VE TAKİP


Tanı konup rahatsızlığın ciddiyeti ortaya cıkarıldıktan sonra artık sıra tedavi ve takip surecine gelir Takip icin belli aralıklarla ekokardiografi işlemi tekrar edilir Ekokardiografi ve kişinin kliniği, yani şikayetlerinin derecesi, efor yapabilme kapasitesi tedavide strateji geliştirmede kullanılan iki temel unsurdur Tedavi secenekleri arasında medikal yani ilacla tedavi ayrıca girişimsel tedavi yer alır Kimi zaman bu iki seceneğe aynı anda başvurulabilir İlac tedavisinde anlaşılması gereken esas, ilacların kapaktaki mekanik rahatsızlığın kendisini ortadan kaldırmayacağıdır Coğu zaman ilaclar kapaktaki rahatsızlığın ilerlemesini engellemekten de acizdirler Ancak kapak rahatsızlığının kalp uzerindeki olumsuz etkileri ilacla buyuk oranda engellenebilir Kalp kapak hastalığı zemininde gelişen kalp yetmezliklerinin ve ritm bzoukluklarının tedavisinde de coğu zaman ilac tedavisi tek başına yeterli olur

Girişimsel yontemler

İlac tedavisi yetersiz olduğu anda ya da kalp kapağı hastalığı kalbe belirgin bir şekilde olumsuz etkimeye başladığında, kalbi buyuttuğunde, kalbin calışmasını bozmaya başladığı zaman girişimsel yontemlere sıra gelir Girişimden kasıt genel olarak cerrahi ve kateter yolu ile yapılan balon işlemidir


Cerrahi yani ameliyat gundeme geldiğinde yapılan şey genel olarak kapağın tamir edilmesi, bu mumkun olmuyorsa bozuk kapağın cıkartılıp yerine protez, yapay bir kapak takılmasıdır Kapak tamiri daha ziyade kacak oluşan, kapak yapısında fazla kireclenmenin olmadığı mitral ve trikuspit kapaklara başarı ile uygulanır Bu işlemin yapılamadığı durumlarda, kapak darlıklarında, ozellikle kireclenmenin on planda olduğu kapak rahatsızlıklarında ise kalp kapakları protez kapaklarla değiştirilir Kişinin ozelliğine gore tamamen ****lik kapaklar ya da kısmen organik madde iceren bioprotez kapaklar kullanılır
Kapak yapısında fazla kireclenmenin yer almadığı acılım kısıtlılıklarında başka etkin bir girişim yontemi kateter yani anjiografi yontemi ile yapılan balon işlemidir Hemen ertesi gun kişinin taburcu edilebildiği, genel anesteziye ihtiyac duyulmayan bu yontemde ince bir tel ile kasıktaki damarlardan girilip kalbin icine dek ilerlenir, acılımında kısıtlama gelişmiş kapağın hizasında şişirilen bir balon ile yeterli acılma sağlanırSonucları iyi olmakla beraber bu işlem daha ziyade zaman kazanmaya yoneliktir Zaman icinde kapakta yeniden acılım kısıtlılığı gelişebileceği gibi balonla acma sırasında gelişen yırtılmalarla bu sefer kacak problemi ortaya cıkabilir Bu durumda ameliyat her zaman icin yapılabilir bir secenek olarak hazır bekler


Kapak hastalığının girişim zamanlaması cok onemlidir Zamanı gelmeden kapağın protez kapakla değiştirilmesi protez kapağın yaratabileceği riskleri gereksiz yere daha uzun bir sure yaşamak anlamına gelir Aslında protez kapak cerrahisi bu konuda cok deneyimli ve unlu cerrahın dediği gibi “bir hastalığı başka bir hastalık yaratarak tedavi etmektir Ote yandan gerektiği halde girişime başvurulmaması kalpte geriye donuşumsuz değişikliklerin oluşmasına yol acar ve kişinin hayatını cok ciddi anlamda onlenemez bir risk ile karşı karşıya bırakır
Aslında esas olan, tum rahatsızlıklarda olduğu gibi kalp kapağı hastalıklarında da oluşmadan onune gecebilmek

Alıntı