Kamu bankalarında 3.6 milyarlık zarar nasıl oluştu?

Ziraat Bankası ve Halkbankası’na vazife ziyanı karşılığı 3.6 milyar TL aktarıldı. Millete ilişkin Hazine ise; havuz müteahhitlerinin arpalığına dönüştü.

Türkiye Varlık Fonu AŞ memleketin en büyük, halka ilişkin en kârlı şirketlerinin toplandığı bir havuz pozisyonunda. Bu havuza atılan, başta PTT olmak üzere karlı şirketlerin harika ziyanlar açıkladığını okumuştunuz. Havuza devredilen kamu bankalarının durumu da farklı değil. 3. çeyrek bilançoları, halka ilişkin bu bankaların Varlık Fonu İdaresi altında nasıl eridiğini gözler önüne seriyor!

Ziraat Bankası’nın misyon ziyanı 2017 yılında 2.1 milyar TL idi. 2018 yılında bu ziyan 212 milyon TL arttı ve 2.3 milyar liraya ulaştı. Halkbankası’nın ise birebir devirde misyon ziyanı 263 milyon TL artış gösterdi ve 1 milyar 362 milyon TL oldu. 



Kamu bankalarının misyon ziyanları Hazine’den kapatılıyor. 2017 ve 2018 yıllarında bankacılık bölümü ve başka mali kurumlara ödenen para 505 milyon TL artış gösterdi. Bu kurumlara misyon ziyanı olarak 3 milyar 821 milyon TL ödendi. Bu ödemenin yüzde 96’sı, yani 3 milyar 681 milyon TL’si Ziraat ve Halkbankası’ndaki vazife zararlarından oluşuyor.

Vakıfbank, daha evvel KİT pozisyonundayken AKP iktidarı bu bankayı özel statüye kavuşturdu. Sayıştay kontrolünün dışında bırakılan banka iktidarın adeta  arpalığına dönüştürüldü. Yandaşlara verdiği yüksek ölçüdeki kredilerle gündeme gelen Vakıfbank’ın Hazine’ye devredilmesi her türlü zararın 82 milyon yurttaşın sırtına yüklenmesi manasına geliyor.

KÂRLARDA BÜYÜK ERİME

Ziraat, Halk ve Vakıflar Bankası’nın 2017-2019 bilançolarındaki çeyrek devirler, toplam zararın büyüklüğünü de ortaya koyuyor. Bu üç bankanın iki yıllık devirde kâr oranlarında ortalama yüzde 50’nin üzerinde düşüş yaşanmış!

Bankaların vermiş olduğu kuşkulu duruma düşen kredilere ayrılan karşılıklarda da büyük artışlar görünüyor.



Hazine’nin fonlaması olmasa kamu bankalarının ayakta kalması mümkün değil. Bir yılda 505 milyon TL artış gösteren vazife ziyanları için yalnızca iki bankaya; Halk Bankası ve Ziraat Bankası’na 3 milyar 681 milyon 742 TL aktarıldı. 2019’un son günlerinde ise Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile havuz müteahhitlerinin borçlarının tamamına Hazine garantisi getirildi! Üstelik kelam konusu firmalar kendi kusurlarından kaynaklanacak halde borçlarını ödemezlerse bile, Hazine onlar ismine kredilerini kapatacak!

ŞU SORULARA CEVAP ARIYORUZ

Halkın bilgi edinme hakkı uyarınca soruyoruz:

* Kamu bankalarından verilen ve geri dönüşü mümkün olmayan kredi ölçüsü nedir?

* Takibe düşmüş, gerçekte tahsil kabiliyeti mümkün olmayan lakin siyasetçilerin ve banka yöneticilerinin sorumlulukları nedeniyle yapılandırılmış, canlı üzere gösterilen krediler hangi firmalara aittir?

* Bu şirketlere hangi kaidelerde kredi verilmiştir?



* 3.6 milyar TL, misyon ziyanı ismi altında Ziraat ve Halkbank’a aktarıldı. Bu zararın kaynağı nedir?

* “Kaynak yok” diyerek yap-işlet-devret modeli ile açık ihale yapmadan milyar dolarlık projeleri yandaşlara verdiniz. Madem kaynağınız yoktu Hazine’yi neden yandaşların kredi ödemelerinde kefil hale getirdiniz?

* Projeleri havuz müteahhitlerine milletin parasını (Hazine’yi) kullanarak yaptırıyorsunuz. Bu durumda yap-işlet-devret modelini neden tercih ettiniz? Hazine, kamu ihalelerinin tüm kredi risklerine kefil oluyor, üstleniyorsa ihaleleri neden devlet olarak siz gerçekleştirmediniz?

Tuncay Mollaveisoğlu/Cumhuriyet