Kanda Kalsiyum Yüksekliği

Kanda Kalsiyum Yüksekliği Nedenleri
kanda kalsiyum nedir
Kanda kalsiyum ölçümü


Kalsiyumun vücutta, yani kanda, bir dengede tutulmasında iskelet, bağırsaklar, böbrek, paratiroid hormonu ve D vitamininin kayda değer rolü vardır Alışılagelmiş erişkin bir kişide diyetle alınan günlük kalsiyum miktarı 1000 mg kadardır Böbreklerden her gün 10 gram kalsiyum geçer ve bunun 100 300 mg kadarı idrarla atılır Kalsiyum başlıca olarak iskelet kemiklerinde depo edilir ve iskeletimizde takriben 1000 gram kalsiyum bulunur

Paratiroid bezinden paratiroid hormonu salgılanır Paratiroid hormonu kandaki kalsiyum düzeyine göre salgılanır Kanda kalsiyum düşük ise paratiroid hormonu salgılanır ve bu hormon böbrek ve kemiklere doğrudan doğruya tesir ederek ve bağırsaklara dolambaçlı yoldan tesir ederek kan kalsiyumunu yükseltir Kanda kalsiyum yüksek ise paratiroid hormonu az salgılanır

Kanda kalsiyum ayarlanmasında böbreğin de manâlı rolü vardır Paratiroid hormonu böbrekte D vitamininin faal hale gelmesine (1, 25 (OH)2D3) katkıda bulunur Böbrekten süzülen kalsiyumun geri alınmasında paratiroid hormonunun etkisi vardır
Paratiroid hormonu kemiklere etki ederek kemiklerden kalsiyum ve fosforun ayrılmasını sağlar Paratiroid hormonu ayrıca D vitamini yoluyla barsaklardan kalsiyum emilimini de artırır Paratiroid hormonu böbreklerden kalsiyum emilimini artırırken idrarla fosfat atılımını artırır

KAN KALSİYUM DÜZEYİ
Laboratuvardan laboratuvara değiştirme gösterirse de Normalde kanda total kalsiyum düzeyi 85105 mgdl arasındadır kanda 105 mgdl den fazla tepe kalsiyum yüksekliği olduğunu gösterir İyonize kalsiyum ise normalde 113132 mmolL arasındadır

KAYDA DEĞER ANEKDOT: Kan Alınırken damar üzerinde bant uygulaması artı yapılırsa kan kalsiyumu yüksek çıkabilir böylece bir kere kan kalsiyum yüksekliği ile derhal telaş etmeyiniz Aynı laboratuvarda ve başka laboratuvarda TOTAL ve İYONİZE KALSİYUM olarak her yerde ölçüm yaptırınız Bu kez da yüksek çıkarsa kalsiyum yüksekliği vardır denir Araştırma için bir ENDOKRIN UZMANINA başvurunuz

Total kalsiyum kandaki albümin seviyesinden etkilenir O nedenle Total kalsiyumu değerlendirirken kan albümin düzeyini düşünmek gerekir En iyisi İYONİZE KALSİYUM ölçmektir

Tansiyon ilacı olarak idrar söktürücü alıyorsanız bu ilaçlar kanda kalsiyumu yükseltebilir


KALSİYUM YÜKSEKLİĞİNDE BELİRTİLER
Belirtiler kalsiyum yüksekliğine göre değişirse de şunlar olabilir:

Bulantı
Kusma
kabızlık
Karın ağrısı
Konsantrasyon güçlüğü
Yorgunluk
Yorgunluk
Enerji düşmesi
Adale güçsüzlüğü
Çok idrara gitme (kalsiyumun böbreğe yaptığı zararnerfrojenik diyabetes insipidus)
Tansiyon yükselmesi


KALSİYUM YÜKSEKLİĞİNİN NEDENLERİ
Kalsiyum yüksekliğinin % 80'nini paratiroid hormon yüksekliği ve kanserler yapar

1 Paratiroid hormon yüksekliği
2 Lityum ilacı uygulamak (psikiyatri hastalarının kullandığı bir ilaç olan lityum sonrası kanda kalsiyum yüksekliği ve paratiroid hormon yüksekliği bildirilmiştir)
3 Milk alkali sendromu denilen fazla alkali mide ilaçları kullanan kişilerde görülür
4 Bir Takım kanserlerde kalsiyum yükselir Bu hastalarda parathormon düşüktür Böylece hiperparatiroidi den ayrılır Ama ''Paratiroid hormon related peptid'' yüksektir
5 Zehirli guatr (hipertiroidi), Feokromasitoma, Addison hastalığı
6 Sarkoidoz ve verem gibi granulomatoz hastalıklar
7 Bazı ilaçlar: D vitamini ilacı fazlalığı, A vitamini pozitif almak, Östrojen ilacı, antiöstrojenler, tiazid diüretikler,
8 Atıl yatanlar veya hareketsizlik
9 Damardan gıda
10 Böbrek hastalıkları (kronik böbrek yetmezliği)
11 Ceset susuz kalınca

KALSİYUM YÜKSEKLİĞİNİN EN MANÂLI NEDENİ PARATİROİD HORMON YÜKSEKLİĞİDİR

Paratiroid hormonun (PTH) bir ya da daha fazla paratiroid bezinden aşırı salgılanmasıyla paratiroid hormon fazlalığı oluşur ve buna tıp dilinde ‘ ’primer hiperparatiroidi ’ ’ denir Kanda kalsiyum yüksekliğinin en önemli nedeni paratiroid hormon fazlalığıdır
Her yaşta görülürse de, 50 yaş üzerinde daha fazla görülür Kadınlarda menopoz döneminde azıcık daha fazla görülmektedir (31 oranında)
Paratiroid hormonunun fazla salgılanmasının en sık nedeni (% 85) paratiroid bezlerinden birinde bir ur oluşmasıdır ve buna tıp dilinde ‘ ’adenom ’ ’ denir Bazan paratiroid bezlerinin büyümesi (% 1215) ya da çok nadir olarak paratiroid bezi kanseri ( % 12) paratiroid hormon fazlalığına niçin olabilir

Klinik Bulgular
Günümüzde teşhis artan laboratuar teknikleri doğruca takriben % 50 hastada hiç bir şikayet yok iken rastlantısal olarak konabilmektedir Şikayeti olan hastalarda ise
Takâtsizlik
Eklem ağrıları
Halsizlik
İştah kaybı
Hafif buhran
Konsantre olamama görülebilir

Böbrekte taş oluşmasının kayda değer bir nedeni paratiroid hormon yüksekliğidir Böbrek taşları bu hastaların % 2025 ’inde görülür İdrarla kalsiyum atılımı artar yani günde idrarla atılan kalsiyum miktarı 300 mg ’dan fazladır

Paratiroid hormon fazlalığında kemik kistleri ve kahverengi (Brown) tümörler seyrek olarak (%1) görülmektedir Kemiklerde çoğalan kalsiyum azlığına yan olarak ön kol, kalça ve omurgada kemik kırıklarının sıklığında çoğalma olur Hafif kemik erimesi (osteopeni) en sık görülen kemik bulgusudur (%30)
Bu hastalarda hem eklem ağrıları, gözde konjunktivada kalsiyum birikmesi, keratopati ve kan basıncı yükselmesi (% 3050 hastada) görülebilir

Kanda kalsiyumun yüksek olması nedeniyle de bu hastalarda şu şikayetler olabilir:

İştah kaybı
Bulantı
Kabızlık
Aşırı susuzluk
Sık idrara gitme

Bu hastalarda kalsiyum yüksekliğine yan olarak böbrek fonksiyonlarında deformasyon, romatizmal şikayetler, kanda fosfor düşüklüğü, kanda mağnezyumda hafif artış olabilir

Tanı
Teşhis için kanda kalsiyum ve paratiroid hormon düzeylerine bakılır Primer hiperparatiroidide hem paratiroid hormonu ayrıca de kan kalsiyumu kanda yüksek olarak bulunur
Paratiroid hormon yüksekliğinin tipik bulgusu serum kalsiyumunun yüksek olmasıdır Vitamin D eksikliğine emrindeki osteomalasi hastalığı (kemik hastalığı) varlığında kalsiyum yükselmesi olmayabilir Bu hastalara D vitamini verildiğinde kan kalsiyumu artar
Ara Sıra kan kalsiyumu yükselmeden sadece paratiroid hormon yüksekliği görülebilir
Paratiroid bezi ultrasonografisi ile % 80 ’e varan oranda büyümüş paratiroid bezi saptama edilebilir Bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntülemede de benzer oranlar verilmektedir
99mTcsestamibi ile yapılan paratiroid sintigrafisinin duyarlılığı % 5080 olup, bilhassa gögüs kemiği arakasına yerleşimli paratiroid dokusu tespitinde fazla yardımcı bir yöntemdir Sintigrafik bilgi, ultrasonografi ile birlikte değerlendirildiğinde teşhis doğruluğu daha güvenilir olmaktadır

Tedavi
Orta dereceli kalsiyum yüksekliği böbrek fonksiyonlarının bozulmasına neden olurken, ciddi kalsiyum yüksekliği hayatı tehdit eden bir durumdur
Oysa birçok hastada herhangi bir şikayet yoktur ve kan kalsiyum düzeyi 11,5 mgdl ’den daha azdır
Ameliyat yapılmayan hastalarda (bunlarda şikayet değil ve kan kalsiyumu hafif yüksektir) kan kalsiyumu 6 ayda bir ölçülür ve böbrek fonksiyonları değerlendirilir Bu hastalarda keza yılda bir kemik dansitesi ölçülür
Bu hastalara lityum ilacı ve tiazid diüretik ilaçları almamaları önerilir Bu ilaçlar kan kalsiyumunu artırır Ayrıca fazla su içmeleri (günde en düşük 68 bardak su), hareketli olmaları, kalsiyumdan yüksek perhiz yapmamaları önerilir Kalsiyum günde 1000 mg alınmalı ve vitamin D günde 400600 IU alınmalıdır
Hap tedavisi olarak sıradan kalsiyumlu perhiz alırken, bol akıcı alınmalı ve hareket artırılmalıdır Ilaç olarak kemik erimesi olanlarda bifosfonat denilen ilaçlar verilebildiği gibi kalsimimetik denen ilaçlar da verilebilir Ancak bunların hiçbirisi hemen şimdi paratiroid ameliyatının yerini almış değildir ve kan kalsiyumunu normale getirmez

Şikayeti olan hastalarda paratiroid bezi ameliyatı yapılır
Şikayeti olmayan hastalarda aşağıdaki durumlar varsa ameliyat gerçekleştirmek gerekebilir :
1Kan kalsiyum değeri olağan laboratuar üst sınırından 1mgdl (0,25 mmolL) pozitif ise
2Yirmidört saatlik idrar kalsiyum atılımı 400 mggün ‘den artı ise
3Kreatinin klirensinin, uygun yaş ve nesil bayağı değerine kadar, % 30 ve üstünde azalması
4Kemik yoğunluğunun önkol (Ulna) 13 distal ucu, omurga veya kalça, kemik mineral yoğunluğu ölçümlerinde t skoru ’nun 2,5 SD ’den pozitif olması
5Hastanın 50 yaşından küçük olması
6Tıbbi olarak takip edilemeyecek hastalar

Ameliyatta boyun açılarak dört bez de görülür, adenom (ot gibi yaşama) varsa çıkartılır Hiperplazi (bezde artma) varsa üç bez adamakıllı, dördüncü bezin de yarısı çıkartılır Ancak bu prosedürde nüks riski yüksektir, böylece kalan yarım paratiroid dokusu basit müdahale edilebilir olması nedeniyle önkola, adale içine implante edilir *