iltasyazilim
FD Üye
Kanser nasıl oluşur? Kanser hakkında bilgi
Hücreler doğar, gelişir ve ölürler Bu durum kalıtımsal bir denetleme altındadır Bu kontrolün, kalkması ile dengenin bozulması sonucu, ya çok sayıda oluşmaları veya oluşan hücrelerin ölmemeleri sonucu büyüyen hücreler ot gibi yaşama dokusunu oluşturur Hücrelerdeki bu olayların gelişmesine niçin bölge bir fazla kanser yapıcı (kanserojen) madde vardır
Kanser belirtileri ortaya çıktıktan daha sonra bundan böyle hastalığın ilerlediği anlaşılır Gaye, bu belirtiler ortaya çıkmadan hastalığın fazla erken dönemde yakalanmasıdır Kanserin oluştuğu yere tarafından belirtileri vardır
Vücudun herhangi bir yerinde ele bir kitlenin gelmesi, ses kısıklığı, inatçı öksürük, dışkılama düzeninde değişim, derideki benlerin şekil, büyüklük ve renk değişiklikleri, kapanmayan yaralar, herhangi bir yerde kanama, kanser belirtisi olabilir
En sık görülen kanserler?
En sık görülen kanserler erkeklerde akciğer, prostat ve kalın barsak kanseri Kadınlarda meme, rahim ağzı, akciğer ve kalın barsak kanseridir
Akciger Kanserinin sebebi nedir?
En iyi tanıdık niçin sigara içilmesidir Bazi mesleklerde çalisma, hava kirliligi, radyasyon, genetik faktörler, gıda aliskanliklari gibi alışılagelmiş geçen diger nedenlerin hiç birisi sigara ile mukayese edilecek kadar kayda değer degildir
Ülkemizin bazi yörelerinde yer alan ak toprak, gök toprak olarak aşina asbestos ya da zeolit taşıyan toprakla bağlantı akciger kanseri yapmaktadir Duvar sivama ve yer döseme amaçli kullanilan ve bebeklerin altina konan bu topragin bulundugu alanlarda yasayanlarda akciger ve akcigeri örten zardan köken alan kanserlere fazla sık rastlanmaktadir
Akciger kanserinin sigaradan oldugu kesin midir?
Kuskusuz Sigara ile akciger kanseri arasindaki sebepsonuç iliskisi dogru orantilidir Bir kisi sigaraya ne değin erken yasta baslarsa, günde ne dek fazla sayida ve ne dek uzun süre sigara içerse, içtigi sigaradan ne dek derin dumani içine çekerse akciger kanseri olma riski o kadar fazladir
Sigara içmeyen akciger kanseri olmaz mi?
Olabilir Ama bu, çok daha az rastlanir bir durumdur Ama, sigara içen bir kisinin akciger kanseri olma riski içmeyene göre 13 ile 22 kat daha fazladir
Akciger kanserlerinin hepsi sigaradan mi olusmaktadir?
Akciger kanserlerinin %95' inde sebep sigaradir
Akciger kanseri irsi midir?
Ailede akciger kanseri öyküsünün olmasi sigara içmemek için en önemli nedenlerden birisidir Çünkü akciger kanserinin ortaya çikisinda kalıtımsal faktörler de rol oynamaktadir
Akciger kanserinin belirtileri nelerdir?
Tüm kanserlerde oldugu gibi kilo kaybi, halsizlik, istahsizlik yaninda; öksürük, balgam çikarma, kan tükürme, gögüs agrisi, nefes darligi, hiriltili solunum gibi akcigerlerle iliskili yakinmalar olabilir Bunlara ara sıra kanserin diger organ ve dokulara yayilmasina bagli olarak vücudun degisik alanlarinda agrilar, yutma güçlügü, bas agrisi, görme, denge bilinç bozukluklari vs gibi bir fazla farkli sikayetler eklenebilir
Ne zaman doktora gitmeliyim?
Eger uzun yillar sigara içiyorsaniz, yasiniz 40' in üzerindeyse ve yukaridaki yakinmalarin biri veya bir kaçi mevcut ise hekime basvurmaniz ve akciger kanseri bakimindan degerlendirilmeniz önerilir
Akciger kanseri nasil teshis edilir?
Yukarida bahsedilen belirtilere sahip bir kisinin ilk kez gögüs röntgeninin çekilmesi ve balgam incelemesinin yapilmasi birincil adimdir Bunu bronkoskopi ve bilgisayarli tomografiler vd tetkikler izler
Kanser nasıl oluşur?
Kanserlerin yaklaşık %8090ı çevresel veya da tutum faktörleri göre meydana gelir ve önlenebilme potansiyeli vardır Genetik aracılığıyla kanser meydana gelme olasılığı çevresel faktörlere oranla fazla daha azdır
xışınları, uv (ultraviyolemorötesi) ışınları gibi maddesel ve bir takım ilaçlar, polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi kimyasal faktörlerin yanında virüsler de biyoloji ile ilgili olarak adi karaktere sahip bir hücreli kültürünü transforme ederek kanser oluşturabilirler
Kimyasal karsinojenler, tümörü ya uygulandığı yerde (örn: cilt) ya da absorbe edildiği yerde (örn: bağırsak) ya da metabolizmanın durumuna göre karaciğer, böbrek gibi organlarda, ara sıra de dosdoğru alakası olmayan bir yerde meydana getirirler Ama, karsinojene maruz kalma kanser oluşturmak için kimsesiz bir sebep değildir Karsinojenler ama uygun yer ve zamanda kanser oluşturabilirler
Sayabileceğimiz bir takım kimyasal karsinojenler şunlardır:
¨ Hidrokarbonlar: baca temizleyicileri, boya endüstrisinde kullanılan maddeler
¨ Aflatoksin ( küf mantarı göre sentezlenir)
¨ Nikel, krom
¨ Sigara (nikotin, tar)
¨ Gıda katkıları
¨ Çoğu ilaçlar
¨ Parfümlerde kullanılan bir takım kimyasallar
Bedensel faktörlerin, kanserojen kimyasal maddelerin veya onkojenik (kansere neden olan) virüslerin konak hücre genomu ile etkileşimleri sonucu hücreler değişmekte ve ayrı antijenite kazanmaktadır Bir bayağı hücrenin kontrolden çıkarak çabuk bölünmesiyle oluşan kanserli hücrede çoğu anormal doku antijeni belirmektedir Ur hücrelerinde yeni yeni antijenler oluşmakta ve adi antijenlerin kaybına ya da değişikliğine niçin olabilmektedir Erken fötal dönemde, normalde yer alan protoonkogenlerin ( kansere sebep olabilme potansiyeli olan gen) farklılaşmasıyla olağandışı genler oluşmakta ve bunlara selüler onkogenler adı verilmektedir
KALINBARSAK (SÜTUN) KANSERİ
Kalınbarsak tümörleri iyi ya da fena huylu olabilir, îyi huylu tümörler oldukça seyrek, kötü huylular ise fazla daha yaygındırBu kanser türü çoğunlukla erişkinlik ve ihtiyarlık döneminde görülür
Kalınbarsak kanserinin nedeni bilinmemektedir, ama kanser oluşumunu hazırlayan etkenler iyi bilinir
Çevresel etkenler Kanser yapıcı etkenlerin harekete geçmesin! karşılayan ve onları yönlendiren çevresel etkenler vardır
Asbestos işçilerinde, tekstil sanayisinde, çelik dökümhanelerinde ve sentetik iplikle halı dokunan fabrikalarda çalışan işçilerde kalınbağırsak kanserine yakalanma tehlikesi daha çoktur
Selenyumun kalınbağırsak kanserindeki etkisi tartışmalıdır Kalınbağırsak kanseri hastalarının kanlarındaki selenyum düzeyi düşük bulunmuştur Su ve toprağında yüksek oranda selenyum yer alan bölgelerde kalınbağırsakdüzbağırsak kanserlerine emrindeki ölümlerde azalma saptanmıştır
Beslenmeye bağlı etkenler Günümüzde az önce bağırsak kanserine niçin olan kanser yapıcı bir hastalık etkeni saptanmamıştır Batı tipi gıda, bağırsak kanseri tehlikesini artıran bir etkendir Örneğin, kalınbağırsak kanserinden ölümlerle hayvansal yağ tüketimi aralarında adaleli bir ilişki vardır Pozitif bira tüketiminin de düzbağırsak (rektum) kanserine yol açabileceği düşünülmektedir Lahana ve frenk lahanası gibi bazı sebzelerin kalınbağırsak kanserine karşısında koruyucu etkisi vardır Bunların içerdiği yükseltgenmeyi önleyici (anti oksidan) maddelerin, kemirici hayvanlarda, polisiklik (ansızın çok karbon halkası içeren) hidrokarbonların yol açtığı kanser oluşumunu engellediği belirtilmiştir
Lifli besinlerle beslenmenin de koruyucu etkisinden söz edilir Bu varsayıma kadar, daha fazla lifli besinler tüketen Afrika toplumlarında, Batılı besin alışkanlıklarıuna sahip toplumlara oranla kalınbağırsakdüzbağırsak kanserinin görülme sıklığı fazla daha azdır
Kalıtsal etkenler Kalıtsal etkenlerin çok önemli olduğu görülmektedir
Kanserli hasta ailelerinde kansere yakalanma olasılığı nüfusun öbür bölümüne göre daha yüksektir
Ailesel polipoz ve Gardner Sendromu gibi iki kalıtsal rahatsızlık büyük oranda kalınbağırsak kanserine eşlik eder
Meme, rahim ve yumurtalık kanserine yakalanmış hastaların ailelerinde kalınbağırsak kanseri sıklığı yüksektir
Kalınbağırsak kanserinin yüksek oranda görüldüğü ailelerde, hastalar çoğunlukla gençtir; sağ kalınbağırsak tümörüne daha fazla rastlanır; birkaç organda bitkiler vardır
Bazı olgularda bağırsak tümörü meme ve dölyatağı tümörleriyle birlikte görülebilir
Kaynak:AcıbademHastanesi *
Hücreler doğar, gelişir ve ölürler Bu durum kalıtımsal bir denetleme altındadır Bu kontrolün, kalkması ile dengenin bozulması sonucu, ya çok sayıda oluşmaları veya oluşan hücrelerin ölmemeleri sonucu büyüyen hücreler ot gibi yaşama dokusunu oluşturur Hücrelerdeki bu olayların gelişmesine niçin bölge bir fazla kanser yapıcı (kanserojen) madde vardır
Kanser belirtileri ortaya çıktıktan daha sonra bundan böyle hastalığın ilerlediği anlaşılır Gaye, bu belirtiler ortaya çıkmadan hastalığın fazla erken dönemde yakalanmasıdır Kanserin oluştuğu yere tarafından belirtileri vardır
Vücudun herhangi bir yerinde ele bir kitlenin gelmesi, ses kısıklığı, inatçı öksürük, dışkılama düzeninde değişim, derideki benlerin şekil, büyüklük ve renk değişiklikleri, kapanmayan yaralar, herhangi bir yerde kanama, kanser belirtisi olabilir
En sık görülen kanserler?
En sık görülen kanserler erkeklerde akciğer, prostat ve kalın barsak kanseri Kadınlarda meme, rahim ağzı, akciğer ve kalın barsak kanseridir
Akciger Kanserinin sebebi nedir?
En iyi tanıdık niçin sigara içilmesidir Bazi mesleklerde çalisma, hava kirliligi, radyasyon, genetik faktörler, gıda aliskanliklari gibi alışılagelmiş geçen diger nedenlerin hiç birisi sigara ile mukayese edilecek kadar kayda değer degildir
Ülkemizin bazi yörelerinde yer alan ak toprak, gök toprak olarak aşina asbestos ya da zeolit taşıyan toprakla bağlantı akciger kanseri yapmaktadir Duvar sivama ve yer döseme amaçli kullanilan ve bebeklerin altina konan bu topragin bulundugu alanlarda yasayanlarda akciger ve akcigeri örten zardan köken alan kanserlere fazla sık rastlanmaktadir
Akciger kanserinin sigaradan oldugu kesin midir?
Kuskusuz Sigara ile akciger kanseri arasindaki sebepsonuç iliskisi dogru orantilidir Bir kisi sigaraya ne değin erken yasta baslarsa, günde ne dek fazla sayida ve ne dek uzun süre sigara içerse, içtigi sigaradan ne dek derin dumani içine çekerse akciger kanseri olma riski o kadar fazladir
Sigara içmeyen akciger kanseri olmaz mi?
Olabilir Ama bu, çok daha az rastlanir bir durumdur Ama, sigara içen bir kisinin akciger kanseri olma riski içmeyene göre 13 ile 22 kat daha fazladir
Akciger kanserlerinin hepsi sigaradan mi olusmaktadir?
Akciger kanserlerinin %95' inde sebep sigaradir
Akciger kanseri irsi midir?
Ailede akciger kanseri öyküsünün olmasi sigara içmemek için en önemli nedenlerden birisidir Çünkü akciger kanserinin ortaya çikisinda kalıtımsal faktörler de rol oynamaktadir
Akciger kanserinin belirtileri nelerdir?
Tüm kanserlerde oldugu gibi kilo kaybi, halsizlik, istahsizlik yaninda; öksürük, balgam çikarma, kan tükürme, gögüs agrisi, nefes darligi, hiriltili solunum gibi akcigerlerle iliskili yakinmalar olabilir Bunlara ara sıra kanserin diger organ ve dokulara yayilmasina bagli olarak vücudun degisik alanlarinda agrilar, yutma güçlügü, bas agrisi, görme, denge bilinç bozukluklari vs gibi bir fazla farkli sikayetler eklenebilir
Ne zaman doktora gitmeliyim?
Eger uzun yillar sigara içiyorsaniz, yasiniz 40' in üzerindeyse ve yukaridaki yakinmalarin biri veya bir kaçi mevcut ise hekime basvurmaniz ve akciger kanseri bakimindan degerlendirilmeniz önerilir
Akciger kanseri nasil teshis edilir?
Yukarida bahsedilen belirtilere sahip bir kisinin ilk kez gögüs röntgeninin çekilmesi ve balgam incelemesinin yapilmasi birincil adimdir Bunu bronkoskopi ve bilgisayarli tomografiler vd tetkikler izler
Kanser nasıl oluşur?
Kanserlerin yaklaşık %8090ı çevresel veya da tutum faktörleri göre meydana gelir ve önlenebilme potansiyeli vardır Genetik aracılığıyla kanser meydana gelme olasılığı çevresel faktörlere oranla fazla daha azdır
xışınları, uv (ultraviyolemorötesi) ışınları gibi maddesel ve bir takım ilaçlar, polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi kimyasal faktörlerin yanında virüsler de biyoloji ile ilgili olarak adi karaktere sahip bir hücreli kültürünü transforme ederek kanser oluşturabilirler
Kimyasal karsinojenler, tümörü ya uygulandığı yerde (örn: cilt) ya da absorbe edildiği yerde (örn: bağırsak) ya da metabolizmanın durumuna göre karaciğer, böbrek gibi organlarda, ara sıra de dosdoğru alakası olmayan bir yerde meydana getirirler Ama, karsinojene maruz kalma kanser oluşturmak için kimsesiz bir sebep değildir Karsinojenler ama uygun yer ve zamanda kanser oluşturabilirler
Sayabileceğimiz bir takım kimyasal karsinojenler şunlardır:
¨ Hidrokarbonlar: baca temizleyicileri, boya endüstrisinde kullanılan maddeler
¨ Aflatoksin ( küf mantarı göre sentezlenir)
¨ Nikel, krom
¨ Sigara (nikotin, tar)
¨ Gıda katkıları
¨ Çoğu ilaçlar
¨ Parfümlerde kullanılan bir takım kimyasallar
Bedensel faktörlerin, kanserojen kimyasal maddelerin veya onkojenik (kansere neden olan) virüslerin konak hücre genomu ile etkileşimleri sonucu hücreler değişmekte ve ayrı antijenite kazanmaktadır Bir bayağı hücrenin kontrolden çıkarak çabuk bölünmesiyle oluşan kanserli hücrede çoğu anormal doku antijeni belirmektedir Ur hücrelerinde yeni yeni antijenler oluşmakta ve adi antijenlerin kaybına ya da değişikliğine niçin olabilmektedir Erken fötal dönemde, normalde yer alan protoonkogenlerin ( kansere sebep olabilme potansiyeli olan gen) farklılaşmasıyla olağandışı genler oluşmakta ve bunlara selüler onkogenler adı verilmektedir
KALINBARSAK (SÜTUN) KANSERİ
Kalınbarsak tümörleri iyi ya da fena huylu olabilir, îyi huylu tümörler oldukça seyrek, kötü huylular ise fazla daha yaygındırBu kanser türü çoğunlukla erişkinlik ve ihtiyarlık döneminde görülür
Kalınbarsak kanserinin nedeni bilinmemektedir, ama kanser oluşumunu hazırlayan etkenler iyi bilinir
Çevresel etkenler Kanser yapıcı etkenlerin harekete geçmesin! karşılayan ve onları yönlendiren çevresel etkenler vardır
Asbestos işçilerinde, tekstil sanayisinde, çelik dökümhanelerinde ve sentetik iplikle halı dokunan fabrikalarda çalışan işçilerde kalınbağırsak kanserine yakalanma tehlikesi daha çoktur
Selenyumun kalınbağırsak kanserindeki etkisi tartışmalıdır Kalınbağırsak kanseri hastalarının kanlarındaki selenyum düzeyi düşük bulunmuştur Su ve toprağında yüksek oranda selenyum yer alan bölgelerde kalınbağırsakdüzbağırsak kanserlerine emrindeki ölümlerde azalma saptanmıştır
Beslenmeye bağlı etkenler Günümüzde az önce bağırsak kanserine niçin olan kanser yapıcı bir hastalık etkeni saptanmamıştır Batı tipi gıda, bağırsak kanseri tehlikesini artıran bir etkendir Örneğin, kalınbağırsak kanserinden ölümlerle hayvansal yağ tüketimi aralarında adaleli bir ilişki vardır Pozitif bira tüketiminin de düzbağırsak (rektum) kanserine yol açabileceği düşünülmektedir Lahana ve frenk lahanası gibi bazı sebzelerin kalınbağırsak kanserine karşısında koruyucu etkisi vardır Bunların içerdiği yükseltgenmeyi önleyici (anti oksidan) maddelerin, kemirici hayvanlarda, polisiklik (ansızın çok karbon halkası içeren) hidrokarbonların yol açtığı kanser oluşumunu engellediği belirtilmiştir
Lifli besinlerle beslenmenin de koruyucu etkisinden söz edilir Bu varsayıma kadar, daha fazla lifli besinler tüketen Afrika toplumlarında, Batılı besin alışkanlıklarıuna sahip toplumlara oranla kalınbağırsakdüzbağırsak kanserinin görülme sıklığı fazla daha azdır
Kalıtsal etkenler Kalıtsal etkenlerin çok önemli olduğu görülmektedir
Kanserli hasta ailelerinde kansere yakalanma olasılığı nüfusun öbür bölümüne göre daha yüksektir
Ailesel polipoz ve Gardner Sendromu gibi iki kalıtsal rahatsızlık büyük oranda kalınbağırsak kanserine eşlik eder
Meme, rahim ve yumurtalık kanserine yakalanmış hastaların ailelerinde kalınbağırsak kanseri sıklığı yüksektir
Kalınbağırsak kanserinin yüksek oranda görüldüğü ailelerde, hastalar çoğunlukla gençtir; sağ kalınbağırsak tümörüne daha fazla rastlanır; birkaç organda bitkiler vardır
Bazı olgularda bağırsak tümörü meme ve dölyatağı tümörleriyle birlikte görülebilir
Kaynak:AcıbademHastanesi *