KAPİTULASYONLAR
Sozluk anlamıyla; bir ulkenin, vatandaşlarının zararına olacak şekilde yabancılara verilen ayrıcalıklar Osmanlı Devleti'nde Kanuni Sultan Suleyman doneminde 1535'de ilk kez padişah fermanıyla Fransızlara tanınan hakların tumu
Fransa Kralı I Francois 1525'de Cermen İmapartoru V Carlos tarafından esir alınmış bunun uzerine Kralın annesi Kanuni'ye bir mektup yazarak yardım istemiştir Bu sırada Mohac Seferi'ne cıkacak olan Kanuni, bu yardımla Habsburglarla yakınlaşma sağlanabilir duşuncesiyle, yardım etmeyi kabul etmiştir Fakat herşey Sultan Suleyman'ın planladığı gibi olmamış, Fransız dostluğu zamanla resmi bir kimlik kazanmıştır
1535'te Fransızlarla Osmanlı Devleti arasında imzalanan antlaşmayla Fransızlara birtakım haklar verilmiştir Kapitulasyonlar, bu dostluk antlaşmasının yarattığı yakınlaşma ortamında verilmiş olan haklardır Buna gore; Fransız bayrağı taşıyan gemiler Osmanlı egemenliğinde bulunan butun limanlarda serbestce ticaret yapabileceklerdi Diğer yabancı devletler gemilerini, Osmanlı egemenliğinde bulunan denizlerde ancak Fransız bayrağı altında ticaret yapabileceklerdi Bu sayede Fransızlar kapitulasyonlar gereği Osmanlı denizlerinde serbestce ticaret yapma ozgurluğune kavuşmuştu Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu sınırları icinde yaşayan Katoliklere ibadet ozgurluğu verilmesi, Fransız konsoloslarına kendi vatandaşlarıyla ilgili sorunların cozumlenmesinde yargı yetkisi tanınması gibi hukumler, daha sonraki yıllarda İmparatorluğun zayıflamasıyla, devletin bağımsızlığını yok edecek kurallar haline getirilmiştir
1569, 1581, 1597, 1614, 1673 ve 1740 yıllarında yeni kapitulasyonlar verilmiştir 1740 kapitulasyonlarıyla, Fransa'ya tanınan haklar daha da genişletilmiş, diğer batılı ulkelere de aynı hakların tanınması kabul edilmiştir 1740 kapitulasyonlarından sonra Osmanlı sınırları icerisindeki yabancı devletlere cok geniş ticaret yapma olanakları sağlanmış, hatta bu haklar sayesinde İstanbul'da yanacı postaneler acılmıştı
Sevr Antlaşması'nın imzalanmasıyla kapitulasyonlardan yararlanma hakkı Yunanistan ve Ermenistan'a verilmiş, yabancı gemilere, Turk gemilerine tanınan butun hakların tanınması kararlaştırılmıştır 22 Mart 1922'deki Sakarya Zaferi'nden sonra Paris'te toplanan İtilaf Devletleri Dışişleri bakanları konferansında ise İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Turkiye ve kapitulasyonlardan yararlanan obur devletlerin katılmasıyla kurulacak bir komisyonca kapitulasyon hukumlerinin gozden gecirilmesi konusunda karara varılmıştır Kapitulasyonlar Lozan Barış Antlaşmasıyla yururlukten kalkmıştır
Sozluk anlamıyla; bir ulkenin, vatandaşlarının zararına olacak şekilde yabancılara verilen ayrıcalıklar Osmanlı Devleti'nde Kanuni Sultan Suleyman doneminde 1535'de ilk kez padişah fermanıyla Fransızlara tanınan hakların tumu
Fransa Kralı I Francois 1525'de Cermen İmapartoru V Carlos tarafından esir alınmış bunun uzerine Kralın annesi Kanuni'ye bir mektup yazarak yardım istemiştir Bu sırada Mohac Seferi'ne cıkacak olan Kanuni, bu yardımla Habsburglarla yakınlaşma sağlanabilir duşuncesiyle, yardım etmeyi kabul etmiştir Fakat herşey Sultan Suleyman'ın planladığı gibi olmamış, Fransız dostluğu zamanla resmi bir kimlik kazanmıştır
1535'te Fransızlarla Osmanlı Devleti arasında imzalanan antlaşmayla Fransızlara birtakım haklar verilmiştir Kapitulasyonlar, bu dostluk antlaşmasının yarattığı yakınlaşma ortamında verilmiş olan haklardır Buna gore; Fransız bayrağı taşıyan gemiler Osmanlı egemenliğinde bulunan butun limanlarda serbestce ticaret yapabileceklerdi Diğer yabancı devletler gemilerini, Osmanlı egemenliğinde bulunan denizlerde ancak Fransız bayrağı altında ticaret yapabileceklerdi Bu sayede Fransızlar kapitulasyonlar gereği Osmanlı denizlerinde serbestce ticaret yapma ozgurluğune kavuşmuştu Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu sınırları icinde yaşayan Katoliklere ibadet ozgurluğu verilmesi, Fransız konsoloslarına kendi vatandaşlarıyla ilgili sorunların cozumlenmesinde yargı yetkisi tanınması gibi hukumler, daha sonraki yıllarda İmparatorluğun zayıflamasıyla, devletin bağımsızlığını yok edecek kurallar haline getirilmiştir
1569, 1581, 1597, 1614, 1673 ve 1740 yıllarında yeni kapitulasyonlar verilmiştir 1740 kapitulasyonlarıyla, Fransa'ya tanınan haklar daha da genişletilmiş, diğer batılı ulkelere de aynı hakların tanınması kabul edilmiştir 1740 kapitulasyonlarından sonra Osmanlı sınırları icerisindeki yabancı devletlere cok geniş ticaret yapma olanakları sağlanmış, hatta bu haklar sayesinde İstanbul'da yanacı postaneler acılmıştı
Sevr Antlaşması'nın imzalanmasıyla kapitulasyonlardan yararlanma hakkı Yunanistan ve Ermenistan'a verilmiş, yabancı gemilere, Turk gemilerine tanınan butun hakların tanınması kararlaştırılmıştır 22 Mart 1922'deki Sakarya Zaferi'nden sonra Paris'te toplanan İtilaf Devletleri Dışişleri bakanları konferansında ise İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Turkiye ve kapitulasyonlardan yararlanan obur devletlerin katılmasıyla kurulacak bir komisyonca kapitulasyon hukumlerinin gozden gecirilmesi konusunda karara varılmıştır Kapitulasyonlar Lozan Barış Antlaşmasıyla yururlukten kalkmıştır