Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Son yıllarda daha sıkça duyulmaya başlayan, baharyaz dönemlerinde çoğaltma gösteren ve ağırlıklı olarak keneler yoluyla bulaşan virütik bir hastalıktır ilk olarak 1944 yılında Kırım‘da, sonra 1956 yılında Kongo‘da tanımlanmış ve sonradan aynı hastalık olduğu anlaşılmıştır
Keneler, kan emerek beslendikleri için hemencecik tüm yabani ve evcil hayvanların (inek, koyun, köpek, kemiriciler, yerde beslenen kuşlar vb) üstünde bulunabilir ve bu hayvanlardan insana geçebilirler Keza, çalılık ve yeşil, yüksek otlu alanlarda bulunan keneler, beslemek için doğrudan insanlara da geçip ısırabilirler böylece daha çok kırsal bölgelerde ve hayvancılıkla uğraşan kişilerde görülmekle birlikte şehirsel alanlardaki yerinde ortamlarda da bulunabilirler
Virüs ile bulaşmış keneler, kan emişini tamamladıktan sonra ayrılırken bir akıcı salgılarlar Virüs genel olarak bu sıvı ile bulaşır Kan emdikleri ve virüsü bulaştırdıkları tüm canlılar hasta olabilir lakin rahatsızlık genel olarak hayvanlarda hafif ve bulgusuz seyreder böylece daha eksik görülmekle birlikte hasta hayvanların salgıları ve kanları aracılığıyla da rahatsızlık bulaşabilir
Kenelerin kan emişi çoğunlukla uzun bir süreçtir Sinekler gibi hemencecik sokup kısa sürede kan emişini bırakmazlar Kan emmeye başlayan kene, ağız kısmındaki hortumunu cilt içine sokar ve doyuncaya dek çıkartmaz Bu anafor, geri çıkışı alıkoymak için çıkıntılar içerdiğinden basit çıkmaz bu nedenle keneyi çıkartmak için zorlamamak gerekir Çok zorlandığında sıvıyı erken salgılayıp virüsü bulaştırabilir veya boru kısmı koparak cilt içinde kalabilir Keza, zorlama kenenin patlayarak enfekte sıvı ve kanının cildimizdeki çiziklerden veya gözümüze sıçrayarak bulaşmasına yol açabilir böylece vücuda yapışık kene görüldüğünde bir cımbızla ağız kısmından tutularak ağır ağır sağasola oynatılıp bir vida gibi çıkartılmaya çalışmalı ya da bir afiyet kurumuna başvurularak çıkartılması sağlanmalıdır
Hastalık oluşması ve bulguları:
Hastalık genel olarak kene ısırığı ile virüsün bulaşmasından 13 gün daha sonra ortaya çıkar Bu zaman en fazla 9 güne dek uzayabilir Hasta hayvanın kan ve vücut sıvıları bulaşmış ise bu durumda hastalığın ortaya çıkışı 13 güne dek uzayabilmektedir
Ateş, kırıklık, baş ağrısı, halsizlik, aşırı duyarlık, kol, üçgenin taban olmayan kenarı ve sırtta şiddetli sızı ve belirgin iştahsızlık bulguları ile başlar Ara Sıra kusma, karın ağrısı ve ishal olabilir
Ilk günlerde yüz ve göğüste ufak deri altı kanamaları, gözlerde kızarıklık, vücut, kol ve bacaklarda bir yere çarpmış gibi deri altı kanamalar oluşabilir
Burun kanaması, kanlı kusma, kanlı dışkılama, kanlı idrar görülebilir Vajinal kanamaya da rastlanabilir
Ağır olgularda kara sarılık, karaciğer, böbrek, akciğer yetmezlikleri oluşabilir
Çare: Diğer birçok virüs hastalıklarında olduğu gibi bu hastalığın da aracısız olarak bir tedavisi ve etkin bir ilacı olmayıp daha çok yardım tedavisi ve bulguları gidermeye karşın tedaviler ve bazı antivirütik ilaçlar uygulanmaktadır
Erken dönemde başlanılan destek çare daha başarılı sonuç vermektedir Geç başlanılan çare ve ağır seyredebilen rahatsızlık öldürücü olabilmektedir
Hastalığa karşısında aşı çalışması yürütülmekle birlikte hemen şimdi koruyucu bir aşı geliştirilememiştir
Korunma:
Hastalık, kenelerin sokması sonrası salgıladıkları sıvıyla, kenelerin çıkartılırken ezilmesi sonucu meydana çıkan akışkan ve kanıyla ya da kene sokması sonucu virüsü alıp hasta olmuş hayvanların kan ve salgıları ile bulaşabilmektedir bu nedenle:
Mera ve meskenlerde oturmuş keneler kan emerek beslenirler Hayvanları kenelerden uzakta tutarak kenelerin yayılmaları engellenmelidir
Yeşil ve piknik alanlarına gidildiğinde (su kenarları, otlaklar, çalılık ve yüksek otlu alanlar) uzun giysiler giymeli, bacakları açıkta bırakmamalı, paçalar çorap içine konulup kenenin vücuda ulaşması zorlaştırılmalıdır Dönüşte bütün ceset kontrol edilip yapışık kene olup olmadığına bakılmalıdır
Yeşil alanlara bu vesileyle haşere kaçırıcı istikrarsız ve jeller cilde sürülebilir veya giysilere emdirilebilir Bu maddelerin eksik da olsa afiyet
sakıncaları olduğu dikkate alınmalıdır Hayvan besliyorsanız hayvanlarınızı dolaştırırken onlara da bu sıvılardan sürebilirsiniz
Vücuda yapışık kene tespit edildiğinde keneyi çıkartmak için artı zorlamamalı, ırk arasında yaygın olduğu şekliyle sigara veya kibritle aydınlatma, kenenin üzerine kolonya, içki ya da öteki kimyasal maddeler uygulanmamalıdır Bu maddeler kenenin daha erken aşamada kusmasına ve enfekte sıvıyı vücudumuza salgılamasına neden olabilir
Vücuda yapış yapış kene tespit edildiğinde elen takarak ve bir cımbız ile kene vücuda yapışık ağız kısmından tutularak ağır ağır sağasola sallanarak bir vida gibi çıkartılmalı ya da bir sağlık kurumuna başvurularak çıkartılması sağlanmalıdır
Hasta kişiler ile temasta gövde sıvıları yoluyla bulaşma olabileceği unutulmamalıdır
Artık piknik gerçekleştirmek da riskli hale geldi
Kenelerle karşılaşmamanız dileğiyle,
Dr Murat FIRAT
Irk Sağlığı Uzmanı
not alıntıdır *
Keneler, kan emerek beslendikleri için hemencecik tüm yabani ve evcil hayvanların (inek, koyun, köpek, kemiriciler, yerde beslenen kuşlar vb) üstünde bulunabilir ve bu hayvanlardan insana geçebilirler Keza, çalılık ve yeşil, yüksek otlu alanlarda bulunan keneler, beslemek için doğrudan insanlara da geçip ısırabilirler böylece daha çok kırsal bölgelerde ve hayvancılıkla uğraşan kişilerde görülmekle birlikte şehirsel alanlardaki yerinde ortamlarda da bulunabilirler
Virüs ile bulaşmış keneler, kan emişini tamamladıktan sonra ayrılırken bir akıcı salgılarlar Virüs genel olarak bu sıvı ile bulaşır Kan emdikleri ve virüsü bulaştırdıkları tüm canlılar hasta olabilir lakin rahatsızlık genel olarak hayvanlarda hafif ve bulgusuz seyreder böylece daha eksik görülmekle birlikte hasta hayvanların salgıları ve kanları aracılığıyla da rahatsızlık bulaşabilir
Kenelerin kan emişi çoğunlukla uzun bir süreçtir Sinekler gibi hemencecik sokup kısa sürede kan emişini bırakmazlar Kan emmeye başlayan kene, ağız kısmındaki hortumunu cilt içine sokar ve doyuncaya dek çıkartmaz Bu anafor, geri çıkışı alıkoymak için çıkıntılar içerdiğinden basit çıkmaz bu nedenle keneyi çıkartmak için zorlamamak gerekir Çok zorlandığında sıvıyı erken salgılayıp virüsü bulaştırabilir veya boru kısmı koparak cilt içinde kalabilir Keza, zorlama kenenin patlayarak enfekte sıvı ve kanının cildimizdeki çiziklerden veya gözümüze sıçrayarak bulaşmasına yol açabilir böylece vücuda yapışık kene görüldüğünde bir cımbızla ağız kısmından tutularak ağır ağır sağasola oynatılıp bir vida gibi çıkartılmaya çalışmalı ya da bir afiyet kurumuna başvurularak çıkartılması sağlanmalıdır
Hastalık oluşması ve bulguları:
Hastalık genel olarak kene ısırığı ile virüsün bulaşmasından 13 gün daha sonra ortaya çıkar Bu zaman en fazla 9 güne dek uzayabilir Hasta hayvanın kan ve vücut sıvıları bulaşmış ise bu durumda hastalığın ortaya çıkışı 13 güne dek uzayabilmektedir
Ateş, kırıklık, baş ağrısı, halsizlik, aşırı duyarlık, kol, üçgenin taban olmayan kenarı ve sırtta şiddetli sızı ve belirgin iştahsızlık bulguları ile başlar Ara Sıra kusma, karın ağrısı ve ishal olabilir
Ilk günlerde yüz ve göğüste ufak deri altı kanamaları, gözlerde kızarıklık, vücut, kol ve bacaklarda bir yere çarpmış gibi deri altı kanamalar oluşabilir
Burun kanaması, kanlı kusma, kanlı dışkılama, kanlı idrar görülebilir Vajinal kanamaya da rastlanabilir
Ağır olgularda kara sarılık, karaciğer, böbrek, akciğer yetmezlikleri oluşabilir
Çare: Diğer birçok virüs hastalıklarında olduğu gibi bu hastalığın da aracısız olarak bir tedavisi ve etkin bir ilacı olmayıp daha çok yardım tedavisi ve bulguları gidermeye karşın tedaviler ve bazı antivirütik ilaçlar uygulanmaktadır
Erken dönemde başlanılan destek çare daha başarılı sonuç vermektedir Geç başlanılan çare ve ağır seyredebilen rahatsızlık öldürücü olabilmektedir
Hastalığa karşısında aşı çalışması yürütülmekle birlikte hemen şimdi koruyucu bir aşı geliştirilememiştir
Korunma:
Hastalık, kenelerin sokması sonrası salgıladıkları sıvıyla, kenelerin çıkartılırken ezilmesi sonucu meydana çıkan akışkan ve kanıyla ya da kene sokması sonucu virüsü alıp hasta olmuş hayvanların kan ve salgıları ile bulaşabilmektedir bu nedenle:
Mera ve meskenlerde oturmuş keneler kan emerek beslenirler Hayvanları kenelerden uzakta tutarak kenelerin yayılmaları engellenmelidir
Yeşil ve piknik alanlarına gidildiğinde (su kenarları, otlaklar, çalılık ve yüksek otlu alanlar) uzun giysiler giymeli, bacakları açıkta bırakmamalı, paçalar çorap içine konulup kenenin vücuda ulaşması zorlaştırılmalıdır Dönüşte bütün ceset kontrol edilip yapışık kene olup olmadığına bakılmalıdır
Yeşil alanlara bu vesileyle haşere kaçırıcı istikrarsız ve jeller cilde sürülebilir veya giysilere emdirilebilir Bu maddelerin eksik da olsa afiyet
sakıncaları olduğu dikkate alınmalıdır Hayvan besliyorsanız hayvanlarınızı dolaştırırken onlara da bu sıvılardan sürebilirsiniz
Vücuda yapışık kene tespit edildiğinde keneyi çıkartmak için artı zorlamamalı, ırk arasında yaygın olduğu şekliyle sigara veya kibritle aydınlatma, kenenin üzerine kolonya, içki ya da öteki kimyasal maddeler uygulanmamalıdır Bu maddeler kenenin daha erken aşamada kusmasına ve enfekte sıvıyı vücudumuza salgılamasına neden olabilir
Vücuda yapış yapış kene tespit edildiğinde elen takarak ve bir cımbız ile kene vücuda yapışık ağız kısmından tutularak ağır ağır sağasola sallanarak bir vida gibi çıkartılmalı ya da bir sağlık kurumuna başvurularak çıkartılması sağlanmalıdır
Hasta kişiler ile temasta gövde sıvıları yoluyla bulaşma olabileceği unutulmamalıdır
Artık piknik gerçekleştirmek da riskli hale geldi
Kenelerle karşılaşmamanız dileğiyle,
Dr Murat FIRAT
Irk Sağlığı Uzmanı
not alıntıdır *
