kimyasal bağlar konu anlatımı

Kimyasal senet, moleküllerde atomları bir arada tutan kuvvettir Atomlar daha düşük enerjili duruma erişmek için bir araya gelirler Bir bağın oluşabilmesi için atomlar kimsesiz bulundukları zamankinden daha kararlı olmalıdırlar Genelleştirme yerine getirmek icabında bağlar oluşurken dışarıda enerji verirler Atomlar bağ yaparken, elektron dizilişlerini cet gazlara benzetmeye çalışırlar Bir atomun yapabileceği senet sayısı, sahip olduğu veya eksik enerji ile sahip olduğu ya da eksik enerji ile sahip olabileceği güya doymuş orbital sayısına eşittir Cet gazların alaşım oluşturamamasının sebebi bütün orbitallerinin doymuş olmasıdır Elektron yapıları farklı olan atomlar değişik biçimlerde bir araya gelerek kimyasal bağ oluştururlar;
Bir atomdan diğer bir atoma elektron aktarılmasıyla İki atomun müşterek elektron kullanmasıyla
Anekdot: Elektron alış verişi ya da elektron ortaklaşmasının nedeni; atomların kararlı ışık halkası gelebilmek için elektron düzenlerini, soy gazlarınkine benzetme isteğidir Soy gazların 8 değerlik elektronuna sahip oldukları için elektron sayısı 8 ’e tamamlanır Buna oktet kuralı denir


İYONİK BAĞLAR
İyonik bağlar, metaller ile ametaller arasında metallerin elektron vermesi ametallerin elektron almasıyla oluşan bağlanmadır Metaller elektron vererek (+) değerlik, ametaller elektron alarak () değerlik alırlar Bu şekilde oluşan (+) ve () yükler birbirini büyük bir güçlü olarak çekerler Bu çekim iyonik bağın oluşumuna sebep olur Onun için iyonik alt bileşikleri ayrıştırmak zordur Elektron aktarımıyla oluşan bileşiklerde, kaybedilen ve kazanılan elektron sayıları eşit olmalıdır
İyonik katılar kayıtlı bir kristal inşa oluştururlar İyonik ast bileşikler oda sıcaklığında katı halde bulunurlar İyonik bileşikler katı halde elektriği iletmez Sıvı halde ve çözeltileri elektriği iletirler

KOVALENT BAĞLAR
Hidrojenin ametallerle ya da ametallerin kendi arlarında elektronlarını ortak kullanarak oluşturulan kaplumbağa kabuğu kovalent senet denir Değerlik elektronları elementin simgesi çevresinde noktalarla gösterilerek elektron ortaklaşması gösterilir Bu tür formüllere elektron nokta formülleri denir
Periyodik cetvelin A gruplarında değerlik elektron sayısı grup numarasına eşit olduğundan grup numarası, sembol çevresine konulacak elektron sayısını gösterir İki atom arasına konulan noktalar her iki atom için de sayılır ve istikrarlı moleküller de atomların simgeleri çevresinde toplam nokta sayısı 8 ‘dir
Moleküllerin elektron nokta formülleri yazılırken;
Molekülü yaratıcı atomların değerlik elektronları belirlenir Yapacakları tahvil sayıları saptanır, çok bağ yapanlar merkez atomu olarak alınır Merkez atomu aniden pozitif ise merkez atomları birbirine bağlanacak şekilde yazılır Değerlik elektronlar, atomların çevresine oktet kuralına uyacak şekilde dağıtılır
aApolar Kovalent Bono:
Kutupsuz bağ, yani (+), () kutbu yoktur İki hidrojen atomu elektronları ortaklaşa kullanarak bono oluştururlar İki atom arasındaki tahvil HH biçiminde gösterilir Flor atomunun son etki alanında 7 elektronu vardır ve bir tane benzeri batmış orbitali vardır 2 flor atomu arasında elektronlar müşterek kullanılarak bir bağ oluşur Oksijenin son yörüngesinde 6 elektronu vardır 2 tane sanki doymuş orbitali vardır Buna göre 2 tane tahvil oluştururlar

bPolar Kovalent Bağlar: Ayrı ametaller arasında oluşan bağa polar kovalent bono denir Elektronlar iki atom aralarında eşit olarak paylaşılmadığından kutuplaşma oluşur

Hidrojen ve Flor elektron ortaklığı ile alaşım oluşturmuş durumdadır Florun elektron alması yani elektronu kendisine çekme gücü hidrojenden daha artı olduğundan elektron kısmen de olsa Flor tarafındadır Dolayısıyla Flor kısmen (), Hidrojen ise kısmen (+) yüklenmiş olur Bu olaya kutuplaşma denir Bu cins kaplumbağa kabuğu polar kovalent senet denir

Not: Bazı hallerde ortaklaşılan her iki elektron da bir atom kadar verilir Böyle bağlara koordine kovalent tahvil denir

BİR ATOMUN YAPABİLECEĞİ BONO SAYISI
Bir atomu yapabileceği tahvil sayısı; o atomun sahip olduğu veya çok eksik enerji ile sahip olabileceği sözde dolu orbital sayısı kadardır Bir alt yörüngeden bir üst yörüngeye elektron uyarılarak sanki doymuş orbital oluşturma fazla enerji istediğinden bağ yapmaya elverişli olamaz


BAĞ ENERJİLERİ
Kimyasal bono oluşurken açığa çıkan enerji, bu bağları incitmek için moleküle verilmesi gereken enerjiye eşittir Bu enerjiye tahvil enerjisi denir Senet enerjisi ne kadar büyükse oluşan bileşik öyle sağlamdır Moleküllerde iki atom arasındaki tahvil sayısı arttıkça senet uzunlukları azalır ve bono enerjileri artar Bağın iyon karakteri arttıkça, iyonlar arasındaki çekme kuvvetleri artacağından bağı koparmak daha fazla enerji ister İki atomlu moleküllerde 1 mol XY ’nin ayrışması için gereken enerjiye molar bono enerjisi denir

Molekül Polarlığı, Molekül Geometrisi ve Hibritleşme
İki atomlu bir molekülün polar olup olmadığını tahmin etmek kolaydır Molekül aynı cins iki atomdan meydana gelmişse atomlar arasındaki senet ve molekül apolardır İki atomlu molekülde atomlar farklı ise molekül ve bağlar polardır İkiden pozitif atom ihtiva eden moleküllerinin polarlığını tahmin etmek oldukça zordur Molekülün içindeki bağlar polar olmasına karşın, molekülün kendisi polar olmayabilir


Hibritleşme (melezleşme):
Bir atomun son periyodundaki dolu ve sözde dolu orbitallerin kaynaşarak özdeş yeni orbitaller oluşturması olayına hibritleşme denir yeni oluşan orbitallere hibrit orbitalleri denir Elektronlar merkez atoma en uzak bulunacak şekilde yerleşirler

Not: Hibritleşme yalnız sanki dolmuş orbitallerin yok, dolu ve benzeri batmış tüm değerlik orbitalleri aralarında olur Ancak merkezi atomun yapabileceği senet sayısı onun sahip olabileceği güya dolu orbital sayısı kadardır Hibritleşme, kimyasal senet sırasında gerçekleşir Serbest haldeki atomlarda laf konusu değildir Hibrit orbitalleri uzayda kayıtlı şekilde yönlenirler ve bu koşul molekülün geometrik biçimini belirler

ÖZETLERSEK:
1 XY türü moleküller:
( 1A ile 7A, 2A ile 6A, 3A ile 5A)
Moleküller ve bağlar polardır Molekül biçimi doğrusaldır
1 XY 2 türü moleküller:
2 X: 2A Y: 7A ya da hidrojen ise;
Moleküller apolar, bağlar polardır Molekül biçimi doğrusal, hibritleşme sp dir
1 X: 4A Y: 2A ya da 6A ise;
Molekül apolar, bağlar polardır Molekül biçimi doğrusal, hibritleşme sp dir
1 X: 6A Y: 1A veya 7A ise;
Molekül ve bağlar polardır Molekül biçimi kırık dürüst, hibritleşme sp ‘nesil
1 XY 3 türü moleküller:
2 X: 3A Y:7A veya hidrojen ise;
Moleküller apolar, bağlar polardır Molekül biçimi düzlem üçgen, hibritleşme sp ‘dir
1 X:5A Y:7Aveya 1A grubunda ise;
Molekül ve bağlar polardır Molekül biçimi üçgen piramit, hibritleşme sp ‘tür *