Kişilik Bozukluğu Nedir?

Kişilik bozukluğu; kişilerin sosyal, aile ve iş yaşantısını etkileyen dağıtılmış tiplerdeki zihinsel hastalıkların genel adıdır Birçok süre kişiler çektiği sıkıntıların zihinsel bozukluktan kaynaklandığının farkında bile olmazlar*Üzerinde bilimsel incelemeler yapılan psikolojik rahatsızlıklara çoğunlukla abnormal psikoloji denir Bir kişi bir normdan ya da toplumda kabul gören akılcı davranışlardan saptığında bu, abnormal davranış olarak tanımlanır Klinik psikologlar ve psikiyatristler bu gibi durumlar üzerinde çalışır, araştırmalar yapar ve tedavi uygularlar
Şahsiyet Bozukluğu Nedir?
Amerikan psikiyatristler birliğinin 1994 ’te dördüncü yayımını yaptığı DSMIV kriterlerine kadar karakter bozukluğu, “iç yaşantısında ya da davranışlarında, kişinin sosyal ve mesleki yaşantısında aralıksız çatışmalar yaratan yeterince katı ve kökleşmiş, akıcılık arz eden örnekler biçiminde tanımlanmıştır
Her birey bir kişiliğe sahiptir ve her insanın düşünme, tavır ve duygularını ifade biçimi kendine hastır Bireylerin kendi düşünme biçimlerine has olan bu özellikler, davranışların aşırı uçlara gelmesi ve katılaşması sonucu hastalığa dönüşür Bu koşulların birçok çocukluktan başlayarak yetişkinliğe dek gelişir Çocuklukta artan herhangi bir duygusal ya da zihinsel travma buna sebep olabilir Bu stil ahali, dış dünyadan ve kendi kendileri hakkındaki düşüncelerinden etkilenmiştir Alışılagelmiş kalıpların haricen, ayrı duygular yaşarlar ve toplumdaki işlevsellikleri farklıdır Ara Sıra dürtülerini denetim edemezler ve kendileri ve çevreleri için tehlikeye dönüşebilirler
Şahsiyet Bozukluğu Tipleri
A Grubu: Acayip ya da acayip olarak tanımlanan şahsiyet bozuklukları A grubunda bulunur Bu gruba dahil hastalıklar paranoid, şizoid, şizotipal olarak tanımlanan kuşkucu davranışları içerir
B Grubu: Duygularla daha ilişkili olan hastalıklar bu gruba dahildir Bu hastalıklar, antisosyal, borderline, histriyonik, narsistik olarak tanımlı hissi ve dürtüsel davranışlar içerir
C Grubu: Anksiyete veya üzüntü hastalıkları bu grupta birleşir Kaçınmacı, alt, obsesif kompülsif olarak tanımlı, anksiyete içeren davranışlar mevcuttur
Bir birey bu kategorilerin bir veya bir kaçıyla bir arada teşhis edilebilir Bu yüzden çok yönü olan çare ve psikoterapi gerektirebilir
A Grubu –Tuhaf Halk Müziği–
Paranoid Kişilik Bozukluğu:
Bu sınıfa giren hastalar etrafındaki insanlara aşırı kuşkucu yaklaşır ve güvensizlik gösterirler Çevresinde insanların söylediği, yaptığı ya da istediği her şey hastada aldatıcı, zararlı ya da sömürücü olduğuna dair şüpheler yaratır Bu hastalar kin tutarlar ve bu insanların onurunu kırmak, hiçe saymak için hiçbir fırsatı kaçırmazlar Benzeyen veya partnerlerinin sadakatine güvenmez, kararsızlık gösterirler
Şizoid Karakter Bozukluğu:

Şizoid bir insan sosyal ilişki ve etkileşimlerden soyutlanır Duygusal ifadeleri fazla sınırlı ve kıttır Arzu duyguları yoktur ve bir ailenin parçası edinmek gibi yakın ilişkilere girmezler Sıklıkla yalnızdırlar ve yalnızca cinsel ilişkilere birazcık açıktırlar Çevresi kadar kopuk ve soğuk halk olarak tanımlanırlar
Şizotipal Kişilik Bozukluğu:
Bu hastalar kişilerarası ilişkilerde yaygın örneklerle kendini gösterir Sosyal düzene düzen sağlayamaz ve yakın ilişkiler için fazla düşük limitleri vardır Zihin ve algılama güçleri bozulmuştur ve ilginç davranışlar sergilerler Acayip inançlar ve fantaziler yaratırlar Söylev ve düşünme biçimleri gariptir Telepati ve önsezi gibi şeylere aleyhinde kuvvetli inançları vardır
B Grubu –Ben, bizzat, şahsen kendim–
Antisosyal Karakter Bozukluğu:
Bu stil bozukluğu olanlar etrafındaki insanlara ya çok eksik veya hiç hürmet duymazlar ve çevresindeki insanların değerlerine saldırırlar Toplumda psikopat veya sosyopat olarak tanımlanırlar Değerlere uymakta başarısızdırlar ve tüm kuralları çiğnerler, bu da hapis cezası almalarına sebep olur Yalan söylemeye, insanları kandırmaya alışıktırlar ve zevk için veya bireysel çıkar namına sahte ad kullanırlar Davranışları için asla vicdan yükü hissetmezler ve şehvetli veya fiziki bir yükümlülük de hissetmezler
Borderline Şahsiyet Bozukluğu:
Kişilerarası ilişkiler, özeleştiri, ruh halleri ve güdü kontrolünde dengesizlik gösterirler Kariyer hedeflerinde, bireysel değerler hakkında ve hatta cinsel hayatlarında aralıksız karmaşalar yaşarlar Bu ahali intihara fazla meyillidirler Kişilerarası ilişkileri çoğunlukla dengesizdir Kendi kimlik algıları düzensizdir ve sürekli farklı benliklere bürünürler Kendilerine zarar vermeye meyillidirler Çoğunlukla kronik bir tembellik hissi taşır ve dissosyatif (parçalanmış) şahsiyet semptomları gösterirler Bu tarz hastalar yönlendirilmeye son derece müsait ve çok az empatik ya da empatisizdirler Çevresindeki insanları kendilerine çekmekte çok başarılı olur, onlardan çabuk vazgeçip terkederler ve her yerde başka insanlar bulurlar İnsanların onların gerçekten kim olduğu konusunda kafası karışır, o kadar ama elbise değiştirir gibi kişilik değiştirirler
Histriyonik Karakter Bozukluğu:
Bu kategorideki hastalar ilgiye açtır Çapkınlığıyla ya da ayartıcı kişiliğiyle insanları kendilerine çekerler Fakat kendileri şehvetli olarak sığdırlar Kolayca sıkılırlar ve kendi iç dünyalarındaki romantik ve şirin hayatlarında yaşarlar Ilgi merkezi olmaktan alıkonulduklarında can sıkıcı olmaya başlarlar Kendilerini dramatik bir havaya sokup insanları abartılı duygusal ifadeleriyle etkileyebilirler Bu tarz millet sıklıkla, akla yatkın karşılanabilecek seviyeleri aşarak cinsel olarak her tarafta çıkarıcı, tahrik edici davranışlara girerler
Narsistik Karakter Bozukluğu:
Bu bozukluğa sahip hastalar kendilerine hayranlık duyulması için kuvvetli açlık duyar, kendilerini fazla kayda değer bulur ve empati eksikliği taşırlar Eleştirilmeye ya da birisini kaybetmeye dayanıklılık edemezler Bu ahali başlıca yeteneklerini ve başarılarını abartır, kendilerini diğerlerinden üstün görürler Özel bir insan olduklarını hissederler ve sadece kendisiyle benzer yetenekli ve mükemmel millet tarafından anlaşılabileceklerini düşünürler İstediklerini edinmek adına insanları veya olayları çıkarları için kullanırlar Etrafındakilerin kendisini kıskandığını ve gösterişli biçimde diğerlerinin kendilerini kıskandığına dair işaretler, anlamlar çıkarırlar Küstah tutumlarla süslenmiş kibirli davranışlar narsistik kişiliğin işareti olabilir
C Grubu –Muhakkak değilim Sinirliyim İyi görünüyor muyum?–
Kaçınmacı Karakter Bozukluğu:

Bu tarz hastalar sosyal olarak engellendiğini düşünür ve reddedilmekten korkarlar Utangaçlıkları sebebiyle yakın ilişkiler kurmaktan kaçınırlar Eleştirilmekten ve minik düşürülmekten çok korkarlar Bu sebeplerle ilişki kurmaya ve aktivitelere katılmaya isteksizdirler Kendilerinin can sıkıcı bir kişiliği olduğunu ya da diğerlerinden daha aşağıda olduklarını hissedeler dostluk kurmak ve sosyal toplumun parçası elde etmek istemelerine karşın reddedilme korkusuyla doludurlar
Bağımlı Karakter Bozukluğu:
Bu kategoridekiler kendi ayaklarının üstünde durmaktan çok korkar İtaatkar davranışlar geliştirerek, insanları incitmekten ve canını sıkmaktan kaçınırlar Aralıksız olarak insanlardan rehberlik talep eder ve kendi başlarına karar veremezler Kendi başlarına halledemeyeceklerini düşündüklerinden çoğunlukla sorumluluklarını başkalarına bırakırlar Başlıca başkalarından destek elde etmek için sevmedikleri şeyler yaparlar Bir ilişkiyi kaybettiği süre takviye alacağı, alaka göreceği başka bir ilişki kurmaya çabalarlar
Obsessif Kompülsif Şahsiyet Bozukluğu:

Bu hastalar harmoni tutmayla, mükemmelliği yaratmayla, temizlikle, kendi zihnini ve kişilerarası ilişkilerini teftiş çabalarıyla meşguldür Elastik ve değişime açık olmayan katı bir kalıbı, kuralı ya da planı peşine düşüp takip etmek için çaba gösterirler Kişisel ve profesyonel yaşamlarında işlerini bu kriterlerde yapmaya çabaladıkları için güçlük yaşarlar Bu hastalar, ahlaki, ahlak ve kişisel değerler konusunda sıklıkla esnek değildir Başkalarının, işleri yapılması gerektiği gibi yapamayacak olmasından korktukları için insanlara sorumluluk vermezler
Nedenler
Çoğu kişilik bozukluğunun temelinde çocukluk dönemi kayda değer bir faktördür Yetişme tarzı, sosyal baskılar, kişinin mizacı ve somut, zihinsel ya da cinsel istismarlar bu problemlerin tohumunu oluşturmaktadır Diğer faktörler aralarında genetik eğilimler de vardır Antisosyal şahsiyet bozukluğuna erkekler biyoloji ile ilgili olarak daha eğilimli, kadınlar ise bağımlı kişilik bozukluğuna eğilimlidir Beyindeki açıklanmış biyokimyasal dengesizlikler de şahsiyet bozukluklarına sebep olur Çevresel faktörler ve aile yapısı da şahsiyet bozukluklarının oluşumunda etken olabilir
Semptomlar
Kişilik bozukluğu semptomları her kişilik bozukluğu türüne özgüdür genelde şahsiyet bozukluğu semptomları:
Sık ruh hali değişimi,
Dengesiz ilişkiler,
Sosyal etkileşimlerden izole olma,
Hiddet patlamaları,
Aile ve yakın arkadaşlara güvensizlik ve değişkenlik duyma,
Dost edinmede güçlük çekme,
Alkol ve uyuşturucu bağımlılığı,
Güçsüz güdü kontrolü,
İntihar eğilimi,
İnsanlara nedensiz hasar verme
Çare
Çare şekli yıllar içinde şiddetli biçimde değişime uğramıştır Artık hastalar insanlık dışı muamele görmemektedir Bugün varolan tedaviler bozuklukları denetim altına almayı amaçlar ve hastaları topluma kazandırmaya hazırlar Şahsiyet bozuklukları gibi daha kronik vakalarda bir takım hastalar ömür boyu tedaviye gereklilik duyabilir
Psikoterapi
Psikoterapi, hastalarla bozukluklarının koşulları ve sorunları ile ilgili konuşmaya dayanır Psikoterapi seanslarında hastalar ruh halleriyle, hisleriyle ve davranışlarıyla ilgili önemli şeyleri farkeder Ayrıca bilişsel davranışçı terapi, diyalektiksel tavır terapisi, psikodinamik psikoterapi ve psiko eğitim gibi çeşitli psikoterapi çeşitleri de vardır Grup veya bireysel seanslarla oluşturulabilir
Ilaç Terapisi
Anti depresanlar, ruh hali stabilizatör ilaçlar, anksiyete gidericiler ve anti psikotik ilaçlar olumsuz semptomları gözden geçirmek için hekim göre reçete edilebilir
Hastaneye Yatış ve Rehabilitasyon
Bir Takım durumlarda hastanede psikiyatrik gözetim zorunlu olabilir Bir hasta bütün olarak güvenli olmayan bir durumdaysa ya da kendini kontrol edemiyorsa hastaneye atama tavsiye edilebilir Çoğu süre psikolojik bozukluğu olan hastalar sosyal yapıya dönmeden önce rehabilitasyona ihtiyaç duyarlar
Hastalıkla Baş Etmek
Şahısların bu stil bozuklukları alt etmek için onunla baş etme yeteneklerini geliştirmesi, akla uygun amaçlar oluşturarak hayatta başarılı olmaya yönelmesi gerekir Uğraş etmek namına terapistiyle, arkadaşlarıyla ve ailesiyle konuşarak değişimi yakalayabilir Acılarını, öfkelerini, hastalıklı ve olumsuz düşüncelerini hergün günlük olarak tutması kişilik bozukluklarını teftiş altına almada faydalı olabilir Sosyal ortamlara ve arkadaş gruplarına katılması sosyal anksiyete ve sosyal yalıtım hissini yenmesini sağlayabilir Yardım grupları, aynı bozukluğa sahip hastaların etkileşimini ve birbirlerine yardımcı olmalarını böylece benzer sıkıntılarının üstesinden gelmelerine asistan olabilir Dinç bir perhiz kullanmak, alkolü ve diğer maddeleri terketmek iyi durumunu geliştirmesine muavin olur
Eğer etrafınızda karakter bozukluğundan acı çeken millet varsa bütün tabuları ve uydurma söylentileri aşıp tıbbi takviye almasına tezgâhtar olun Sevgi, yardım ve anlayış ile hasta insanların bozukluklarını yenmesine asistan olabiliriz
Litaratür:
wwwbuzzlecomarticlespsychology