Kuram karşılaştırması

Erik Erikson ile Singmund Freud ’un Kuramlarının Karşılaştırması


1 Esas Güvene Karşı Güvensizlik

01 Yaşlar Arasında

Freud ’un Psikanalitik Kuramının
Oral Dönem ’ine karşılık kazanç

Geliştirdiği Kimlik Duygusu: “Ben Bana Verilenim, “Ben Bana Ne Verilmişse Oyum


Dönemin en temel özelliği, Freud ’un da benimsediği gibi; Zevk bölgesinin “Ağız olmasıdır En esas tutum “Emme ve “İçine Alma davranışıdır Diş çıkarmayla birlikte “Isırma davranışı şekillenir

Bebek bu dönemde, içinde bulunduğu dünyaya aleyhinde “Güven duygusunu edinmeye başlar Eğer dönem sağlıklı geçirilirse “Esas Güven duygusu edinilir Bu bakımdan annenin davranışları son derece önemlidir Anne “Dünyanın Güvenilir Olduğunu çocuğa ispatlamalıdır

Çocuğun “Güven duygusu 3 aşamada kazanılır: Aşinalık, Tutarlılık, Akıcılık

Mesela; anne çocuğa tanıdık geliyorsa, davranışları ve yaptıkları tutarlıysa, annenin varlığı ve davranışları sürekliyse; çocuk anneye güvenir Çocuklar “Kısıtlama ve “Sınırlamalardan değil, bu üç öğenin yoksunluğundan rahatsız olurlar

Bebeğin “Temel Güven Duygusunu kazandığının göstergesi; besin kolaylığı, uyku derinliği, bağırsakların gevşekliğidir Hem bebek, annesi yanından ayrılında ona izin veriyordur Çünkü annesinin geri geleceğine güveniyordur

Duyusal Bağdaşmazlık: Bebeğe “Aşırı Güven verilmesinin sonucunda ortaya çıkar Yani AnneBaba, bebek her ağladığında koşturursa, fazla koruyucu davranırlarsa çocuk aşırı güven duyar ve yaşamında kendini koruyamaz ayla kazanç Pollyannacılık oynamaya çalışır

“Güvensiz olarak yetişen çocuklar ise depresyon, paranoya, içe kapanma, kendine güvensiz olma, utangaç olma, tez canlı olma, gergin ve kesin olmayan olma gibi sağlıksızlıklar gösterir

Dönemin sağlıklı olarak atlatılması, kişinin “Umut ve “Ahenk duygusunu geliştirir Birey yeni girdiği bir ortamda acayiplik çekmez ve armoni sağlayabilir Tehlike alabilir ve kendine güveni vardır

Erikson “Dini Duyguların edinilmesini de bu döneme bağlamıştır “Temel Güven Duygusunun edinilmesi yani dönemin dinç geçirilmesi, annenin bebeğe huzuru vermesi, bireyin inancında “Tutarlılık sergilemesinde manâlı rol oynamaktadır

2 Özerkliğe Aleyhinde Utanç ve Kuşku

13 Yaşlar Aralarında

Freud ’un Psikanalitik Kuramının
Anal Dönem ’ine karşılık kazanç

Geliştirdiği Kimlik Duygusu: “Ben Oluşturduğum Şeyim, “Ben Ne Olacaksam Oyum


Dönem 11,5 yaşlarında başlar ve 3 yaşına değin sürer Bu dönemde Haz bölgesi; dışkılama bölgesidir Dışkılamaya bağlı olarak “Tutma ve “Bırakma davranışları yoğundur

Erikson bu iki davranışın “Tutma ve “Fırlatma olarak dışa çıktığını belirtmiştir Tuvalet eğitiminin son derece manâlı olduğu bu dönemde çocuk bu davranışlarını geliştirir ve bu davranışlara temel olarak “İnatçılık huyu gelişim gösterir veya ortaya çıkar Çocuk istediği oyuncağı sıkı sıkıya tutarken, istemediği oyuncağı fırlatır Bu dönemde bu davranışlar geliştirilir

Çocuk kendi davranışlarını ve ihtiyaçlarını kendisi yapma eğilimindedir

Çocuk tuvalet eğitiminde azarlanırsa, ayıplanırsa; Utanç ve kendi bedeninden “Şüphe duyma duygularını geliştirir

Çocuğun çevresini keşfetmesine müsade verilir ve desteklenirse kazanacağı duygu; Özerkliktir

Mesela; ayakkabısının bağını bağlamasını öğrenmeye çalışan bir çocuk beklenirse ve kendisi bağlarsa “Özerklik duygusunu geliştirir ve egemen birey olmaya başlar Oysa sabredilmeyip engellenirse ve ayakkabısı annebaba göre bağlanırsa, yemeği aralıksız annebaba tarafında yedirilirse çocuk bunları kendisinin yapamayacağına inanır ve kendisinden Şüphe ve Utanç duyar

“Özerklik boyutunda “Aşırılık, çocuğun kendisini içtepisel olarak denetleyememesi sonucunu doğurur Çocuk artı özerk davranır ve amiyane tabirle “Her Şeye Atlar Utanma duygusu olmadan isteklerde bulunur

“Şüphe ve “Utanç boyunda “Aşırılık ise “Zorlayıcılıkı doğurur Böyle kimseler aşırı mükemmeliyetçi olurlar Yaptıkları her şeyi tam yerine getirmek zorundadırlar ve arayışları her zaman “En Mükemmeldir yani “Kusursuz olandır Kendi başına karar veremez, kavgacı ve başkaldırıcı olur

Çocuk bu dönemi sağlıklı geçirmezse, Freud ’a kadar “Koleksiyoncu (tutma) veya “Savurgan (bırakma) olur

3 Girişimciliğe Aleyhinde Suçluluk

37 Yaşlar Arasında

Freud ’un Psikanalitik Kuramının
Fallik Dönem ’ine karşılık gelir

Geliştirdiği Kimlik Duygusu: “Ben Olacağımı Hayallediğim Şeyim, “Ben Olmayı Düş Ettiğim Gibiyim


3 ile 7 yaşlar arasındaki dönemdir Freud bu dönem ile ilgili çocukların gelişiminde AnneBaba ’ya karşısında olan duyguların “Suçluluk duygusuna yol açabileceğini söylemişti Hatırlarsanız çocuklar aleyhinde cinsteki ebeveynlerine yakınlık duyuyorlar (Oedipus ve Elektra karmaşası), ama hemcinsleri olan ebeveynlerine aleyhinde, bu duygularından dolayı “Suçluluk duygusunu geliştiriyorlardı Kısaca bu dönemin geliştirdiği duygu “Girişimcilik ve “Suçluluk duygularıdır

Erikson ’a göre bu dönemde cinsiyet keşfedilir ve buna tabi olarak merak duygusu artar Çocuğun “Cinsellik ile ilgili soruları artar Çocuğun bu cins sorularına uygun cevaplar verilirse eğer çocuğun “Girişimciliği artar Ama “ayıp, ayıp!, “bunlarla ilgilenme!, “pipini keserim!, “sünnet ederim! gibi tepkiler verilirse çocuk suçluluk duygusunu geliştirir

Dönemde “Girişimcilikin aşırılığı “Merhametsizliği doğurur Bu uçtaki kişiler için kayda değer ol plan ve hedeftir Başkalarının ne olduğu manâlı değildir En fazla biçimi “Sosyopatlıktır

“Suçlulukun aşırı biçiminde ise cinsel bakımdan iktidarsızlık ve soğukluk yaşanır Suçluluk duygusu ağır basar

Bu dönemde motor beceriler gelişir ve merak duygusu bunu destekler Dönem başarı ile atlatıldığında sosyal ilişkilerde ve cinsel yaşamda başarılı bir yaşam sağlanır Oysa olumsuzluklar bu nesil yaşantılarda suçluluk getirir

4 Çalışkanlığa Karşı Bayağılık Duygusu

711 Yaşlar Arasında

Freud ’un Psikanalitik Kuramının
Latent Dönem ’ine karşılık gelir

Geliştirdiği Kimlik Duygusu: “Bana Öğretilenler Neyse Oyum, “Ben Öğrendiklerimin Tümüyüm


Freud ’a kadar bu dönemde cinsellik örtülüdür Çocuğun bu dönemdeki “Cinsel merakları pat diye durur Karşısında nesil “Düşman ilan edilir Kendi hemcinsleri ile bir araya kazanç ve guruplaşırlar

Bu dönemin en önemli kazanımı “Çalışkanlık duygusunun edinilmesidir Okuma, yazma, hesap yapma gibi esas konular öğrenilir AnaBaba ve aile bireylerine “AkranlarArkadaşlar eklenmiştir Çocuk kendisini öteki akranları ile karşılaştırır ve gayretli olup olmadığına karar verir

Dönemin aşırı sonuçlarında birisi; çok çalışkan olmakla doğan “Kısıtlı Erdem durumudur Çocukluğunu yaşayamayan kimseler, annebabaları tarafından bir yeterlik alanına itilmişlerdir ve başarılı olmaları beklenmektedir

Diğer bir fazla ucu ise “Tembelliktir Bayağılık duygusunun aşırılığında ortaya çıkmaktadır

Çocuklar bu dönemde bir şeyler üretmeyi ve takdir görmeyi beklerler Fakat “Başkaları İle Kıyaslanmak çocuklarda “Negatif Şahsiyet Gelişimine neden olmaktadır Çocukların en minik başarıları bile desteklenmelidir Oysa abartılmamalıdır *