Kur'ân-ı Kerim de Allah cc "biz" ifadelerinde bulunması çokluğu ifade etmez mi?

Cenabı Hak Kur'ânı Kerimde, her zaman benyerine bizdiye hitap etmiyor Âyetler hep bu şekilde sıralanmıyor Yerine göre, Ben, mevzuunun gelişine, meselenin anlatılışına göre hitap tarzları da değişiyor

Nitekim meallerini vereceğimiz şu âyeti kerimelere dikkat edilirse bu husus açıkça görülür:
Ey İsrailoğulları! Size ihsan ettiğim nimetlerimi hatırlayın ve son peygambere iman edeceğinize dair Bana verdiğiniz sözü yerine getirin ki, Ben de size verdiğim sözü yerine getirip mükâfatınızı vereyim Ve sadece Benden korkun1

Kullarım senden Beni sordukları vakit de ki, muhakkak Ben çok yakınım Bana dua ettiği zaman, dua edenin duasına cevap veririm Öyle ise onlar da Benim davetime uysunlar Bana iman etsinler ki, doğru yolu bulmuş olsunlar2

Bana dua edin, icabet edeyim3

Ben cinleri ve insanları ancak Bana ibadet etsinler diye yarattım4

Evet, sadece birkaç misal olması bakımından meallerini verdiğimiz bu âyetler gibi daha pek çok âyeti kerimelerde Yüce Rabbimiz, kendi zâtından Benmânâsına gelen zamirlerle ifade etmektedir Bu âyetlere dikkat edilirse, Bana verdiğiniz sözü, Kabul ederim, Beni sordukları vakit, Benden korkungibi ifadelerin doğrudan Cenabı Hakkın zâtıyla ilgili olduğu ve arada hiçbir vasıta kabul etmeyeceği görülür İşte Allah'ın Bendiye hitap ettiği âyetlerin büyük ekseriyeti hep zâtıyla ilgilidir

Bizdiye hitap edilen âyeti kerimelerde ise, umumiyetle arada bir vasıta vardır Meselâ Kur'ân'ın indirildiğini haber veren bütün âyeti kerimelerde Biz indirdikbuyurulur Bütün âyetler vahiy kanalıyla indirildiğine göre, burada Allah ile Peygamber (asm) arasındaki vasıta, bir melek olan Cebrail'dir (as) Yine Bulutla gölge yaptık5 gibi âyetlerde işi yaptıran Allah, işi yapan Allah'ın memurlarımesâbesindeki meleklerdir Ancak burada, meleklerin memurolarak vasıflandırılmasını, insanların işlerini kolaylaştırmak için kullanma zorunda kaldıkları memurlarla kıyaslamaktan kaçınmak lâzımdır İnsanlar acizliklerinden dolayı memur tutuyorlar; Cenabı Hak ise kâinatta hükmeden kudretinin icraatını ilân etmek, onlar vasıtasıyla azametini bildirmek için melekleri istihdam ediyor

Zaten birçok müfessirimiz, bu çeşit âyeti kerimelerde Cenabı Hakkın kendi azamet ve kudreti, ulûhiyet ve kibriyâsı ile hitap ettiğini bildirirler Yâni Cenabı Hak, Esmâü'lHüsnâsı ve sıfatlarıyla birlikte hitap ederek, kendi büyüklüğünü ve celâlini bildirmektedir
Meselâ, Kur'ân'ı kesinlikle Biz indirdik, elbette onu yine Biz koruyacağız6 mealindeki âyeti kerimenin metninde bizmânâsına gelen dört kelime vardır Burada hem Cenabı Hakkın kibriya ve azametinin ifadesi bahis mevzuudur, hem de meselenin ehemmiyeti zamirlerle kuvvetlendirilmektedir

Müfessir Ebu'sSuûd Efendi, bu âyetin tefsirinde, Biz azameti şânımız ve uluvvi cenabımızla Kur'ân'ı indirdikder

Kevser Sûresinde geçen Bizmânâsına gelen İnnânın tefsirinde ise Fahrüddin Râzi, buradaki 'Biz'den murad, Cenabı Hakkın azametini göstermektirder Çünkü Kevser'i Peygamber Efendimize (asm) hediye olarak veren, yerin ve göğün sahibi olan Cenabı Haktır Hediye edilen şey de verenin büyüklüğüne göre bir kıymet ve azamet kazanır
Devamında ise Nisa Sûresinin 105 âyetindeki Bizmânâsına gelen nâzamirinin tefsirinde şu hususları dikkate verir:
Bu âyette azamete delalet eden 'nâ' zamiri cem'i vahiyde vasıtanın bulunduğuna işaret olduğu gibi, 'Allah'ın sana gösterdiği' mealindeki cümlede müfred hükmünde olan lafzı celâl mânâları ilham etmekte vasıtanın bulunmadığına işarettir7

1 Bakara Sûresi, 4041
2 Bakara Sûresi, 186
3 Mü'minûn Sûresi, 60
4 Zâriyat Sûresi, 56
5 Bakara Sûresi, 57
6 Hicr Sûresi, 9
7 İşaratü'lîcaz, s 230