Menisküs

Günümüzde spor faaliyetleri ve fiziki form hedefleyen egzersizler talep gördükçe diz yaralanmaları da her yaştaki insanlarda gitgide daha sık görülmektedir Diz eklemi vücuttaki en büyük eklemdir

Diz eklemi 3 kemikten oluşmaktadır Yukarıda uyluk(femur) kırığı aşağı but(tibia) kemiği ve öndeki parça diz kapağı(patella) kemiğidir Diz eklemi fleksiyon ve ekstansiyona
izin veren menteşe tipi eklem olmasına rağmenhareket esnasında rotator eklem fonksiyonu da gösterir

Eklem yüzleri birbirlerine fazla uygun olmadığı için eklem yardımcı dokularla güçlendirilmiştir Bunlar diz eklemi bağları (Ligamentler) ve çukur şeklindeki kıkırdaklar (Menisküsler)dir

VÜCUT YAPISI:

Her dizde iç ve dış elde etmek üzere iki adet fibrokartilajinöz yapıda bulunan menisküsler
vardır Menisküsler yarım ay şeklinde periferik kısımlarının koveks ve kalın içe doğru incelerek seyreder (enlemesine kesitlerde) üçgen biçiminde olup tibia eklem yüzünün 32 örtecek şekilde yerleşir

Menisküsler kompresyona direnç gösterecek biçimde yoğun sıkı örgü biçiminde kollajen lifleri bulunan elastikiyeti olan ve kayda değer görevleri üstlenmiş yapılardır Menisküslerin şok abzorbe edici görevi eklem kıkırdaklarının beslenmesine muavin diz stabilitesini sağlar ve yükün daha geniş bir alana dağılmasını ve eklem kıkırdaklarının yüksek basınçtan korunmasını sağlar

ETYOPATOLOJİ:

Menisküs yırtıkları her yaşta görülebilmektedir Fakat oluş mekanizmaları farklıdır Genç insanlarda menisküs dokusu sağlam olduğundan önemli travmalar sonucu yırtılırlar Menisküs yırtığına niçin olan travma ve zorlamaların kapsül emrindeki ve çapraz bağlarda yaralanmalara neden olduğu unutulmamalıdır İleri yaşlarda menisküs dejenerasyondan nedeniyle zayıflar ve çok basit diz hareketlerinde bile yırtılabilir İç menisküsün daha geniş kalın olması ve medial ast kaplumbağa kabuğu sıkıca yapışmış olmasından nedeniyle daha hareketli olan dış menisküse tarafından 57 kat daha sık olarak yaralanır ve yırtılır

Menisküs yırtıkları yırtık biçimine göre sınıflandırılmıştır;

1)Boyuna yırtıklar; menisküs kenarına paraleldir kısmi veya tam olabilir

2)Enlemesine yırtıklar;menisküsün superior ve inferior yüzlerinin ayrılması şeklinde olur

3)Oblik yırtıklar

4)Radial (perifere düşey) yırtıklar

5)Öbür alıcı yırtıklar(flep şeklinde kova sapı biçiminde papağan ibiği biçiminde girift ya da dejeneratif menisküs yırtıkları)

Menisküste damarlı kısım periferde olduğu için iyileşme fakat bu bölgede olurBu nedenle son yıllarda artroskopik cerrahinin gelişmesiyle periferik menisküs yırtıklarının onarımı başvurulan onarım yöntemlerinden biri olmuştur

KLİNİK BELIRTI VE BELİRTİLERİ:

Menisküs yırtıklarının büyük çoğunluğunda ağrı şişlik ve kitlenme gibi üç başlıca belirti vardırAğrı en önemli belirtidir ve çoğunlukla yırtık olan menisküs tarafında eklem hizasında olurMerende ve çömelirken ağrı artar kitlenme yırtık olan menisküs parçasının eklem aralığına sıkışması ile olur ve bükülen diz uzun zaman açılamaz

Menisküs yırtığı olan dizde çoğunlukla akışkan birikmesi de olurHasta bunu dizinde şişme ve dolgunluk şehvetli olarak algılarDuyarlılık eklem aralığı boyunca bulunabilir bu menisküsün periferik yapışma yerlerindeki yırtılma ya da zorlanmaları gösterir

TANI:

Tanıya anamnez fizik tetkik menisküse karşın özel testler radyodiagnostik yöntemler ve artroskopiyle ulaşır hastanın hikayesi yaralanmanın oluş şekli ve zamanıtravmanın şiddeti şikayetleri muayene bulguları ve özel testler (mcmurrayApley testleri) ile menisküs yırtığından şüphelenilebilir Düz röntgen grafilerinde menisküsler görülmez fakat dizdeki başka anormallikleri görme açısından çekilmesi önerilir En iyi teşhis aracı manyetik rezonanstır(MRI) Menisküs yırtıklarını yüzde 8093 arasında gösterirayrıca beraberinde diğer eklem yapılarıda görülür Eğer bunlarla teşhis konulamazsa artroskopi ile dizin içine bakılarak teşhis kesinkes konulabilir

TEDAVİ:

Konservatif tedavi: Akut bir diz travmasını takibendizdeki patolojilerin tanısı konulana dek fakat birincil çare kanservatif olmalıdırÖncelikle ekstremite yükten arındırılarakistirahata alınır

Semptomik tedavi medikal olarak anti enflamatuvar ve analjezik ilaçlarla sağlanır Akut belirtilerin azalmasından daha sonra diz eklemi dikkatlice tetkik edilir ve bulgulara göre tedavisinin gidişi saptanır Ilk çare yaralanmanın şiddetine ast olarak ortalama 10 ila 20 gün sürdürülür Bu vakit ardından yük verilir Bundan sonraki aşamada dizde lokalize palpasyon ağrısı devam ediyor oysa senet sistemi sağlamsa kitlenme ve hidroartroz yahut konservatif tedaviye devam edilir Dize elastik sargı veya dizlik sarılır Hastanın sportif aktivitelerine ara vermesi söylenir ve progressif quadriceps egzersizlerine devam edilerek hasta izlenir

Cerrahi Çare:

1) Birincil tedaviyi takiben tekrarlayıcı sancı ve süregeren effüzyonlar ve de kilitlenme gibi septomlar günlük ya da sportif yaşamı engellemeye başladığı anda menisküse karşın cerrahi tedavide maximum menisküslerin korunmasını hedefleyen menisküslerin cerrahi olarak çıkarılması yani menisektomiler menisküsün bütünü çıkarılmasını içeren total menisektomiler ya da yanlız yırtık parçanın çıkarılmasını içeren parsiyel menisektomiler şeklinde yapılır

2) Pereferik yırtıklarda yırtığın dikişlerle tespit edilerek menisküs tamirleri menisküs tedavilerindeki son aşama menisküs transplantasyonlarıdır Daha önce menisküsü küskün hastalarda gelecekte karşılaşılacak dejeneratif değişiklikleri önlemek ve diz stabilitesine olan katkılarına tekrar kazanabilmek için alternatif bir yöntemdir Son yıllarda artan bir şekilde tatbik alanı bulan transplantasyonda prensip kadavradan alınan menisküs dokusunun transplante edildiği yeni dizde de canlılığını sürdürmektedir

ARTROSKOPİ:

Bütün dünyada büyük eklem yaralanmalarının tanı ve tedavilerinde fazla sık kullanılan bir yöntemdir Hastaya zarar vermeyen minor cerrahi bir işlemdir Artroskopi teknik olarak fazla
küçük ameliyat kesileri yardımıyla eklem içerisine yerleştirilen kurşun kalemden daha ince aletler ile ve fiberoptik kamera yardımıyla monitör ekranından eklem içerisinin net bir şekilde görüntülenmesi esasına dayanır Eklemin sağlamlığını temin eden yapılara bir hasar verilmediğinden hastalarımız artroskopi sonrası fazla kısa sürede eski işlerine ve aktivitelerine dönebilmektedir

Ameliyat sonu cilde dikiş atılmaz Hastaların büyük çoğunluğu aynı gün içinde taburcu edilebilmektedir

Özel Baskı *