Mesir Macunu Nedir, Ne İşe Yarar?

Her yörenin kendine has tatları, festivalleri, tarihi eserleri, sebze ve meyveleri, birçok şifalı ürünleri bulunmaktadır Mesir macunu da Manisa ili ile özdeşleşen bir şifa kaynağıdır 41 farklı baharatın ve şifalı otların karışımından oluşan bu macun tarihten gelen bir hikâyeye sahiptir Mesir macunu, 1539 yılından başlayarak geleneksel hale gelmiş olan, her sene Mesir Bayramı veya Festivali adıyla düzenlenen şenlik sırasında 1522’de Hafsa Sultan’ın yaptırmış olduğu Sultan Camisinin şerefe, minare ve kubbelerinden halka saçılarak dağıtılır Şenliğe katılan on binlerce kişi arasından mesir macunu kapmayı başaranlar sevinç içinde meydandan ayrılır
Tarihten Gelen Şifa
Mesir macununun ilk defa tedavi amaçlı kullanımı Yavuz Sultan Selim dönemine denk gelir Yavuz Sultan Selim’in eşi, Kanuni Sultan Süleyman(Muhteşem Süleyman)’ın da annesi olan Ayşe Hafsa Sultan o dönem hastalanmış ve hiçbir uygulamadan şifa bulamamıştır Hafsa Sultan ancak o dönemin ünlü bir hekim olan Merkez Efendi’nin 41 çeşit baharatı karıştırarak hazırladığı macunla iyileşmiştir Bunun üzerine Hafsa Sultan’ın isteğiyle her sene Nevruz haftasında sarayın dışında da hakla dağıtılmaya başlanan macunun şifasından başkaları da yararlanmıştır Merkez Efendi Manisa’nın bimerhane ( şifahane, tımarhane)’sinin ilk başhekimi, asıl adı Musa bin Musluhiddin olan ünlü hekimin Manisa’ya Denizli’den geldiği, hazırladığı macunlarla hastalara şifa verdiği bilinmektedir Zaman içinde tadı beğenilen ve padişah macunu da denilen bu macun tarifine göre sarayın dışında da üretilmiş ve yaygınlaşmıştır
Macun Arapça’da yoğurmak veya hamur haline gelen anlamındaki “acn kelimesinden türetilmiştir Anadolu’dan başka Mısır, Hindistan ve Mezopotamya’da da hastaları güçlendirmek ve iyileştirmek için çeşitli macunlar kullanıldığı bilinmektedir Tarihi kayıtlara göre Anadolu’da Osmanlı ve Selçuklu döneminde en çok ilgi gören ve kullanılan en faydalı macunlar Türk eczacıları tarafından yapılmıştır
Mesir Macunu Festivali
Her sene Manisa merkezinde düzenlenen Mesir Bayramı (Mesir Macunu Festivali) haberlere de konu olmaktadır Mesirin kelime anlamı “gezi alanı, gezinti yeridir Bu festivallerde Hafsa Sultan’ın Merkez Efendi tarafından iyileştirilmesi kısa bir gösteri olarak sergilenir Mesir macununun karılması, dağıtılması, kortejin yürümesi, yemek yarışmaları, tiyatro gibi çeşitli etkinlikler ve halk oyunlarının da sergilendiği festival bazı yıllar tarihlerde küçük kaymalar olabilse de her yıl Nevruz haftasına denk gelen 21–24 Mart tarihinde yapılmaktadır Unesco tarafından Dünya Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne alınmış olan festivalin en son 25–30 Nisan 2019 tarihinde 477 si düzenlenmiş ve Sultan Camii kubbelerinden etrafa atılarak dağıtılmıştır
Manisa ve diğer illerden gelen, yabancı turistlerin de yoğun ilgisini çeken Mesir Macunu Festivalinde Sultan Camii etrafında toplanan ziyaretçiler yere düşmesine fırsat bırakmadan etrafa avuç avuç saçılan mesir macunlarından kapabilmeyi hedeflemekte ve kıyasıya yarışmaktadır
1539 Yılında başlayan ve gelenekselleşen mesir macunu dağıtımına sadece 1925–1952 yılları arasında dönemin valisi tarafından yasak getirilmiş, 1952’de yeniden serbest bırakılıp şenlikler devam ettirilmiştir Şenlikler son derece coşku dolu olsa da aşırı kalabalıkta zaman zaman ezilme tehlikesi atlatanlar, baygınlık geçirenler de olmaktadır, meydanda hazır bulunan sağlık ekiplerince anında müdahale edilmektedir
Mesir Macununun Yapılışı
Mesir Macunu Festivalinde dağıtılacak macunlar dualarla karılmaya ve ardından büyük kazanlarda pişirilmeye başlanır Tonlarca mesir macunu 41 çeşit şifalı ot ve baharatın bir araya getirilmesiyle hazırlanır Renkli parlak kâğıtlara rulo şeklinde sarılan macunlar ışıltılı paketleriyle de gözlere hitap etmektedir Sabırla, titizlikle ve tecrübeyle bu işi üstlenenler tarafından karışım hazırlanırken dualar ve şifa dilekleri hiç eksik olmamaktadır
Hangi Baharatlar Kullanılır?
Geleneksel olarak hazırlanan mesir macunu içinde 41 çeşit baharat bulunmaktadır Macunun hazırlanabilmesi için zencefil, tarçın, karabiber, havlıcan, kişniş, kebabe, anason, Hindistan cevizi, yenibahar, sakız, çöpçini, hardal tohumu, hıyarşenbih ( hıyarşembe), çam sakızı, safran, meyan balı, udülkahr, rezene, kimyon, tarçın çiçeği, mirsafi, galanya, portakal kabuğu, çörek otu, limon tuzu, darı fulfül, çin ravendi, vanilya, şamlı ya da şaşlı, hayıt tohumu, biberiye, keçiboynuzu, melisa otu, kakule, üzüm suyu, sarı halile, karahalile, sinameki, teke mersini, şeker ve bal kullanılır
Özel bir tadı, kokusu ve kıvamı olan mesir macunundaki baharatların her birinin değişik faydaları olup o yıl Nevruz gününde yiyenlerin yıl boyunca ağrı çekmeyeceğine, çıyan, akrep, yılan, arı sokmalarından korunacağına inanılır
Macun hazırlanırken ortam ve malzemelerin temizliği, baharat ve otların tazeliği kontrol edilir ve aşçıbaşı macun karma işlemini yapan diğer çıraklara kendi bilgilerini, aktararak deneyimlerini de paylaşır Gelenek böylece sürdürülmeye çalışılır
Bugün de Aynı Baharatlar mı Kullanılıyor?
Şenlik zamanı dışında da pek çok satış büfesinde, marketlerde de bulunabilen mesir macunu elden geldiğince geleneksel yöntemlerle, ustalardan çıraklara aktarılan deneyim ve bilgilerle hazırlanmaktadır Günümüzde mesir macunu içinde olması gereken bazı baharatların doğada bulunamıyor olması nedeniyle mevcut olan baharat ve otlarla yapımına devam edilmektedir
Hangi Hastalıklara Şifa Verir? Nelere İyi Gelir?
Meşhur mesir macunu hazmı kolaylaştırmakta, cinsel gücü artırmakta, kuvvet kazandırmakta, iştah açmakta, kolon kanseri riskini önlemekte, antimikrobiyal özellik taşımaktadır Cilde iyi gelen, yorgunluğu da giderebilen, bazı zehirlere karşı bağışıklık kazandıran mesir macununun daha birçok derde şifa olduğu düşünülmektedir
Zararları Var mıdır?
Çok sayıda yararı olmasına rağmen fazla tüketildiğinde sıkıntı veren yan etkileri görülmektedir İçeriğindeki bazı baharatlar mide ve bağırsak üzerinde tahriş edici olabilirken bazıları da alerjik, hassas bünyeli kişilerde tepkiye neden olabilmektedir Gastrit, ülser, basur gibi rahatsızlıkları olan kişilerin kullanması tavsiye edilmemektedir Fazla enerji vereceği için obezite riski olanların, idrar yolları ve karaciğer hastalıklarına sahip olanların da mesir macunu kullanımı sınırlandırılmalıdır
Kaynakça:
manisagovtr477uluslararasimanisamesirmacunufestivalikutlamaprogrami
aregemkulturturizmgovtrTR,50999mesirmacunufestivalihtml
dersimizcombilgibankasiMESIRMACUNUNEDIRFAYDALARINELERDIRHAKKINDABILGI462html
pufnoktalarinetmesirmacunufaydalari
manisamesirmacunudernegicometiketkavanozmesir253
manisamesirmacunudernegicomhakkimizdamesirmacunununtarihcesi13
aregemkulturturizmgovtrTR,50999mesirmacunufestivalihtml
macungentrmesirmacunuhtml
akintarihcomogutmesirmacunuhtml