Mobbing nedir ve nasıl anlaşılır? İş yerinde mobbing nasıl tespit edilir? Mobbing örnekleri

Ofis hastalığı olarak da bilinen mobbing günümüzde pek çok çalışanın başına gelen bir durumdur. Her ne kadar pek çok insan işyeri mobbing zorbalığına maruz kalıyor olsa da bunu normalleştirmemek gerekir; çünkü iş yerinde mobbing çalışanın itiraz etmesi gereken ve şikayet halinde mobbing uygulayan kişilerin zarar göreceği bir davranıştır. Mobbing hakkında tüm hukuki işlemler konusunda Av. Ezgi Esnik Günay bilgi verdi.
HABERE AİT VİDEO İÇİN TIKLAYIN
Çalışma ortamında psikolojik taciz olarak da isimlendirilebilen mobbing; işyerinde baskı, taciz, sindirme, kabadayılık ve rahatsızlık verme gibi bir kişi ya da bir grup insan tarafından çalışana veya çalışanlara uygulanan davranışların tümünü kapsar. Biri ya da birileri tarafından mobbing davranışlarına maruz bırakılan çalışan, rahat çalışamaz hale gelir, görevini eskisi gibi yerine getiremez ve kendini güvende hissedemez. Aşağılama, alay, damgalama, dışlama ve izolasyon gibi eylemlerle açığa çıkan mobbing nasıl ispatlanır? Mobbing türleri ve mobbing cezası. İşte tüm yönleriyle mobbing…


MOBBİNG VE BENZERİ NEDENLERLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN HAKLI NEDENLERLE FESHİ

Borçlar Kanunu 417’inci madde ile işverene, hizmet ilişkisi içerisinde bulunduğu işçisinin kişilik haklarını korumak ve saygı göstermek, işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzen sağlamak, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamalarını sağlama yükümlülüğü getirilmiştir.

İşveren, işyerinde işçilerin sağlıklı bir ortamda çalışmaları için gerekli önlemleri almak, iyi bir çalışma ortamı hazırlamak, çalışanlarının kişilik haklarını zedeleyecek ihlallerin oluşmasını engelleyici önlemeler almak zorundadırlar.


MOBBİNG NEDİR?

Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadın ve Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu tarafından yayınlanan Nisan 2011 tarihli rapora göre MOBBİNG;

“İşerinde duygusal taciz ya da bireyi işyerinden ihraç etme amacıyla uygulanan psikolojik baskılar olarak tanımlanmaktadır. Psiko-sosyal bir stres şeklinde ortaya çıkan olgu işyerinde uygulanan psikolojik şiddetin, terörün bir sonucudur. Mobbing, sistemli bir şekilde, süreklilik arz eden bir sıklıkta çalışanı sindirme maksadı ile kişinin özgüvenine uygulanan psikolojik ve hatta fiziksel saldırgan davranışı ifade etmektedir. Başka bir ifade ile işyerinde bir kişinin veya birkaç kişinin, istenmeyen kişi olarak ilan ettikleri bir kişiyi, dışlayarak, sözlü ya da fiziksel tacizde bulunarak mutlak itaate zorlamak, yıldırmak ve bezdirmektir.”



MOBBİNG NEDEN ORTAYA ÇIKAR ?

İşyerinde psikolojik taciz işveren tarafından istifaya zorlanmak istenen bir işçiye veya birden çok işçiye karşı yapılabileceği gibi, çalışanlar tarafından da yapılabilmektedir. İşyerinde çalışan sosya-ekonomik, kültürel ve fiziksel yönden farklı bir çalışan diğer çalışanlar tarafından dışlanabileceği gibi işe yeni başlamış veya başarılı, farklı çalışanlarda dışlamaya, psikolojik tacize maruz bırakılabilirler.

MOBBİNG (PSİKOLOJİK TACİZ) NELERDİR?

Araştırmacı Zapf iş yerinde psikolojik davranışları beş kategoriye ayırmıştır;

- İşe yönelik psikolojik taciz; bu tür davranışlar mağdurun kendisini gereksiz hissetmesine ve dışlanmasına neden olur.
- Sosyal dışlanma; mağdur çalışma yaşamında yalnızlaştırılır.
- Kişiye yönelik saldırılar; mağdur dil, din, etnik yapı ve fiziksel özellikleri nedeniyle hakarete uğrar.
- Sözlü tehdit; mağdur herkesin önünde küçük düşürülür.
- İtibarı zedelemeye yönelik psikolojik taciz; mağdurun onuru ve itibarı zedelenir.


MOBBİNG (PSİKOLOJİK TACİZ) DAVRANIŞLARINA ÖRNEKLER

Yargıtay İçtihatlarında işçinin, kıdemi ve tecrübesine uymayan bir işte ve olumsuz koşullarda çalıştırılması, işçiye sinirli davranışlarda bulunulması, itham ve kırıcı üsluplarla baskılara maruz bırakılması, başka bir işçinin yapması gereken işlerin sürekli belirli bir işçiye yaptırılması, kaba ve kırıcı davranışlar, davacının 30 kere görev yerinin değiştirilmesi, yaptığı tanıklık sonrası işyerinde farklı muamelelere tabi tutulması, işçinin iş yerinde yalnızlaştırılmaya çalışılması örnekleri mobbing olarak değerlendirilmiştir.


MOBBİNG NE DEĞİLDİR?

Tabi ki her olay kendi içinde farklıklar barındıracak olup tüm bu sayılanların başka olaylarda yaşanması tek başına mobbing olarak değerlendirilemeyecektir. Somut bir olayda mobbing uygulandığı tanımlaması yapılabilmesi için sürecin başından sonuna kadar hedef alınan kişi veya kişilere sistemli bir şekilde psikolojik, duygusal ve sosyal saldırı gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Mobbingi, stres, tükenmişlik sendromu, işyeri kabalığı, iş tatminsizliği ya da doyumsuzluğu gibi olgulardan ayıran husus, belli kişinin belli bir amaca yönelik olarak hedef alınması, yapılan haksızlığın sürekli, sistematik ve sık olmasıdır.


İŞ YERİNDE MOBBİNG UYGULANIYORSA

Mobbingin varlığı için kişilik haklarının ağır şekilde ihlaline gerek bulunmayıp kişilik haklarına yönelik haksızlığın yeterli olduğu, ayrıca mobbing iddialarında şüpheden uzak kesin deliller aranmayacağı, işçinin kendisine iş yerinde mobbing uygulandığına dair kuşku uyandıracak olguları ileri sürmesinin yeterli olduğu, işyerinde mobbingin varlığını gösteren olguların mahkemeye sunulması halinde, iş yerinde mobbingin gerçekleşmediğinin ispat külfetinin işverene düşeceği de yine Yargıtay İçtihatlarında belirtilmiştir.


İş yerinde mobbinge uğrayan işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek işverenden kıdem tazminatı isteme hakkına sahiptir. Mobbing yalnızca işveren tarafından yapılan uygulamalarda değil aynı zamanda bir çalışanın bir başka çalışanı veya bir çalışan grubunun bir çalışanı hedef alarak yaptıkları davranışlar neticesi ile de oluşabilecektir.

Mobbing sebebi ile iş sözleşmesinin feshi ve ne yapılması gerektiği ile ilgili olarak uzman iş hukuku avukatından danışmanlık almanızı tavsiye etmekteyiz.

Av. Ezgi Esnik Günay