Ortopedik Ayakkabılar Düztabanlığı Önlemiyor

Ortopedik Ayakkabılar Düztabanlığı Önlemiyor
Millet arasında yaygın olan ortopedik ayakkabıların düztabanlığı iyileştirdiği yönündeki yanlış kanı hakkında bilgiler

Ortopedik ayakkabılar düztabanlığı iyileştirmiyor, aksine ağır gramajları ve görünümleriyle but sağlığını negatif etkileyebiliyor Ortopedikadı altında satılan sert köseleden yapılmış, ayak hareketlerini kısıtlayan, ayağı ayarlama iddiasıyla deri tahrişine ve ağrıya neden olan ayakkabılar hem kesenizi keza de ayakları zorluyor

Sert köseleden yapılan, hantal ayakkabının düztabanlığı iyileştirmesi beklenemez

Halk Müziği aralarında düztabanlığın iyi tanınmaması ve önemli bir sakatlık olarak değerlendirilmesi, bu bozukluğun giderilmesinde, ayakkabılar hesabına düşen beklentiyi arttırır oysa ki ayakkabılar, ayağımızı darbelerden, sivri ve kesici maddelerden korumaya ve soğuk ortamlarda ayağı sıcak, ıslak ortamlarda ise kuru tutmaya yararlar Düztaban olgularda, ayakkabıların bu işlevleri dışarıya bir de yatıştırıcı etkilerinin olabileceği, günümüzde epeyce yaygın bir kanıdır, oysa bu doğru değildir

Üçgenin Taban Olmayan Kenarı uzunlamasına kavsi değerleri, erken çocukluk döneminde düşükken yaşın ilerlemesiyle birlikte artarak normalleşir Bu son derece olağan, fizyolojik bir gelişmedir Bu süreç içinde düztaban zannettiğimiz çoğu ayak kendiliğinden düzelir fakat, biz defalarca bunu kullandığımız düzeltici' ayakkabılara yorarız Ayakkabılardan ayar işlevini beklemek gereksiz yere bir çabadır, çünkü kundura kullanım geleneği bulunmayan toplumlarda yapılan araştırmalar, bu insanlarda daha düşük oranda bacak bozukluğuna rastlandığını ve üçgenin taban olmayan kenarı esnekliğinin daha pozitif olduğunu ortaya çıkarmıştır

Ayak ağrılarının nedeni düztabanlık olabilir

Düztabanlık ve içe dönük yürüme, çocukluk çağında hekimlere başvuru nedenleri aralarında en önde gelen bacak sorunlarıdır Ayağımız, 1'inci ve 5'inci tarak kemiklerimizin ucunda yeralan baş kısımları ve topuğun oluşturduğu bir üçgen inşa bir uçtan bir uca karoser ağırlığını taşıma işlevini görür Bu yapı, yandan bakıldığında altında bakan bir kavis görünümündedir Kaslı ayak bağları ile desteklenen bu kavis özelliği, ayağa yaylanma olanağı sağlayarak yürümeyi kolaylaştırır ve yürüme sırasında bazan beden ağırlığının ikiüç katına dek çıkan yükü karşılayabilmesini sağlar Düztabanlıkta ayak boylu boyunca kavsi çökerek but tabanının tam olarak yere temas etmesine ve ayağın aynı mesafe için daha fazla enerji harcamasına yolaçar oysa, bu durumun ifadesi tez yorulma ve baldır ağrılarıdır

Düztabanlık da öbür şekillerde kendini gösterir Olguların çok büyük bir kısmında (yüzde 80) esnek müşteri söz konusudur; yani ayaktayken gözlemlenen düztaban görünümü, çocuk yükseğe oturtulup ayağın yerle teması kesildiğinde kaybolur ve olağan ayak boylu boyunca kavsi oluşur Bu durum etap bağlarının yapısal gevşekliğiyle ilgilidir Esnek herif düztabanlık kısa veya uzun dönemde herhangi bir rahatsızlığa yol açmadığı gibi ayak performansını da genel olarak etkilemez Günümüzde ayağın olağan bir varyantı olarak kabul edilen bu şekil bozukluğunu böylece genellikle tedavi etmeye lüzum yoktur, ama bu ayaklar 612 aylık aralarla izlenmelidir

Ortopedik ayakkabılara bel bağlamayın

Ufak çocuklarda düztaban tanısını ayarlamak da zordur, çünkü bacak uzunlamasına kavsinin bayağı gelişimi esnasında her yaşa uygun olağan değerlerinin daha alçak ve üst sınırları arasındaki ayrım epeyce fazladır Bu aralık içinde bulunan bütün ayaklar olağan sayılır Hem 23 yaşından önce ayak kavsini dolduran yağ yastığı az önce yeterince ezilmediğinden, ayağa iç yanından bakıldığında güya ayak tabanı büsbütün yere değiyormuş izlenimini verir ancak, bu aldatıcıdır Hele ki üçgenin taban olmayan kenarı kaslarının gelişimi hemen şimdi yarım kalmış, 1 yaşın altındaki bir çocukta düztaban tanısını belirlemek epeyce güçtür

Ortopedik adı adlında satılan ağır hantal ayakkabılar hem kesenizi ayrıca de ayakları zorluyor

Elastik herif düztabanlıkta boşu boşuna sert köseleden yapılmış, üçgenin taban olmayan kenarı hareketlerini kısıtlayan, ayağı ayarlama iddiasıyla cilt tahrişine ve ağrıya niçin olan bazı ayakkabıların, hem de uzunca bir zaman kullanılması, hem but sağlığı açısından sakıncalıdır, hem de ebeveynlere maddesel külfet yükler Bu durumda çocukların ayağını düzeltmeye cüret etmek yerine, bu yönde beklentileri olan ebeveynleri, ya da aile büyüklerini ikna etmeyi sınamak daha doğru bir tutum biçimidir Bu çocuklarda kundura seçerken ayırıcı özellik alacağımız husus pabuç biçiminin çıplak bacak biçimine en uygun olanını tercih etmek olmalıdır Kundura ayak ve ayak bileği hareketlerini kısıtlamayacak ölçüde elastik ve bükülebilir olmalı; ön kısmı parmakları sıkmayacak ve tarak kavsini daraltmayacak biçimde geniş olmalı; topuk kısmı 15 dereceden fazla eğime müsade vermeyecek bir yüksekliğe sahip olmalı; havalanma özelliği olmalı; tabanı kaymayı önleyen maddeden üretilmiş olmalı ve hafif olmalıdır


Esnek alıcı düztaban olgularında erginlik döneminde arada bir de olsa ayakta durma, ya da yürüme ile çoğalan ağrılı dönemler görülebilir Böyle bir şart söz konusuysa, veya topuğun dışa içten açılanması hayli fazlaysa ayağın tedaviye ihtiyacı vardır Bu koşullarda topuğu düzgün konuma zorlayan ve etap kavsini destekleyen tabanlıklar kullanılır


Özel yapım ayakkabılar düztabanlığı iyileştirmiyor ama ayakları rahatlatabiliyor


Topuk kirişinin gerginliği (yüzde 15), ya da doğumsal kemik anomalilerin varlığı düztabanlığın fazla daha nadir karşılaşılan diğer tiplerini oluşturur ve tedavi gerektirir Doğumsal kemik anomalisi olarak kastedilen ayak kemiklerinin bitişik olarak oluşmasıdır Bu durumda oluşamayan eklem hesabına düşen yüklenme, komşu eklemlere aktarılacağından buralarda eklemlerin aşınmasına yol açarak ağrıya neden olur Düztabanlığa topuk kirişinin gerginliği neden oluyorsa ilk olarak pasif germe egzesizleri verilir ve açıcı alçılar denenir Bu tedaviye yanıt vermeyen olgularda cerrahi olarak topuk kirişi uzatılır


Eğer düztabanlığa neden olan doğumsal kemik anomalileriyse, başlangıçta but kavsini destekleyen özel yapım ayakkabılar verilir Bu ayakkabılar yüklenmeleri hafifletir, ağrıyı azaltır ve ayaktaki şekil bozukluğunun ilerlemesini frenler Bu çocukların ebeveynlerine, uzun süreli kundura tedavisine rağmen, ayakkabı çıkartıldığında ayağın yine de düztaban görünümünde olacağı en ince ayrıntısına kadar anlatılmalı ve düzelme yönündeki beklentileri üçgenin taban olmayan kenarı ağrısını önleme yönünde realize edilmelidir Ayakkabılarla ağrının önlenemediği durumlarda cerrahi yöntemlere başvurulur
Prof Dr Tuncay Centel *