Otuz Yıl Savaşları

Otuz Sene Savaşları 30 yıl savaşlarının sonuçları 30 yıl savaşları Otuz Sene Savaşları, 1618 ile 1648 yılları arasında yapılan ve Avrupa devletlerinin çoğunun katıldığı savaşlar dizisidir Temelinde, bir ProtestanKatolik mücadelesi olsa da, savaşan devletlerin birçok dinsel yok siyasi amaçlar için savaşmıştır Kutsal RomaGermen İmparatorluğu'na bağlı prensliklerin farklı taraflarda savaşması sebebiyle bir iç savaş niteliği de taşır Savaş, 1648 yılında Protestanların zaferiyle bitmiş ve Westphalia Barışı ile savaş sonucunda Almanya’yı yaratıcı Tanrısal RomaGermen İmparatorluğu herbiri hükümran olan birçok ufak devlete ayrılmıştır, İmparatorluk makamının yetkileri ise fazla kısıtlanmıştır 1549065293 1549065293 otuzyilsavaslari5c54dc527ed53otuzyilsavaslari5c54dc527ed53 http:resimresimuploadcompicturesBattleofLutzen Carl Wahlbom'un, Lützen Savaşı (1632) sırasında İsveç Kralı II Gustavus Adolphus'un ölümünü tasviri Savaşın Kökeni 1555 yılında imzalanan Augsburg Barışı ile Martin Luther taraftarları ile Katolikler arasındaki savaş sona ermişti Bu antlaşmaya tarafından sayıları 200’ün üstünde olan Alman prensleri, Katoliklik ve Protestanlık (Luther) arasında istediği tercihi yapabilecekti Ama anlaşmanın bu hükmü yetkisiz kaldı ve uygulanamadı Almanya’da çabucak yayılan Calvinizm gibi öteki Protestan mezhepleri bu antlaşmaya tarafından haklara sahip değillerdi Ayrıca İspanya’daki Katolik Hapsburg Kralları, Doğu ve Orta Avrupa’da Katolikliği yeniden yükseltmek istiyorladı Baltık’ta egemen olan Protestan İsveç ve Danimarka kralları ise “Protestanlığın savunucuları olarak RomaGermen İmparatorluğu’ndaki nufuzlarını arttırmak istiyorlardı Augsburg Barışı’nın beceriksiz kalması üzerine Kutsal RomaGermen İmaparatorluğu’ndaki Protestan prensler 1608 yılında bir birlik kurdular 1609’da ise Katolik Devletler İmparator’un desteği ve Bavyera’nın önderliğinde birleştiler Böylece Almanya parçalanıyor ve din ekseninde iki kampa bölünüyordu sırası gelmişken, her iki birlikte diğer devletlerden destek bulmaya çalıştı Katolik Birliği, aynı RomaGermen İmparatorluğu gibi Hapsburg Hanedanı kadar yönetilen ve çok sert Katolik olan İspanya’nın desteğine güveniyordu Protestanlar ise Hollanda, İngiltere ve Fransa gibi Avrupa’da Habsburg egemenliğini istemeyen devletlerle görüşmeye başladı Savaş 1618 yılında, İmparator’un gücünün artmasını istemeyenlerin ve Protestanlar’ın Bohemya’da başlattığı ayaklanma, uzun sürecek savaşlar dizisini başlatan kıvılcım oldu İspanya Kralı 4 Philip’in yardımını bölge İmparator ve Katolik Birliği Bohemia ve onu destekleyen Protestan Birliği yenilgiye uğrattı (16181625) Danimarka'nın savaşa dahil olması ve çekilmesi Kendisi de bir Protestan olan Danimarka kralı 4 Christian, RomaGermen İmparatorluğu’ndaki Protestanların yenilgiye uğramasından rahatsız olmuştu İngiltere, Fransa ve Hollanda’dan aldığı destekle birlikte kendisini Protestanlığın savunucusu duyuru etti ve İmparator’a ve Katoliklere karşısında savaşa katıldı Ama kendisini destekleyen devletlerin iç sorunlar yüzünden güçsüz olması nedeniyle yenildi ve İmparatorla uzlaştırma gerçekleştirmek zorunda kalarak savaştan çekildi (16251629) İsveç'in savaş'a dahil olması Danimarka’nın çekilmesi, savaşı bitirmedi Bu sefer, İsveç Kralı Gustavus Adolphus, Protestanları destekledi ve İmparatorluğa saldırdı Danimarka kralı 4 Christian gibi kendisi de Fransa ve Hollanda göre destekleniyordu Savaşın başında zaferler kazanmasına rağmen, 1632’de Lützen Savaşı esnasında öldü 1634’te ise Protestan güçler yenilgiye uğradı İsveç ile RomaGerman İmparatorluğu (ve Katolikler) arasında yapılan barışa göre (1635, Prag Düzenlemesi) Alman prensliklerinin dış devletlerle ittifak yapması engelleniyor ve Alman prensiliklerinin ayrı olarak olan orduları, İmparator’un liderliği altında birleştiriliyordu Yani, siyasi gücü çok zayıflamış olan TanrısalRoma Germen İmparatorluru her tarafta güçleniyordu Fransa'nın savaşa dahil olması Prag Düzenlemesi’nden en fazla Fransa rahatsız olmuştu Fransa’da iktidarı elinde tutan 13 Louis’un bakanı Kardinal Richelau’a göre bu düzenleme, kıta Avrupa’sındaki Hapsburg etkisini çok arttırıyordu bu nedenle 1636 yılında Fransa, katolik bir devlet olması ve katolik bir din adamı kadar yönetilmesine rağmen Protestanlar’ın yanına savaşa girdi Fransa, İsveç ve Hollanda ile ittifak kurdu İspanya ise, RomaGermen İmparatoru'nu desteklemek amacıyla İspanya Hollandası’ndan (bugünkü Belçika) güneye dürüst Fransa’yı işgale başladı Hatta, geri püskürtülmeden önce Paris yakınlarına dek gelmeyi başardı Ama savaş, Protestanlar’dan (ve onları destekleyenlerden) yanlamasına döndü Hollanda’nın büyük zenginliği ve denizaşırı yerlerde Habsburglara karşı başarıyla savaşması, durumu İspanya için fazla zorlaştırdı Karada artı dinç olmayan, ama denizlerde fazla zinde olan Hollanda, İspanya donanmasını iki defa yenilgiye uğrattı Westphalia Barışı Otuz Yıl Savaşlarını tüketen Westphalia Barışı, tek bir anlaşma değil, devletlerin birbirleri ile yaptığı bir dizi antlaşmadır Westphalia Barışı ile Augsburg Barışı hükümleri onarılmış ve Calvinizm RomaGermen İmparatorluğu’nda kabul edilen mezheplerden biri olmuştur Westphalia ile Tanrısal RomaGermen Imparatorluğu içindeki prenslikler, neredeyse hükümran siyasal birimler oldular Üye devletlerin rızası olmadan İmparator’un aidat ve asker toplayamayacak, kanun koyamayacak ve savaş duyuru edemeyecek olması, İmparator’un siyasal otoritesinin kalmadığını bildiri ediyordu sonradan Fransız yazan Voltaire’in de söyleyeceği gibi Kutsal RomaGermen İmparatorluğu artık “ne tanrısal, ne Romalı, nede imparatorluktu Westphalia Barışı ile Hollanda’nın bağımsızlığı resmi olarak tanınarak Hollanda ile İspanya arasındaki Seksen Yıl Savaşları sona ermiş oldu aynı zamanda İsviçre'nin bağımsızlığı bütün taraflarca tanındı Westphalia Barışı sonucunda Fransa Metz, Toul ve Verdun'u alarak Almanya'ya doğru genişledi Aynı şekilde İsveç'te Pomerania'ı aldı 1549065293 1549065293 otuzyilsavaslari5c54dc54b2ba6otuzyilsavaslari5c54dc54b2ba6 http:resimresimuploadcompictures800pxEuropemap1648png Westphalia Barışı (1648) sonrasında Avrupa haritası Gri bölgeler, haritaya sığmayacak değin ufak Alman devletlerinin olduğu bölgeyi gösteriyor Savaşın Sonuçları Savaşlarda ve savaşla beraber gelen kıtlık ve salgın hastalıklardan yüzbinlerce insan öldü Burada, savaşan devletlerin kiraladığı paralı askerlerin yaptığı yağmanın ve yol açtıkları yıkımın büyük rolü vardır Savaşta en çok zararı Almanya fark etti, 1500lerde Avrupa’nın gelişmiş bir bölgesi olan Almanya’da gerileme ve yerellik başladı Otuz Yıl Savaşları’nın en manâlı siyasal sonucu, Tanrısal RomaGermen İmparatorluğu’nun birlikten uzak feodal bir karmaşaya sürüklenmesiyle Fransa’nın kıta Avrupa’sında en zinde devlet olarak çıkmasıdır 19 Yüzyılda Almanya İmparatorluğu kuruluncaya dek Avrupa siyasetin Almanya’nın bölünmüşlüğü ve Fransa’nın üstünlüğü çevresinde dönecektir RomaGermen İmparatorluğu’ndan diğer İspanya Habsburgları’da gerileme sürecine girmişti 60 yıldır İspanya egemenliğinde olan Portekiz 1640’ta İspanya’dan bağımsız oldu Aynı bir başarısızlık kolonilerde Hollanda’ya karşı görüldü Westphalia, Avrupa’nın gördüğü son büyük “din savaşıdır Habsburglar’a aleyhinde Protestanları destekleyen Katolik Fransa örneğinde olduğu gibi bundan böyle devletlerin çıkarları, dinsel bağlılıkların önüne geçmiştir Bu açıdan Westphalia ile modern diplomasi ve uluslararası ilişkiler esaslarının temelleri atılmıştır Bundan Böyle Avrupa, kendi yasalarına kadar davaranan, kendi idareli ve siyasal çıkarlarını izleyen, istediği tarafta yeralan, ittifaklar kuran ve bozan çağdaş egemen devletlerden oluşacaktır Bugün anladığımız anlamda devletlerin oluşturulduğu uluslararası sistem, Westphalia Barışı ile kurulmuştur