Pandemide hastaneye başvurular gecikti; böbrekler ihmal edildi

Sıhhatsiz beslenme ve şişmanlığa bağlı diyabet görülme sıklığındaki artış, çok tuz tüketimi ve böbreğe ziyan veren reçetesiz ilaçların kullanım sıklığının artmasının böbrek hastalıklarının son devirdeki artışında rol oynadı. Böbreklerin, metabolizma sonucu oluşan artık eserlerin bedenden uzaklaştırılmasına imkan tanıyan organlar olduğuna dikkat çeken Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Mahmut Altındal, "Böbrekler bedendeki mineral ve elektrolit istikrarının sağlanmasında rol oynar. Kan basıncını düzenlenmesinde çok kıymetli vazifelere sahiptir. Bedendeki sıvı, asit ve baz istikrarını ayarlarlar. Bedende kan imali ve D vitamininin üretimine katkıda bulunurlar” diye konuştu ve böbrek hastalıklarında erken teşhis ve tedavinin ehemmiyetini anlattı.



Türkiye'de 9 milyon böbrek hastası var

Türkiye'de yaklaşık 9 milyon bireyde (her 6-7 yetişkinden birinde) çeşitli evrelerde böbrek hastalığının mevcut olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Altındal, "Son datalar Türkiye'de her 20 yetişkinden birisinde kritik seviyede, evre 3 yahut daha büyük, kronik böbrek hastalığı olduğunu göstermektedir. Son 5 yılda artış suratı azalsa da son devir böbrek yetmezliği teşhisli hasta sayısında yaklaşık yüzde 10 artış gerçekleşmiştir” sözlerini kullandı.

Doç. Dr. Altındal, sıhhatsiz beslenme ve şişmanlığa bağlı diyabet görülme sıklığında artış, çok tuz tüketimi ve böbreğe ziyan veren reçetesiz ilaçların kullanım sıklığının artmasının böbrek hastalıklarının son periyottaki artışında rol oynayan beklenen sebepler ortasında sayılabileceğinin altını çizdi.

Doç. Dr. Mahmut Altındal, kronik böbrek yetmezliğine sebep olan en kıymetli hastalıkları ise şöyle sıraladı: "Diyabet ve hipertansiyona bağlı nefropatiler, böbrek taşları, primer yahut diğer bir hastalığa ikincil nefritler, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, birtakım kalıtsal böbrek hastalıkları ve idrar yollarının tıkayıcı hastalıkları.”

Gece sık sık idrara çıkma, çay rengi idrar, idrarda köpüklenme, tansiyonun yüksek ölçülmesi, yüz ve bacaklarda şişlik, böğürde ağrının böbreklerdeki meselelerin en değerli belirtileri olduğuna işaret eden Doç. Dr. Altındal, "Belirtilerin göz gerisi edilmesi ve hastalığın geç bir evresinde hastaneye başvurma, ilaç ve diyet uyumsuzluğu, bilhassa kan basıncı ve kan şekerinin uzun müddet yüksek seyretmesi, reçetesiz yahut denetimsiz olarak uzun mühlet böbreğe ziyanlı tesiri olan ilaçların kullanımı üzere kusurlar böbrek kaybı ile sonuçlanabilir” ikazında bulundu.



Sağlıklı böbrekler için sakatat tüketmeyin

Herkes için olduğu üzere böbrek hastaları için de tek bir tip diyet olmadığının altını çizen Doç. Dr. Altındal, böbrek yetmezliğinin hafif ya da ağır olmasına, hastalığın tipine, böbrek yetmezliğinin komplikasyonlarına nazaran diyet tekliflerini değiştirmek ve kişiselleştirmenin gerekebileceğini belirtti.

Genel manada böbrek hastalarında özellikli bir durum yoksa tuz, potasyum, fosfor ve proteinden daha kısıtlı bir diyet önerdiklerini aktaran Doç. Dr. Mahmut Altındal, bilhassa ilerlemiş böbrek yetmezliğinde ölçü olarak kısıtlanmasını önerdiklerini ise şöyle sıraladı: "Sakatatlar (karaciğer, böbrek, dalak, kalp, lisan, işkembe), konserve, turşu, sucuk, salam, salamura, sosis, çikolata, kakao, gazoz, kola üzere meşrubatlar, kuru baklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek, bakla), kuruyemişler (badem, ceviz, fındık fıstık), muz, hurma, tuzlu kraker, et, tavuk, süt.”

Doç. Dr. Mahmut Altındal, hafif böbrek yetmezliği olan hastalarda çoka kaçmamak koşuluyla zerzevat ve meyve açısından varlıklı bir diyetle sağlıklı beslenmenin böbrek sıhhati açısından yararlı olduğunu da kelamlarına ekledi.

Böbrekleri korumak için tekliflerde bulunan Doç. Dr. Altındal, "Kan basıncınızı ve kan şekerinizi tertipli olarak denetim ettirin, sağlıklı beslenin ve ülkü kilonuzu koruyun. Sigara içmeyin, çok tuzlu beslenmeyin. Rastgele reçetesiz ve sık ilaç kullanımından uzak durun. Ailenizde böbrek hastalığı, şeker, tansiyon hikayesi varsa; şişmanlık, romatizmal hastalık üzere böbrek yetmezliği gelişmesi açısından risk faktörleriniz varsa tertipli olarak böbrek işlevleri açısından denetimlerinizi yaptırın” dedi.



Tuzu günde 6 gramdan az tüketin

Türkiye'de kişi başına günlük 18 gram tuz tüketildiğini ve böylelikle dünyada en fazla tuz tüketilen ülkelerden biri olduğuna da dikkat çeken Doç. Dr. Altındal, tuz tüketiminin günlük 6 gramın altında olmasını tavsiye ettiklerini belirterek bedenin su ve tuz gereksiniminin nasıl sağlanması gerektiği konusunda da uyardı.

Doç. Dr. Altındal, "Farklı tuz tiplerinin (kaya tuzu, sofra tuzu vs.) içeriğinde yaklaşık olarak emsal ölçüde tuz (sodyum klorür) vardır. Hangi tuzun tercih edildiği değil, ölçülü ölçüde kullanılması kıymetlidir. Bedenimizde temel olarak beyin-böbrek ortasındaki bağlantı vasıtasıyla çalışan, su istikrarını ayarlayan son derece tesirli sistemler mevcuttur. Ayrıyeten insanların sıvı ihtiyaçları, ölçü olarak her gün sabit değildir; içerisinde bulundukları ortamların sıcaklık üzere fiziki şartlarına ve o günkü fizikî eforlarına, hastalık durumuna (ateş, ishal gibi) bağlı olarak değişir. Farklı bireylerde de beden yapısı ve büyüklüğü, beslenme biçimi farklı olduğu için günlük su gereksinimi farklı olabilir. Burada vurgulanması gereken kıymetli bir konu, bol sıvı tüketimin böbrek hastalarında her durumda uygun olmadığıdır” diye konuştu.

Pandemi periyodunda, böbrek hastalığını düşündüren belirtiler göstermelerine karşın hastaların hastaneye müracaatlarını ertelediklerini ve hastalığın daha geç bir devrinde, artık belirtiler ertelenemez hale gelince hastaneye başvurduklarına şahit olduklarını söyleyen Doç. Dr. Altındal, "Tüm hastalıklarda olduğu üzere, böbrek hastalıklarında da erken teşhis ve tedavi böbrek hastalığının tedavisi yahut ilerlemesinin yavaşlatılması açısından hayati değere sahiptir. Böbrek hastalığının kimileri, daha süratli ve tehlikeli bir halde ilerlemektedir ve potansiyel olarak erken periyotta yakalandığında, böbrek işlevleri geri döndürülebilmektedir. Pandemi devrinde bu tıp hastalıklarda hastaneye geç müracaat nedeniyle hastaların böbrek işlevlerinin geri döndürülme talihini daha sık kaybettiklerine şahit olmaktayız” diyerek kelamlarını sonlandırdı.