parmak çıkığı nasıl anlaşılır?

parmak çıkığı nasıl anlaşılması mümkün?
parmak çıkığıya direkt ya, dolaylı bir travma (çarpma, vurma) sonucunda, ya da bir hastalığa tabi olarak adi ilişkilerinin dışına çıkarak yer değiştirmesi Çoğu zaman çıkıkla birlikte organın bağları ve bağlara ait kapsüller de parçalanır Cisim içindeki organlarda, mesela böbreklerde, çıkık görülebilir Ama, çoğunlukla, çıkık deyince kemiklerin oynak eklem noktalarındaki yer değiştirmesi akla kazanç Bu yer değiştirmede çoğunlukla bir kemiğin eklem ucu doğal yerinden çıkarak, öbür kemiğin ucuyla olan ilişkisini kaybeder, yatay bir kayma ile ondan uzaklaşır
Çıkık tartma derecelerine tarafından üçe ayrılır:
1) Burkulma: Bir kemik ucu, eklemin öbür tarafındaki kemik ucundan ayrılır ve anında tekrar yerine oturur Burkulma, hafif ve bir hemen olan bir çıkık olarak kabul edilir
2) Güya çıkık: Bunlarda kemik ucu eklemdeki yerinden çıkar, lakin tamamen kopmaz; yani eklemin iki yanındaki iki kemik birbirinden tüm bütüne ayrılmaz
3) Hakiki çıkık: Kemik ucunun doğal yerinden dışarı çıkması kesindir ve eklemi meydana getiren kemikler hiç bir noktada birbirlerine dokunmazlar
Burkulmaya bir hemen olan çıkık, yani geçici çıkık denirse, sanki çıkığa kesintisiz fakat bölgesel çıkık denebilir Çünkü bu durumda eklemin iki ucu az önce birbirine değmektedir Hakiki çıkık ise sürekli ve tamdır, Eklemin iki kemik ucu birbiriyle tüm temasını kaybetmiştir
Çıkıklar nedenlerine kadar allah vergisi ve sonra olma diye ikiye ayrılır Sonradan olma çıkıkları da travma sonucu ve rahatsızlık sonucu olarak iki grupta araştırmak gerekir
doğuştan çıkıklar, kemik uçlarının fena ya da eksik oluşmasından ya da çocuk demin asıl rahmindeyken embriyoda gelişme eksiklikleri olmasından ileri gelir Bunların en başta geleni kalça çıkığıdır Uyluk kemiğinin dairesel ucu kendisini içine alan boşluğun, cenin döneminde eksik oluşması sonucunda yerine iyi oturamaz; bu da, kalça çıkığı denen durumu meydana getirir
Çok çetin bir doğumda hırpalanma sonucu meydana gelen çıkıkları da, sonra edinilen çıkıkların travma kaynaklı olanları aralarında saymak gerekir Kaynağı travma olan çıkıklar eklem üzerindeki şiddetli bir çarpma veya vurmanın etkisiyle meydana gelir
Kaynağı patolojik olan çıkıklar, eklem uçlarının ur veya yangılanma (frengi, tüberküloz vb) sonucu hırpalanmasıyla meydana gelen çıkık çeşitleridir İçine fazla miktarda kan veya yangı akmasıyla eklem boşluğu çok fazla genişler; bu da çıkık yapar Bazen de çıkığın nedeni, eklem çevresindeki kasların felce uğramasıdır Bu kaslar gücünü kaybedince, bundan böyle eklem çevresindeki koruyucu çit görevlerini yerine getiremez olurlar Ancak eklemi çevreleyen kaslar eklem mekanizmasının sıradan işlemini sağlar
Patolojik çıkıklara kendiliğinden olan (spontane) çıkıklar da denir Bunun nedeni, dışarıdan hiç bir travma (çarpma, dövme) olmaksızın veya fazla hafif travmalar sonucunda meydana gelmeleridir Fakat bu travma, ancak herhangi bir tümör ya da frengi, kemik veremi gibi bir yangıyla yıpratılmış eklem üstünde etki yapabilecek kadar hafiftir,
Çıkık, kırıktan çok daha az rastlanan bir durumdur İstatistiklere tarafından aşağı yukarı her on kırık olayına bir çıkık düşer
Çıkıklar yaklaşık olarak yalnız kolayak, elayakta olur Çünkü vücudun en fazla bu kısımlarında eklem vardır ve buraları travmayla en fazla karşılaşabilen kısımlardır Çıkık kolda bacaktan, elde ayaktan fazla görülür Sağ ve sol organlar aralarında çıkık olması bakımından öyle ayrılık yoktur Erkeklerde kadınlardan daha çok çıkık olayı görülür Bunun nedeni de, erkeğin kadına oranla daha canlı bir yaşantı sürdürmesi, daha sert sporlar yapmasıdır Kadında erkekten daha sık görülen tek çıkık türü çene çıkığıdır
Yaş gruplarına kadar yayma açısından çıkık azami 1540 yaşlar arasında görülür Bunun nedeni, bu yaşlarda çok canlı bir yaşam sürülmesi, fazla spor yapılmasıdır
Eklemler içinde en çok omuz kemiğinde çıkık olur Ama, dirsek, bilek, köprücük, parmak (bilhassa başparmak), kalça, dizkapağı, çene çıkıkları da fazla rastlanan durumlardır Yüzeye yakın bulunan eklemlerde, çıkık, derinlerdeki eklemlere oranla daha sık görülür Çünkü derindeki eklemi çevresindeki kaslar daha iyi korur Fazla işleyen eklemlerde az işleyenlere, kapsülü dirençsiz olanlarda dirençli olanlara, açılıp kapanma hareketi geniş
olanlarda rahat olanlara oranla daha çok çıkık görülün
Eklemi dıştan güçlendiren bağlar gevşeyince benzer kemik birkaç kez üst üste
çıkabilir Buna yineleyen çıkık ya da üsteleyen çıkık denir
Çıkık acı veren bir durumdur Duyulan acı, çıkığın türüne kadar az veya fazla olabilir Hasta, çıkan eklemi oynatamaz Doktor muayenesinde şunlar görülebilir:
Yerel biçim bozukluğu: Bayağı yapıda çıkıntı olan yerde bastırma, adi yapıda çukur olan yerde çıkıntı görülür
Şişkinlik: Eklem çevresindeki yumuşak dokular
derin kan damarlarının etkisiyle şişer
Çarpma: Çıkık olan organın boylu boyunca ekseni adi doğrultusundan sapar
Ebat değişikliği: Çıkık olan organda çıkığın doğrultusuna göre kısalma veya uzatma olur
Çıkık olan eklemin çevresindeki dokularda aynı anda veya birbiri peşi sıra yaralanmalar, zedelenmeler görülür Bunlar kemik uçlarında olabilir, adale liflerinin, kirişlerin arasında görülebilir; hareket sinirleri hırpalanır, bir değişiklik felç olur Duyu sinirleri hırpalanır; çıkık olan
yerin çevresindeki sinirler sıkışır, gerilir, parçalanır Bu da nevralji yapar Kan damarları kopar veya açılır İç organlar yıpranır Bunların birçok doğrudan doğruya dış travmanın
etkisiyle olur Bir kısmı ise kemiğin çıkması sonucu olur Yumuşak bir doku için, kemiğin çıkması bir travma sayılır
Yukarıdaki klinik belirtilere bakarak çıkığı tanımlamak zorlama değildir bununla beraber, ara sıra özellikle derinlerde bir eklemden kesin olmama ediliyorsa, iç rahatlığı ‘için röntgen filmini sürüklemek gerekir
Bir kemiğinin çıkmış olmasından kuşkulanılan kimseye hemencecik hekim getirilir; bu olamazsa hasta dar bir araçla doktora götürülür En küçük bir hareket bile büyük acı vereceğinden hasta kıpırdatılmaz Hekim olmayan kimsenin çıkığı yerine oturtmaya çalışması fazla tehlikelidir Yalnız doktor, gerekirse uyuşturarak, çıkığı yerine oturtabilir Narkoz acıyı değil eder Doktorun lüzum anemik yerine oturtma, lüzum cerrahî teşebbüs çalışmalarına engel olan adale kasılmalarını azaltır
Çıkık yerine oturtulduktan sonra eklem bir vakit hareketten alıkonulur Bu zaman, çıkığın meydana geldiği ekleme kadar değişir Hareketsizlik ya düz tahta parçaları ya alçı veya madensel bir çatkı ile sağlanır Durağanlık dönemi bitince masaj, sıcaklık uygulaması ya da elektrik tedavisi yapılarak eklemin alışılagelmiş hareketini bulması sağlanır *