iltasyazilim
FD Üye
Piyasa Nedir Kaça Ayrılır,
Piyasa Nedir Türleri Nelerdir
Piyasa Hakkında bilgiler
Piyasa, tip ve satıcıların karşılaştıkları; mülk dolaşımının gerçekleştirildiği yerdir Piyasalar, iktisadi açıdan gerçek piyasa, parasal piyasa edinmek üzere ikiye ayrılır:
• Hakiki piyasalar
Yapılmış mal ve hizmetler ile bu mülk ve hizmetlerin üretiminde kullanılan üretim faktörlerinin karşılaştıkları piyasalardır
• Parasal piyasalar
Ticari işletmelerin, yatırım için gerekli parasal ihtiyaçlarının, karşılaştığı piyasalardır Fon talep edenler, fon talep edenler, fon akımlarını düzenleyen kurumlar, bu akımı sağlayan araçlar ile bunları düzenleyen yasal ve idari kurallardan oluşur
2Parasal piyasalar kaça ayrılır; bu piyasaların araçları nelerdir?
Parasal piyasalar; para piyasası, sermaye piyasası almak üzere ikiye ayrılır:
• Para piyasası
Kısa vadeli fonların karşılaştığı piyasalardır Araçları; para, döviz, altın, kambiyo senetleri (poliçe, senet, çek) ile bir yıla değin vadeli senetlerdir
• Anapara piyasası
Uzun ve orta vadeli fon akışının karşılaştığı piyasalardır Araçları; hisse senedi, tahvil gibi menkul kıymetlerdir
3Şirketlerin, anapara piyasasından tedarik ettikleri fonlar nerede kullanılmaktadır?
Sermaye piyasasından sağlanan fonlar; genellikle işletmelerin bina, makina ve techizat gibi duran varlıklarının finansmanında, yatırımlarda kullanılmaktadır
4Türkiye ’de sermaye piyasasında yer alan unsurlar hangileridir?
• Fon Talep Edenler
• Fon Istek Edenler
• Anapara Piyasası Kurulu (SPK)
• İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)
• Borsa Üyeleri
• İMKB Değiş Tokuş ve Saklama Bankası AŞ (Takasbank)
5Sermaye piyasası kaç bölümden oluşur?
Sermaye piyasasını birincil piyasa ve ikincil piyasa olmak üzere ikiye ayırabiliriz:
• Birincil piyasa
hisse senedi ve senet gibi menkul değerleri ihraç eden şirketler ile alıcıların yani tasarruf sahiplerinin aracısız karşılaştıkları piyasalardır Buna hisse senetleri ile tahvillerin başta sürülüp “ihraç tan alındığı piyasa da denilebilir Türk Hukuk Sistemi ’nde, menkul kıymetleri ihraçtan alanlar, bunları tekrar paraya çevirmek istediklerinde, kural olarak hisse senetlerinde hiç bir süre, tahvillerde ise vadeden önce bunları ihraç eden kuruluşa müracaat edemezler
• İkincil piyasa
Menkul kıymetlerin paraya çevrilmesini sağlayan piyasadır ve menkul kıymet borsaları bu piyasayı tanımlamada en iyi örnektir Bu piyasada, menkul kıymetler aracı kuruluşlar namına, yatırımcılar hesabına Borsa ’da alınıp satılırlar
6Şirket ne demektir?
İki veya daha artı gerçek veya tüzel kişinin iktisadi ve kar içerikli ortak bir amaca gelmek için emek ile sermaye birleştirmelerine şirket denir
7Yasal dayanaklarına tarafından kaç nesil şirket vardır?
• Borçlar Kanunu (BK) Şirketleri
Adi şirketler
Özel şirketler
• Türk Ticaret Kanunu ’na (TTK) Göre Kurulan Şirketler
Kollektif Şirketler,
Sıradan ve Hisseli Komandit Şirketler,
Limited Şirketler,
Anonim Şirketler,
Donatma İştiraki,
Umumi Mağazalar
• Özel Düzenlemeli Şirket ve Kuruluşlar
Bankalar,
Sigorta Şirketleri,
Anapara Piyasası Kurumları
Arabulucu Kurumlar
Yatırım Ortaklıkları,
Yatırım Fonları,
Sermaye Piyasası Öteki Kurumları
Finans Kurumları,
İkrazat Kurumları,
Kooperatif Şirketleri
8Anonim şirket ne demektir?
Anonim şirket; bir ünvan aşağıda, iktisadi hedef ve konular için minimum beş birey ile kurulan, sermayesi belirli ve paylara ayrılmış, paydaşların koydukları sermaye kadar sorumluluğu üstlendiği, ortaklık sıfatı paya tarafından belirlenen, yargı ehliyeti işletme konusu ile sınırlı, tüzel kişiliği haiz ticaret ortaklığıdır
9Anonim şirketlerin iktisadi işlevleri nelerdir?
Anonim şirketlerin,
• Kendi başına hiçbir gücü ve değeri olmadığı düşünülen
küçük birikimleri biraraya getirme,
• Daha ucuz ve kaliteli mal üretimi sağlama,
• Yaptıkları yatırım hamleleri ile yeni meslek imkanları yaratma,
• Büyük girişimlere örnek modeller oluşturma,
• Gelir ve kazançtan büyük bir kesimin yararlanmasını sağlama yönünde iktisadi işlevleri mevcuttur
10Anonim şirket kaça ayrılır?
Anonim şirketler;
• Halka açık olmayan anonim şirketler,
• Halka açık olan anonim şirketler
edinmek üzere iki türe ayrılır
11Anonim şirketlere anapara olarak ne konulabilir?
Anonim şirketlere anapara alarak aşağı bulunan kalemler konulabilir:
• Nakdi İktisadi Değerler
Para,
Alacak,
Kıymetli Belge
sermaye payı,
Senet,
Tahvil,
Çek,
Poliçe,
Define bonosu
• Gayrinakdi İktisadi Değerler
Menkuller,
Gayrimenkuller,
Sınai haklar,
Menkul ve gayrimenkullerden kullanım ve onları faydalanma hakları,
geldik
Ticari haysiyet,
Ticari işletme,
İktisadi değeri olan ve para ile değerlendirilebilen bütün iktisadi birimler
12Anonim şirketler sermayelerini azaltabilirler mi?
Evet; anonim şirketler, TTK 396md ’ye dayanarak sermayelerini azaltabilirler Değişen iktisadi koşullara düzen sağlayamayan, bu nedenle sermayesi etkinlik konusuna oranla pozitif gelen, kazanç ve gider dengesi bozulan şirketler sermayelerini “İsteğe Emrindeki Olarak veya “Zorunlu Olarak“ azaltabilirler
13Halka açık olmayan anonim şirket ne demektir?
Iki Taraflı sayısı, Anapara Piyasası ve Borsa düzenlemelerinde açıklanmış sayıyı geçmeyen, hisse senetleri halka arz edilmemiş olan veya arzedilmiş sayılmayan şirketlere, halka açık olmayan anonim şirket denir
14Halka açık anonim şirket ne demektir?
Anapara Piyasası Kanunu ’na göre hisse senetleri halka talep edilmiş olan veya karşılıklı sayısının 250 ’yi aştığı belirlenip hisse senetleri halka talep edilmiş sanılan anonim şirketlere halka açık anonim şirket denir
15Halka açık anonim şirketler ne şekilde kurulurlar?
Halka açık anonim şirketler tedrici biçimde kurulurlar Tedrici kuruluş, bir kısım payların kurucular göre taahhüt olunması ve geri kalan kısım için de halka başvurulması suretiyle olur Halka açık anonim ortaklıklar, ani şekilde yani şirket sermayesinin tamamının kurucu ortaklarca vaat edilmesiyle kurulamazlar
16Esas sermaye sistemi ile açıklanmış sermaye sistemi arasındaki esas fark nedir?
Açıklanmış sermaye sisteminde şirketler SPK ’ya başvurarak bir anapara tavanı tescil ettirirler Bu Vesile Ile o sermaye tavanına kadar, şirket genel kurul kararı olmaksızın, yönetim kurulu kararı ile sermayelerini artırabilirler Bu sistemde sermaye artırım prosedürü kısaltılmış olur Hisse senedinin teslimi, satış anında yapılır Esas anapara sisteminde sermaye artırımının kayıt edilmesinden sonradan hisse senetleri bastırılarak teslim edilir; aradaki sürede, muvakkat (geçici) makbuzlar ortaklık payını temsil eder
17Başlıca anapara sisteminde olan şirketlerde makbuzların hisse senedine mutasyon tarihi ne değin sürmektedir?
Esas anapara sisteminde, hamiline hisse senetlerinde sermaye artırımının tescilini izleyen 30 gün içinde, nama yazılmış hisse senetlerinde ise 90 gün içinde muvakkat makbuzlar hisse senedine dönüşür
18Başlangıç sermayesi nedir?
Açıklanmış sermayeli anonim şirketlerin sahip olmaları mecburi, miktarı SPK ’ca belirlenen minimum çıkarılmış sermaye tutarına “Açılış Sermayesi denilir
19Çıkarılmış sermaye ne demektir?
Kayıtlı sermayeli anonim şirketlerin satışı yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayelerine “Çıkarılmış Sermaye denilir
20Şirketlerin birleşmesi ne demektir?
Şirketlerin birleşmesi, yasa ile belirlenen kurallara uygun bir şekilde, ayrı türden olan iki ya da daha artı ticari şirketin, birbirleriyle birleşerek yeni bir ticaret şirketi oluşturmasına ya da mevcut bir ticaret şirketine katılmasına denir
21Anonim şirketler hangi şekillerde birleşebilirler?
Anonim şirketler; çoğalan ve değişen iktisadi koşullara yerinde ışık halkası varmak, güçlenmek nedeniyle aşağıdaki şekillerde birleşebilirler:
• Ansızın çok anonim şirketin mallarının, mevcut şirket tarafından devralınması,
• Birdenbire çok anonim şirketin mallarının, yeni kurulacak şirket kadar devralınması,
• Bir anonim şirketin aktif ve pasifiyle sermayesi paylara bölünmüş bir komandit şirket kadar devralınması,
• Bir anonim şirketin mal ve borçlarının, bir millet tüzel kişisi göre devralınması
22Sermaye Piyasası Kanunu ’ nda “Halka arz nasıl tanımlanmaktadır?
Sermaye Piyasası Kanunu ’nda “halka talep, sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunulması; halkın bir anonim ortaklığa katılmaya ya da kurucu olmaya eğlence edilmesi; hisse senetlerinin borsalar veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda aralıksız işlem görmesi; Sermaye Piyasası Kanunu ’na kadar halka açık anonim ortaklıkların sermaye artırımları dolayısıyla paylarının veya hisse senetlerinin satışı, halka açık ortaklıkların anapara artırımları dolayısıyla paylarının ya da hisse senetlerinin satışı olarak tanımlanmıştır
23Halka talep edilen sermaye piyasası araçlarına ilişkin operasyon yaparken nelere dikkat edilmelidir?
Halka arz edilen anapara piyasası araçlarına ilişkin işlem yaparken öncelikle, halka talep yoluyla satılan sermaye piyasası araçları ve bunları ihraç eden şirkete ilişkin bilgilerin bulunduğu izahnamelerin ve sirkülerin incelenmesine dikkat edilmelidir
24Halka açtırmak üzere hisse senedi arz edecek ortaklıklar hangi satmak yöntemlerini kullanabilirler?
Halka başlatmak üzere sermaye payı satışı yapacak ortaklıklar, SPK ’nın “Anapara Piyasası Araçlarının Halka Arzında Satış Yöntemlerine İlişkin Esaslar Tebliği başlıklı Süratli : VIII, No : 22 Tebliği ’ ne tarafından; “ Talep Toplama, “ Istek Toplanmaksızın Satış ya da “ Borsa ’ da Satmak yöntemlerinden birini kullanmak zorundadırlar *
Piyasa Nedir Türleri Nelerdir
Piyasa Hakkında bilgiler
Piyasa, tip ve satıcıların karşılaştıkları; mülk dolaşımının gerçekleştirildiği yerdir Piyasalar, iktisadi açıdan gerçek piyasa, parasal piyasa edinmek üzere ikiye ayrılır:
• Hakiki piyasalar
Yapılmış mal ve hizmetler ile bu mülk ve hizmetlerin üretiminde kullanılan üretim faktörlerinin karşılaştıkları piyasalardır
• Parasal piyasalar
Ticari işletmelerin, yatırım için gerekli parasal ihtiyaçlarının, karşılaştığı piyasalardır Fon talep edenler, fon talep edenler, fon akımlarını düzenleyen kurumlar, bu akımı sağlayan araçlar ile bunları düzenleyen yasal ve idari kurallardan oluşur
2Parasal piyasalar kaça ayrılır; bu piyasaların araçları nelerdir?
Parasal piyasalar; para piyasası, sermaye piyasası almak üzere ikiye ayrılır:
• Para piyasası
Kısa vadeli fonların karşılaştığı piyasalardır Araçları; para, döviz, altın, kambiyo senetleri (poliçe, senet, çek) ile bir yıla değin vadeli senetlerdir
• Anapara piyasası
Uzun ve orta vadeli fon akışının karşılaştığı piyasalardır Araçları; hisse senedi, tahvil gibi menkul kıymetlerdir
3Şirketlerin, anapara piyasasından tedarik ettikleri fonlar nerede kullanılmaktadır?
Sermaye piyasasından sağlanan fonlar; genellikle işletmelerin bina, makina ve techizat gibi duran varlıklarının finansmanında, yatırımlarda kullanılmaktadır
4Türkiye ’de sermaye piyasasında yer alan unsurlar hangileridir?
• Fon Talep Edenler
• Fon Istek Edenler
• Anapara Piyasası Kurulu (SPK)
• İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)
• Borsa Üyeleri
• İMKB Değiş Tokuş ve Saklama Bankası AŞ (Takasbank)
5Sermaye piyasası kaç bölümden oluşur?
Sermaye piyasasını birincil piyasa ve ikincil piyasa olmak üzere ikiye ayırabiliriz:
• Birincil piyasa
hisse senedi ve senet gibi menkul değerleri ihraç eden şirketler ile alıcıların yani tasarruf sahiplerinin aracısız karşılaştıkları piyasalardır Buna hisse senetleri ile tahvillerin başta sürülüp “ihraç tan alındığı piyasa da denilebilir Türk Hukuk Sistemi ’nde, menkul kıymetleri ihraçtan alanlar, bunları tekrar paraya çevirmek istediklerinde, kural olarak hisse senetlerinde hiç bir süre, tahvillerde ise vadeden önce bunları ihraç eden kuruluşa müracaat edemezler
• İkincil piyasa
Menkul kıymetlerin paraya çevrilmesini sağlayan piyasadır ve menkul kıymet borsaları bu piyasayı tanımlamada en iyi örnektir Bu piyasada, menkul kıymetler aracı kuruluşlar namına, yatırımcılar hesabına Borsa ’da alınıp satılırlar
6Şirket ne demektir?
İki veya daha artı gerçek veya tüzel kişinin iktisadi ve kar içerikli ortak bir amaca gelmek için emek ile sermaye birleştirmelerine şirket denir
7Yasal dayanaklarına tarafından kaç nesil şirket vardır?
• Borçlar Kanunu (BK) Şirketleri
Adi şirketler
Özel şirketler
• Türk Ticaret Kanunu ’na (TTK) Göre Kurulan Şirketler
Kollektif Şirketler,
Sıradan ve Hisseli Komandit Şirketler,
Limited Şirketler,
Anonim Şirketler,
Donatma İştiraki,
Umumi Mağazalar
• Özel Düzenlemeli Şirket ve Kuruluşlar
Bankalar,
Sigorta Şirketleri,
Anapara Piyasası Kurumları
Arabulucu Kurumlar
Yatırım Ortaklıkları,
Yatırım Fonları,
Sermaye Piyasası Öteki Kurumları
Finans Kurumları,
İkrazat Kurumları,
Kooperatif Şirketleri
8Anonim şirket ne demektir?
Anonim şirket; bir ünvan aşağıda, iktisadi hedef ve konular için minimum beş birey ile kurulan, sermayesi belirli ve paylara ayrılmış, paydaşların koydukları sermaye kadar sorumluluğu üstlendiği, ortaklık sıfatı paya tarafından belirlenen, yargı ehliyeti işletme konusu ile sınırlı, tüzel kişiliği haiz ticaret ortaklığıdır
9Anonim şirketlerin iktisadi işlevleri nelerdir?
Anonim şirketlerin,
• Kendi başına hiçbir gücü ve değeri olmadığı düşünülen
küçük birikimleri biraraya getirme,
• Daha ucuz ve kaliteli mal üretimi sağlama,
• Yaptıkları yatırım hamleleri ile yeni meslek imkanları yaratma,
• Büyük girişimlere örnek modeller oluşturma,
• Gelir ve kazançtan büyük bir kesimin yararlanmasını sağlama yönünde iktisadi işlevleri mevcuttur
10Anonim şirket kaça ayrılır?
Anonim şirketler;
• Halka açık olmayan anonim şirketler,
• Halka açık olan anonim şirketler
edinmek üzere iki türe ayrılır
11Anonim şirketlere anapara olarak ne konulabilir?
Anonim şirketlere anapara alarak aşağı bulunan kalemler konulabilir:
• Nakdi İktisadi Değerler
Para,
Alacak,
Kıymetli Belge
sermaye payı,
Senet,
Tahvil,
Çek,
Poliçe,
Define bonosu
• Gayrinakdi İktisadi Değerler
Menkuller,
Gayrimenkuller,
Sınai haklar,
Menkul ve gayrimenkullerden kullanım ve onları faydalanma hakları,
geldik
Ticari haysiyet,
Ticari işletme,
İktisadi değeri olan ve para ile değerlendirilebilen bütün iktisadi birimler
12Anonim şirketler sermayelerini azaltabilirler mi?
Evet; anonim şirketler, TTK 396md ’ye dayanarak sermayelerini azaltabilirler Değişen iktisadi koşullara düzen sağlayamayan, bu nedenle sermayesi etkinlik konusuna oranla pozitif gelen, kazanç ve gider dengesi bozulan şirketler sermayelerini “İsteğe Emrindeki Olarak veya “Zorunlu Olarak“ azaltabilirler
13Halka açık olmayan anonim şirket ne demektir?
Iki Taraflı sayısı, Anapara Piyasası ve Borsa düzenlemelerinde açıklanmış sayıyı geçmeyen, hisse senetleri halka arz edilmemiş olan veya arzedilmiş sayılmayan şirketlere, halka açık olmayan anonim şirket denir
14Halka açık anonim şirket ne demektir?
Anapara Piyasası Kanunu ’na göre hisse senetleri halka talep edilmiş olan veya karşılıklı sayısının 250 ’yi aştığı belirlenip hisse senetleri halka talep edilmiş sanılan anonim şirketlere halka açık anonim şirket denir
15Halka açık anonim şirketler ne şekilde kurulurlar?
Halka açık anonim şirketler tedrici biçimde kurulurlar Tedrici kuruluş, bir kısım payların kurucular göre taahhüt olunması ve geri kalan kısım için de halka başvurulması suretiyle olur Halka açık anonim ortaklıklar, ani şekilde yani şirket sermayesinin tamamının kurucu ortaklarca vaat edilmesiyle kurulamazlar
16Esas sermaye sistemi ile açıklanmış sermaye sistemi arasındaki esas fark nedir?
Açıklanmış sermaye sisteminde şirketler SPK ’ya başvurarak bir anapara tavanı tescil ettirirler Bu Vesile Ile o sermaye tavanına kadar, şirket genel kurul kararı olmaksızın, yönetim kurulu kararı ile sermayelerini artırabilirler Bu sistemde sermaye artırım prosedürü kısaltılmış olur Hisse senedinin teslimi, satış anında yapılır Esas anapara sisteminde sermaye artırımının kayıt edilmesinden sonradan hisse senetleri bastırılarak teslim edilir; aradaki sürede, muvakkat (geçici) makbuzlar ortaklık payını temsil eder
17Başlıca anapara sisteminde olan şirketlerde makbuzların hisse senedine mutasyon tarihi ne değin sürmektedir?
Esas anapara sisteminde, hamiline hisse senetlerinde sermaye artırımının tescilini izleyen 30 gün içinde, nama yazılmış hisse senetlerinde ise 90 gün içinde muvakkat makbuzlar hisse senedine dönüşür
18Başlangıç sermayesi nedir?
Açıklanmış sermayeli anonim şirketlerin sahip olmaları mecburi, miktarı SPK ’ca belirlenen minimum çıkarılmış sermaye tutarına “Açılış Sermayesi denilir
19Çıkarılmış sermaye ne demektir?
Kayıtlı sermayeli anonim şirketlerin satışı yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayelerine “Çıkarılmış Sermaye denilir
20Şirketlerin birleşmesi ne demektir?
Şirketlerin birleşmesi, yasa ile belirlenen kurallara uygun bir şekilde, ayrı türden olan iki ya da daha artı ticari şirketin, birbirleriyle birleşerek yeni bir ticaret şirketi oluşturmasına ya da mevcut bir ticaret şirketine katılmasına denir
21Anonim şirketler hangi şekillerde birleşebilirler?
Anonim şirketler; çoğalan ve değişen iktisadi koşullara yerinde ışık halkası varmak, güçlenmek nedeniyle aşağıdaki şekillerde birleşebilirler:
• Ansızın çok anonim şirketin mallarının, mevcut şirket tarafından devralınması,
• Birdenbire çok anonim şirketin mallarının, yeni kurulacak şirket kadar devralınması,
• Bir anonim şirketin aktif ve pasifiyle sermayesi paylara bölünmüş bir komandit şirket kadar devralınması,
• Bir anonim şirketin mal ve borçlarının, bir millet tüzel kişisi göre devralınması
22Sermaye Piyasası Kanunu ’ nda “Halka arz nasıl tanımlanmaktadır?
Sermaye Piyasası Kanunu ’nda “halka talep, sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunulması; halkın bir anonim ortaklığa katılmaya ya da kurucu olmaya eğlence edilmesi; hisse senetlerinin borsalar veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda aralıksız işlem görmesi; Sermaye Piyasası Kanunu ’na kadar halka açık anonim ortaklıkların sermaye artırımları dolayısıyla paylarının veya hisse senetlerinin satışı, halka açık ortaklıkların anapara artırımları dolayısıyla paylarının ya da hisse senetlerinin satışı olarak tanımlanmıştır
23Halka talep edilen sermaye piyasası araçlarına ilişkin operasyon yaparken nelere dikkat edilmelidir?
Halka arz edilen anapara piyasası araçlarına ilişkin işlem yaparken öncelikle, halka talep yoluyla satılan sermaye piyasası araçları ve bunları ihraç eden şirkete ilişkin bilgilerin bulunduğu izahnamelerin ve sirkülerin incelenmesine dikkat edilmelidir
24Halka açtırmak üzere hisse senedi arz edecek ortaklıklar hangi satmak yöntemlerini kullanabilirler?
Halka başlatmak üzere sermaye payı satışı yapacak ortaklıklar, SPK ’nın “Anapara Piyasası Araçlarının Halka Arzında Satış Yöntemlerine İlişkin Esaslar Tebliği başlıklı Süratli : VIII, No : 22 Tebliği ’ ne tarafından; “ Talep Toplama, “ Istek Toplanmaksızın Satış ya da “ Borsa ’ da Satmak yöntemlerinden birini kullanmak zorundadırlar *