Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Japonca bir terim olan PokaYoke, “kusur müdahale etme anlamına gelmektedir PokaYoke, imal yapılan işletmelerde, hatanın oluşmasını önlemeyi amaçlayan bir üretim yöntemidir PokaYoke, her ne değin üretim yapılan işletmeler için geliştirilmiş bir yöntem olsa da, evimizden kullandığımız araçlara değin çoğu alanda uygulanabilecek bir yaklaşımdır
Herzamanki kalite teftiş yaklaşımında, hatalar tahliltetkik gibi yöntemler yoluyla, kusur oluştuktan daha sonra tespit edilmektedir Bu yaklaşımın başlıca iki sakıncası bulunmaktadır:
• Bütün hataları analizmuayene ile yakalamak olası olmayabilir, tahliltetkik esnasında gözden kaçan ve yakalanamayan hatalar, müşterilere hatalı mahsul teslim edilmesine yol açacaktır
• Incelemetetkik ile tespit edilen hatalar, oluşmuş oldukları için, ilgili üründe bir ayarlama yapılması gerekmektedir Bu koşul hatayı yeniden önlemeye kadar daha büyük maliyet getirmektedir
Başvuru esnasında, kullanıcının hata yapmasını önleyecek şekilde cihazlar tasarlayarak, hataların oluşması en başından engellenebilir PokaYoke ’nin temel felsefesi de buna dayanmaktadır Üretim esnasında kullanılan araçların, üretim yapan operatörlerin hata yapmasını önleyecek şekilde tasarlanması gerekmektedir Bu yaklaşma, yalnızca üretim yapan işletmelerde değil, jurnal yaşantımızda kullandığımız cihazlarda da uygulanmaktadır Mesela, günümüzde üretilen birçok otomatik vitesli otomobilde, ayağınızı fren pedalına basılı tutmadan otomobili çalıştıramazsınız Bunun altında yatan tasarım mantığı, PokaYoke yönteminden gelmektedir Ayağınızın frene basılı tutulmasının zorunlu kılınması ile, aracın çalıştırılma sonrası bir anda fırlaması önlenmiş olmaktadır
PokaYoke yöntemine uygun tasarlanan cihazlarda, hatanın oluşumunu önlemek için üç işlem gerçekleştirilmektedir:
1 Dikkat oluşturma
2 Yoklama
3 Kapatma
Bir hatanın oluşma durumu söz konusu olduğunda, başta cihazı kullanan kişiye bir uyarı verilmesi sağlanmalıdır Bu uyarılar sesli ya da ışıklandırılmış olabilir Böylece dikkat görebilen kullanıcı, yaptığı hatalı işlemi düzelterek, hatanın ve zararın oluşmasını önleyebilecektir Mesela, bir birey otomobilinin motorunu kapatıp, otomobilin farlarını söndürmeyip aracından iner ve aracını kilitlerse, otomobilin bir uyarı vermesi yerinde olacaktır Huysuz halde, otomobilin farları söndürülmediği için aküsü bitecek ve fiziki zarar oluşacaktır
Kontrol ile, cihazlarda çeşitli teftiş mekanizmaları geliştirilerek hatanın önlenmesi kastedilmektedir Azıcık önceki örnekten hareket edecek olursak, otomobilin motoru kapatıldıktan makul bir vakit sonra farların otomatikman söndürülmesi yoklama işlemine örnek olarak verilebilir
Kapatma ise, kusur oluşma durumu olduğunda operasyonun durdurulması anlamına gelmektedir Buna örnek olarak, bazı cihazlar için bakım sıklıkları belirlenmiştir Cihazların bakım sıklığına tarafından periyodik bakımlarının yapılması gerekmektedir PokaYoke ’ye yerinde bir tasarımda, örneğin bir cihazın bakım periyodu 300 saat ise ve bu vakit doldu ise, cihazın kapanması ve çalıştırılamaması sağlanmalıdır Bu Nedenle, bakımı yapılana kadar, cihaz yanlışlıkla kullanılmayacak ve olası hatalara sebebiyet vermeyecektir
Bu yazıda, özet olarak PokaYoke yönteminden bahsetmeye çalıştık PokaYoke yöntemi, proaktif yapısı itibarıyla, diğer kalite denetleme yöntemlerine tarafından daha verimlidir Uygulanması da oldukça zahmetsizdir Bu usul göz önüne alınarak, üretilen cihazların kullanıcı hatalarına müsade vermeyecek şekilde tasarlanması sağlanabilir
Kaynakça:
P C Bayers, “Using Poka Yoke (Mistake Proofing Devices) to Ensure Quality, Applied Power Electronics Conference and Exposition, 1994
trwikipediaorgwikiPokaYoke
Herzamanki kalite teftiş yaklaşımında, hatalar tahliltetkik gibi yöntemler yoluyla, kusur oluştuktan daha sonra tespit edilmektedir Bu yaklaşımın başlıca iki sakıncası bulunmaktadır:
• Bütün hataları analizmuayene ile yakalamak olası olmayabilir, tahliltetkik esnasında gözden kaçan ve yakalanamayan hatalar, müşterilere hatalı mahsul teslim edilmesine yol açacaktır
• Incelemetetkik ile tespit edilen hatalar, oluşmuş oldukları için, ilgili üründe bir ayarlama yapılması gerekmektedir Bu koşul hatayı yeniden önlemeye kadar daha büyük maliyet getirmektedir
Başvuru esnasında, kullanıcının hata yapmasını önleyecek şekilde cihazlar tasarlayarak, hataların oluşması en başından engellenebilir PokaYoke ’nin temel felsefesi de buna dayanmaktadır Üretim esnasında kullanılan araçların, üretim yapan operatörlerin hata yapmasını önleyecek şekilde tasarlanması gerekmektedir Bu yaklaşma, yalnızca üretim yapan işletmelerde değil, jurnal yaşantımızda kullandığımız cihazlarda da uygulanmaktadır Mesela, günümüzde üretilen birçok otomatik vitesli otomobilde, ayağınızı fren pedalına basılı tutmadan otomobili çalıştıramazsınız Bunun altında yatan tasarım mantığı, PokaYoke yönteminden gelmektedir Ayağınızın frene basılı tutulmasının zorunlu kılınması ile, aracın çalıştırılma sonrası bir anda fırlaması önlenmiş olmaktadır
PokaYoke yöntemine uygun tasarlanan cihazlarda, hatanın oluşumunu önlemek için üç işlem gerçekleştirilmektedir:
1 Dikkat oluşturma
2 Yoklama
3 Kapatma
Bir hatanın oluşma durumu söz konusu olduğunda, başta cihazı kullanan kişiye bir uyarı verilmesi sağlanmalıdır Bu uyarılar sesli ya da ışıklandırılmış olabilir Böylece dikkat görebilen kullanıcı, yaptığı hatalı işlemi düzelterek, hatanın ve zararın oluşmasını önleyebilecektir Mesela, bir birey otomobilinin motorunu kapatıp, otomobilin farlarını söndürmeyip aracından iner ve aracını kilitlerse, otomobilin bir uyarı vermesi yerinde olacaktır Huysuz halde, otomobilin farları söndürülmediği için aküsü bitecek ve fiziki zarar oluşacaktır
Kontrol ile, cihazlarda çeşitli teftiş mekanizmaları geliştirilerek hatanın önlenmesi kastedilmektedir Azıcık önceki örnekten hareket edecek olursak, otomobilin motoru kapatıldıktan makul bir vakit sonra farların otomatikman söndürülmesi yoklama işlemine örnek olarak verilebilir
Kapatma ise, kusur oluşma durumu olduğunda operasyonun durdurulması anlamına gelmektedir Buna örnek olarak, bazı cihazlar için bakım sıklıkları belirlenmiştir Cihazların bakım sıklığına tarafından periyodik bakımlarının yapılması gerekmektedir PokaYoke ’ye yerinde bir tasarımda, örneğin bir cihazın bakım periyodu 300 saat ise ve bu vakit doldu ise, cihazın kapanması ve çalıştırılamaması sağlanmalıdır Bu Nedenle, bakımı yapılana kadar, cihaz yanlışlıkla kullanılmayacak ve olası hatalara sebebiyet vermeyecektir
Bu yazıda, özet olarak PokaYoke yönteminden bahsetmeye çalıştık PokaYoke yöntemi, proaktif yapısı itibarıyla, diğer kalite denetleme yöntemlerine tarafından daha verimlidir Uygulanması da oldukça zahmetsizdir Bu usul göz önüne alınarak, üretilen cihazların kullanıcı hatalarına müsade vermeyecek şekilde tasarlanması sağlanabilir
Kaynakça:
P C Bayers, “Using Poka Yoke (Mistake Proofing Devices) to Ensure Quality, Applied Power Electronics Conference and Exposition, 1994
trwikipediaorgwikiPokaYoke
